Булдоўнік 1 ’расліна Cirsium arvense, бадзяк палявы’ (гл. Кіс.). Напэўна, расліна так названа паводле сваіх круглых кветак-галовак. Параўн., напр., яе назвы ва ўкр. мове, якія адлюстроўваюць гэту прыкмету: головатник, наголоватень, наголоватка (Макавецкі, Sł. botan., 99). У бел. мове тут выступае тая ж аснова булд-, што азначае круглыя, пузатыя прадметы (гл. булд-, булдава́, булды́р, булды́га і г. д.) і ’сустракаецца ў іншых назвах раслін (гл. булдоўка). Менш верагоднай здаецца здагадка, што булд‑(оўнік) < *будл‑(оўнік) < *бодл‑(оўнік); параўн. укр. назвы для Cirsium arvense тыпу бодлак (ад бод‑ ’калоць’).
Булдоўнік 2 ’расліна Pulsatilla patens L., сон раскрыты’ (Кіс.). Назва (аснова булд- ’штосьці круглае, збанкаватае, выпуклае’; гл. булд-, булдава́, булды́р, булды́га, а таксама іншыя назвы раслін: булдоўка гарлачык жоўты’ і булдоўнік ’бадзяк палявы’) паводле збан-кападобнай, як у цюльпана, кветкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пуска́ць ’перастаць утрымліваць, дазваляць пайсці, зайсці і пад.’ (Нас., ТСБМ, Бяльк., Варл., ТС), ’кідаць’ (Варл.), пуска́тэ ’адступаць (пра зіму)’ (малар., Нар. лекс., Сіг.); у спалучэннях: пуска́ць ікру ’нераставаць’ (ЛА, 1), пуска́ты рошч ’пачынаць расці, пайсці ў рост’ (Клім.), пуска́ць дзе́раво ’сплаўляць лес’ (навагр., Нар. лекс.), пуска́ць агіта́цыю ’агітаваць’, пуска́ць вайну́ ’пачынаць вайну’ (уздз., Жд. 3), укр. пуска́ти ’выпускаць, адпускаць, упускаць’, рус. пуска́ть ’прапускаць, адпускаць’, дыял. пуска́ть икру́ ’нераставаць’, балг. пу́скам ’вызваляць, дазваляць пайсці, зайсці і пад.’, макед. пуска ’тс’. Лічыцца новаўтварэннем у адносінах да пусці́ць (< *pustiti) у выніку другаснай імперфектывацыі (так ужо Брант, РФВ, 24, 143) па узору лушчы́ць/луска́ць і пад.; рэгулярныя формы: рус. пуща́ть, польск. puszczać, серб.-харв. пу̏штати, славен. púščati, балг. пу́щам, чэш. pouštěti, славац. púšťať, в.-луж. pušćeć, н.-луж. pušciś (< *pustjati). Гл. пусціць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смаро́дзіна ‘чорныя парэчкі, смародзіна’ (ТСБМ), смаро́да, смуро́да, смаро́днік, смуро́дзіна, сму́роды, смаро́дніна ‘адна ягада або куст смародзіны’ (ЛА, 1). Укр. сморо́дина ‘чорныя парэчкі’, рус. сморо́дина ‘парэчкі; чорныя парэчкі’, польск. smrodzina, smrodynik, дыял. smardlina, smarglina, чэш. smradinka, smradina, славац. smrdlenka. Параўн. таксама каш. smarʒëna ‘чорныя парэчкі’, smarglëna ‘чаромха’, н.-луж. smrod, smrodyn ‘чаромха; крушына’, серб.-харв. смрдѝка ‘крушына’, славен. smŕdež ‘тс’, балг. смрдлика ‘чаромха’, макед. смрделика ‘від ядлоўцу’. Прасл. *smorda, *smordina ‘парэчкі, чорныя парэчкі’. Да слав. *smordъ ‘моцны пах, смурод’ (гл. сморад); расліна названая так з-за моцнага паху’, аналагічна нова-в.-ням. Stinkbaum пры stinken ‘смярдзець’. Для паўднёваславянскіх моў Мяркулава (Очерки, 213 і наст.) узнаўляе форму з асновай *smord‑ у значэнні ‘расліна з моцным пахам’. Гл. таксама Праабражэнскі, 2, 338; Фасмер, 3, 691–692; Махэк₂, 561; Шустар-Шэўц, 1324; SEK, 4, 321.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
suppose [səˈpəʊz] v.
1. меркава́ць, ду́маць, лічы́ць;
Yes, I suppose so. Я лічу так;
What do you suppose he means? Што, па-твойму, ён хоча сказаць?;
He is supposed to know it. Ён павінен гэта ведаць.
2. дапуска́ць, рабі́ць здага́дку, меркава́ць; But suppose it rains? Ну а калі пойдзе дождж?;
Suppose we go for a swim! Давай сходзім паплаваць!
♦
be supposed to do/be smth. патрабава́ць, мець на ўва́зе;
Am I supposed to come? Я павінен прыйсці?;
You’re not supposed to do it. Табе не трэба гэтага рабіць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
bound3 [baʊnd] adj.
1. абавя́заны, зму́шаны;
You’ve worked so hard – you’re bound to pass the exam. Вы працавалі так упарта – вы абавязкова здасце экзамен;
It was bound to happen. Гэта павінна было здарыцца.
