улада́рны

1. (які валодае правам наследавання ўлады) hérrschend, regíerend;

2. (схільны падначальваць сабе) hérrschsüchtig, hérrisch;

улада́рны хара́ктар ein hérrschsüchtiger Charákter [kɑ-];

3. (уладарны; настойлівы) hérrisch, gebíeterisch; beféhlend

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

сапсава́ны verdórben;

сапсава́ны замо́к beschädigtes [kapúttes (разм)] Schloss;

сапсава́нае паве́тра schléchte Luft;

сапсава́ны смак ein verdórbener Geschmáck;

сапсава́ны хара́ктар ein verdórbener Charákter [kɑ-];

сапсава́нае мя́са ángegangenes Fléisch

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Асклі́злы ’слізкі’ (КТС). Генетычна — дзеепрыметнік ад дзеяслова *осклизти, параўн. склізнуць у Насовіча. Пачатковае а‑ мае прэфіксальны ці пратэтычны характар. Пра корань гл. склізкі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Натурлівы ’схільны да самадурства, упарты, капрызны’ (Гарэц., Анім., Сл. ПЗБ, Яўс.), ’наравісты’ (Нас., Бяльк., ТС). Да натура, літаральна ’той, хто паказвае свой характар’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

славя́нскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да славянства, славян; які належыць славянам, уласцівы ім. Славянскія народы. Славянскія мовы. Славянскі характар. □ Гэта быў стары батрак з дзіўным для Руневіча, як быццам славянскія, прозвішчам — Ракаў. Брыль.

2. Які мае адносіны да старажытнай пісьменнасці славян; царкоўнаславянскі. Славянская палеаграфія.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ста́дны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які жыве гуртам, чарадою. Стадны характар жыцця першабытнага чалавека. // Уласцівы гурту. Стадны інстынкт.

2. перан. Які вызначаны несвядомым падпарадкаваннем паводзінам гурту. І ўсіх, як мне здавалася, распірала большае ці меншае пачуццё стаднай узбуджанасці з прычыны такой перамены ў агульным жыцці горада. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

якабі́нства, ‑а, н.

1. Гіст. Прынцыпы і палітычны рух якабінцаў (у 1 знач.).

2. Уст. Характар думак і дзеянняў, уласцівы якабінцу (у 2 знач.). Загорскі адышоў ад спраў. Дэманстратыўна заняўся пакланеннем таму, што ён разумеў пад екацярынінскім духам і што на самай справе было якабінствам. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паме́р, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Велічыня чаго-н. у якім-н. вымярэнні.

П. участка.

П. туфель.

2. Ступень развіцця, велічыня, маштаб якой-н. з’явы.

Здарэнне набыло шырокія памеры.

3. Колькасць і характар стоп у вершаваных радках, якія з’яўляюцца асновай рытму; таксама колькасць рытмічных адзінак у музыкальным такце (спец.).

Ямб — двухдольны п.

Вальсы пішуцца памерам у тры чвэрці.

|| прым. паме́рны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

акіянагра́фія

(ад акіян + -графія)

раздзел акіяналогіі, які вывучае памеры і глыбіню акіянаў і мораў, характар іх берагоў, будову дна. рух вады, цеплавыя, аптычныя і акустычныя з’явы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

герагігіе́на

(ад гр. geron = стары чалавек + гігіена)

раздзел геранталогіі, які вывучае ўплыў фактараў асяроддзя (сацыяльных, бытавых, прыродных) і ладу жыцця на хуткасць і характар старэння чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)