ша́ўкаць

‘шамкаць; ціха і неразборліва гаварыць што-небудзь і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ша́ўкаю ша́ўкаем
2-я ас. ша́ўкаеш ша́ўкаеце
3-я ас. ша́ўкае ша́ўкаюць
Прошлы час
м. ша́ўкаў ша́ўкалі
ж. ша́ўкала
н. ша́ўкала
Загадны лад
2-я ас. ша́ўкай ша́ўкайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ша́ўкаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шахі́рыць

‘шахірыць што-небудзь (грошы) і без прамога дапаўнення (колькі можна шахірыць паўсюль?)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шахі́ру шахі́рым
2-я ас. шахі́рыш шахі́рыце
3-я ас. шахі́рыць шахі́раць
Прошлы час
м. шахі́рыў шахі́рылі
ж. шахі́рыла
н. шахі́рыла
Загадны лад
2-я ас. шахі́р шахі́рце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шахі́рачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

швэ́ркаць

‘гаварыць, вымаўляць што-небудзь і без прамога дапаўнення; сноўдаць; шоргаць, шаркаць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. швэ́ркаю швэ́ркаем
2-я ас. швэ́ркаеш швэ́ркаеце
3-я ас. швэ́ркае швэ́ркаюць
Прошлы час
м. швэ́ркаў швэ́ркалі
ж. швэ́ркала
н. швэ́ркала
Загадны лад
2-я ас. швэ́ркай швэ́ркайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час швэ́ркаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шо́ркаць

‘шоркаць што-небудзь (шоркаць стужку) і без прамога дапаўнення (шоркаць нагамі)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шо́ркаю шо́ркаем
2-я ас. шо́ркаеш шо́ркаеце
3-я ас. шо́ркае шо́ркаюць
Прошлы час
м. шо́ркаў шо́ркалі
ж. шо́ркала
н. шо́ркала
Загадны лад
2-я ас. шо́ркай шо́ркайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шо́ркаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Водзыў ’ацэнка чаго-небудзь’; ’адазванне’ (БРС, КТС). Запазычанне з рус. отзыв, таму што дзеяслову адазвацца ў бел. мове не ўласцівы значэнні ’адазвацца аб кім-небудзь, чым-небудзь’. Сфера ўжывання (навуковая і публіцыстычная літаратура) сведчыць аб пашырэнні гэтага слова толькі ў апошнія часы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́калаціць ’абмалаціць, абвіць (снапы)’ (БРС); ’выбіць дробную салому з буйных снапоў саломы; выбіць (што-небудзь)’ (Шат.); ’вытрасці што-небудзь’ (Касп.). Гл. калаціць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ка́лінь, ко́лінь ’калі-небудзь’ (пін., Нар. лекс.). Прыклад мадэлі, рэпрэзентаванай такімі ўтварэннямі ў гаворцы, як дэнь ’дзе-небудзь’, хтонь ’хто-небудзь’, кудань ’куды-небудзь’, шчонь ’што-небудзь’. У рус. гаворках адзначаны ўтварэнні тыпу коли не, колино, якія адлюстроўваюць іншы тып утварэння і па значэнню не супадаюць з бел. прыкладам. Магчыма, аб такой самай рэдукцыі другога слова (якое ўспрымаецца як складанае з істотна рознымі па функцыі часткамі?) сведчыць і адзначанае на іншай тэрыторыі каліль, коліль. Ізаляванасць гэтых форм дазваляе меркаваць, што яны другасныя і паходзяць ад колінь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

rlection [ˌrekəˈlekʃn] n. па́мяць, успамі́н;

vivid rlection я́ркі ўспамі́н;

to the best of my rlection нако́лькі я по́мню;

within my rlection на маёй па́мяці;

I have no rlection of ever having received the money from him. Я не памятаю, каб калі-небудзь атрымліваў грошы ад яго.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Ны́шпарыць, ну́шпарыць ’шукаць чаго-небудзь; вышукоўваць, дазнавацца’ (Касп., Сцяшк. Сл.), укр. ни́шпорити ’шнарыць, шукаць’, рус. нышпарить ’крыючыся, выглядваць, вышукваць што-небудзь’. Гл. шны́парыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прымасо́ліцца ’падбівацца, лашчыцца, шукаючы прыхільнасці’ (Нас.). Да масо́ліцца ’пэцкацца чым-небудзь; поркацца, прыладжвацца да каго-небудзь, шукаючы прыхільнасці’, што ад масо́ліць ’грызці костку; пэцкаць у што-небудзь слізкае’ (Нас., Байк. і Некр., Юрч.). Адносна апошняга гл. масо́л, а таксама *mosoliti (ЭССЯ, 20, 20–21).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)