2. BrE, fml вы́мушаны;
I am bound to say I can’t accept your proposal. Я вымушаны сказаць, што не магу прыняць вашу прапанову.
3. які́ накіроўваецца (да), у кіру́нку;
a ship/plane bound for London карабе́ль/самалёт, які́ накіроўваецца ў Ло́ндан
♦
be bound up in smth. быць ве́льмі заня́тым чым-н.;
bound up with smth. це́сна звя́заны з чым-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
right4 [raɪt] adv.
1. дакла́дна, якра́з;
She was standing right in the middle of the crowd. Яна стаяла ў самай сярэдзіне натоўпу.
2. пра́вільна;
guess right здагада́цца
3. справядлі́ва;
it serves you right так табе́ і трэ́ба
4. напра́ва;
turn right павярну́ць напра́ва
♦
right and left усю́ды, скрозь; ва ўсе бакі́; з усі́х бако́ў;
right away/off адра́зу; неадкла́дна;
I’ll find the address for you right away. Я неадкладна знайду вам адрас;
right now цяпе́р; адра́зу, за́раз жа;
right off the bat infml з ме́сца ў кар’е́р, адра́зу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
serve [sɜ:v] v.
1. служы́ць;
serve as (a) gardener служы́ць садо́ўнікам;
serve in the аrmy служы́ць у а́рміі;
if my memory serves me right калі́ мяне́ не падво́дзіць па́мяць
2. падава́ць на стол;
serve dinner падава́ць абе́д
3. абслуго́ўваць (пакупнікоў)
4. быць прыда́тным, задавальня́ць;
This room can serve for/as a study. Гэты пакой можа служыць кабінетам.
5. sport падава́ць мяч (у тэнісе, валейболе)
♦
it serves you right так табе́ i трэ́ба;
serve two masters і таму́, і друго́му
serve out [ˌsɜ:vˈaʊt] phr. v.
1. раздава́ць
2. infml адпла́чваць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вось I ж., в разн. знач. ось;
пярэ́дняя в. — пере́дняя ось;
в. вярчэ́ння — ось враще́ния;
в. прае́кцыі — ось прое́кции;
в. паліты́чнага жыцця́ — ось полити́ческой жи́зни
вось II частица
1. указ. вот;
в. і ха́та — вот и дом;
ён хво́ры — в. чаму́ яго́ не віда́ць — он бо́лен — вот почему́ (поэ́тому) его́ не ви́дно;
2. усил. вот, -то;
гэ́тага в. я і хаце́ў — э́того вот (-то) я и хоте́л;
3. (при восклицании чаще в сочетании с дык) то́-то; вот так;
в. дык дзі́ва! — вот так чу́до!;
◊ в. табе́ і на! — вот тебе́ и на!;
в. табе́ раз! — вот тебе́ (те) раз!;
в. табе́ і... — вот тебе́ и...;
в. табе́ і ма́еш! — вот тебе́ и на!;
в. яно́ што! — вот оно́ что!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
грэх
1. сущ. (род. граху́) м., в разн. знач. грех;
2. в знач. сказ., разг. грех, грешно́;
г. вам так гавары́ць — грех (грешно́) вам так говори́ть;
◊ браць г. на душу́ — брать грех на́ душу;
з грахо́м папала́м — с грехо́м попола́м;
няма́ чаго́ грахі́ таі́ць — не́чего греха́ таи́ть;
як на г. — как на грех;
дале́й ад граху́ — от греха́ пода́льше;
смяро́тны г. — смерте́льный грех;
першаро́дны г. — перворо́дный грех;
што пра́ўда, то не г. — посл. что пра́вда, то не грех;
нядо́ўга і да граху́ — до́лго ли до греха́;
і смех і г. — погов. и смех и грех;
ра́да б душа́ ў рай, ды грахі́ не пуска́юць — посл. рад бы в рай, да грехи́ не пуска́ют;
прапа́ў мех — на ба́цьку г. — погов. с больно́й головы́ на здоро́вую
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
уся́кі мест. опред.
1. вся́кий; ка́ждый;
у. раз адно́ і то́е ж — вся́кий (ка́ждый) раз одно́ и то же;
2. (разнообразный) вся́кий, ра́зный, всевозмо́жный, вся́ческий;
~кія лю́дзі быва́юць — вся́кие (ра́зные) лю́ди быва́ют;
3. (при сущ. с предлогом без) вся́кий, како́й бы то ни́ было;
без ~кай мэ́ты — без вся́кой (како́й бы то ни́ было) це́ли;
без ~кіх ця́жкасцей — без вся́ких (каки́х бы то ни́ было) тру́дностей;
4. в знач. сущ. вся́кий; ка́ждый;
не ўся́кі так змо́жа зрабі́ць — не вся́кий (не ка́ждый) так смо́жет сде́лать;
◊ без ~кага ўсяго́ — без вся́ких, безо вся́кого основа́ния;
ва ўся́кім ра́зе — во вся́ком слу́чае;
на ўся́кі вы́падак — на вся́кий слу́чай;
ва ўся́кім вы́падку — во вся́ком слу́чае;
~кая ўся́чына — вся́кая вся́чина;
на ўся́кае хаце́нне ёсць цярпе́нне — посл. на вся́кое хоте́ние есть терпе́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)