хара́ктар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. хара́ктар хара́ктары
Р. хара́ктару хара́ктараў
Д. хара́ктару хара́ктарам
В. хара́ктар хара́ктары
Т. хара́ктарам хара́ктарамі
М. хара́ктары хара́ктарах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

хара́ктар, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Сукупнасць усіх устойлівых псіхічных уласцівасцей чалавека, яго асабістых рыс, якія праяўляюцца ў паводзінах і дзейнасці.

Слабы х.

Мяккі х.

2. Настойлівасць у дасягненні чаго-н.

Чалавек з характарам.

3. Уласцівасць, адметная рыса чаго-н.

Х. эпохі.

Дзелавы х.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хара́ктар, -ру м.

1. (совокупность черт) хара́ктер;

мя́ккі х. — мя́гкий хара́ктер;

2. (свойство, качество) хара́ктер, род, о́браз;

х. гле́бы — хара́ктер по́чвы;

заўва́гі крыты́чнага ~ру — замеча́ния крити́ческого хара́ктера;

спра́ва тако́га ~ру — де́ло тако́го ро́да;

х. дзе́янняў — хара́ктер (о́браз) де́йствий;

3. лит., иск. (тип, образ) хара́ктер;

каме́дыя ~раў — коме́дия хара́ктеров;

вы́трымаць х. — вы́держать хара́ктер;

у чыі́м ~ры — в чьём хара́ктере

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хара́ктар, ‑у, м.

1. Сукупнасць устойлівых псіхічных уласцівасцей чалавека, яго асабістых рыс, якія праяўляюцца ў паводзінах і дзейнасці. Мяккі характар. Цяжкі характар. □ Бязмежная адданасць справе і скромнасць шчырага працаўніка — вось дзве галоўныя рысы характару пагранічніка. Брыль. — Гануля ўмее несці крыж пакуты, — казалі пра яе людзі, дзівячыся яе трываламу характару. Гурскі.

2. Цвёрдая воля, настойлівасць у дасягненні чаго‑н. Але Барбара і рада была, што.. [Лёша] рос не такім падатлівым, ціхоняй, а быў з характарам, мог пастаяць за сябе. Грамовіч.

3. які або чаго. Адметная асаблівасці ўласцівасць, якасць чаго‑н. Заўвагі крытычнага характару. □ Цудоўная мясцовасць паміж вёскаю Купа і пасёлкам рыбгаса пачала набываць курортны характар. В. Вольскі. Па характару свайго таленту Ул. Дубоўка — лірык. Глебка.

4. У літаратуры, мастацтве — сукупнасць псіхічных асаблівасцей, што ствараюць вобраз, які мае тыповыя, абагульняючыя рысы якой‑н. групы людзей. У Коласа характар пераходзіць у мову, а мова робіцца формай раскрыцця гэтага характару. «Полымя». Сіла Барадуліна менавіта ў гэтым уменні праз трапную дэталь, жыццёвы выпадак вымаляваць характар, сацыяльны тып, паставіць праблему. «Маладосць».

•••

Камедыя характараў гл. камедыя.

Народны характархарактар, які адлюстроўвае тыповыя рысы прадстаўніка з народа.

Нацыянальны характархарактар, які выяўляе своеасаблівасць псіхічнага складу прадстаўніка пэўнай нацыі.

Тыповы характар — мастацкі вобраз, у індывідуальных рысах якога абагульнены характэрныя асаблівасці людзей пэўнага сацыяльнага асяроддзя, пакалення і пад.

Вытрымаць характар гл. вытрымаць.

З характарам хто — чалавек з вытрымкай, настойлівасцю, прынцыповасцю.

Паказваць (паказаць) характар — выяўляць (выявіць) настойлівасць у чым‑н.

[Грэч. charaktēr.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

характар, натура, нораў, душа, псіхалогія

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

скла́д

‘структура; характар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. скла́д
Р. скла́ду
Д. скла́ду
В. скла́д
Т. скла́дам
М. скла́дзе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уро́да

‘натура, характар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. уро́да
Р. уро́ды
Д. уро́дзе
В. уро́ду
Т. уро́дай
уро́даю
М. уро́дзе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ураўнава́жаны, -ая, -ае.

Роўны, спакойны (пра характар, паводзіны).

У. чалавек.

У. характар.

|| наз. ураўнава́жанасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хара́ктер м.

1. (нрав) хара́ктар, -ру м., нату́ра, -ры ж.;

си́льный хара́ктер мо́цны хара́ктар;

мя́гкий хара́ктер мя́ккі хара́ктаря́ккая нату́ра);

2. в др. знач. хара́ктар, -ру м.;

замеча́ния крити́ческого хара́ктера заўва́гі крыты́чнага хара́ктару;

хара́ктер ме́стности хара́ктар мясцо́васці;

вы́держать хара́ктер вы́трымаць хара́ктар;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

самалюбі́вы, -ая, -ае.

Які вылучаецца абвостраным самалюбствам.

С. характар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)