Verbum

павыска́кваць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.

1. Выскачыць — пра ўсіх, многіх. Перапалоханыя крыкам, мужчыны павыскаквалі з хат і бягом кінуліся з двароў. Галавач.

2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.); перан. Разм. Нечакана выпасці адкуль‑н. — пра ўсё, многае. Павыскаквалі коркі з бутэлек.

вы́тыркнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Разм.

1. Высунуцца, паказацца адкуль‑н. знутры. Вытыркнуцца з акопа. □ З-пад машыны вытыркнулася казала стрыжаная галава і гукнула: — Паветра! Лужанін.

2. Утварыць выступ; выдацца; выразна абазначыцца. Вочы ў старога сталі вялікія, круглыя, клінок барады вытыркнуўся наперад, рот раскрыўся. Новікаў.

дзе́цішча, ‑а, н.

Плод, тварэнне, вынік якой‑н. дзейнасці, чыіх‑н. клопатаў, намаганняў. Беларуская ССР — дзецішча Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі. □ Ужо другі год працуе першая чарга азотнатукавага завода — дзецішча сямігодкі. «Беларусь». Гэта быў той самы пакой, адкуль .. [Рэндал] сачыў за нараджэннем свайго дзецішча — касмічнага карабля. Гамолка.

пу́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак., каго-што.

Страшыць, пужаць (жывёлу). Машыны пудзілі жывёлу. // Пужаючы, разганяць, адганяць адкуль‑н. [Макейчык:] — Бачыце, што нарабілі гэтыя рагатыя разбойнікі [ласі]? Каб я іх не пудзіў, дык яны б і да гадавальніка дабраліся! Паслядовіч. [Дырэктар:] — Вы будзеце толькі шумець і рыбу пудзіць. Рунец.

рэе́стр, ‑а, м.

Пералік, спіс. Ёсель хоць і быў непісьменны, але вёў строгі рэестр імянін і ўсякіх сямейных свят у Панямоні. Колас. // Кніга для запісу спраў і дакументаў. Трэба дакументы сістэматызаваць, парабіць ім рэестры, каб было добра відаць, што адкуль і куды ідзе. Скрыган.

[Ад лац. registrum.]

сістэматызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.

Прывесці (прыводзяць) у сістэму (у 1, 2, знач.). Трэба дакументы сістэматызаваць, нарабіць ім рэестры, каб было добра відаць, што, адкуль і куды ідзе. Скрыган. [Вольга:] — Лёня мне кажа: у цябе, маўляў, ёсць здольнасць сістэматызаваць і аналізаваць факты. Савіцкі.

сяйво́, ‑а, н.

Абл. Тое, што сыплецца, сеецца адкуль‑н. З неба церушылася белае снегавое сяйво. // перан. Россып чаго‑н. У зеніце ледзь улоўным яшчэ для вока белаватым сяйвом вызначыўся Млечны шлях. Хадкевіч. Ты не забудзешся? Табе запомніцца На лісцях яблынь срэбнае сяйво? Гілевіч.

узва́л, ‑а, м.

Узвышанае месца. Паляцеў з узвала старчма. □ Гелена прыпыніла рукой Арсеня, як яны ўзышлі на ўзвал, адкуль Дзвіна адкрылася вачам ва ўсёй сваёй светлай шырыні. Хадкевіч. Перада мною ўзнікла белая сцяна — вецер нагнаў у нізіну снег і ён асеў крутым узвалам. Савіцкі.

уцяка́ч, уцекача, м.

1. Той, хто ўцякае або ўцёк адкуль‑н. У [партызанскія].. рады ўліваліся ўсё новыя і новыя людзі — калгаснікі, абкружэнцы, уцекачы з нямецкага палону. М. Ткачоў.

2. Разм. Тое, што і бежанец.

•••

Даць (задаць) уцекача — тое, што і даць (задаць) дзёру (гл. даць).