Ато́ злучнік ’калі не, то’ (Нас., Касп.), ’таму што’ (Шат.), ’неадкладна, толькі што’ (Бір. дыс.). Рус., укр. ато́ з блізкімі значэннямі. З злучніка а + займеннік то; параўн. ат. Бернекер, 1, 21; Рудніцкі, 1, 40; Саднік-Айцэтмюлер, 1, 5. З дадаткам часціцы ўтворана атож (Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сашчапу́ліваць ’стульваць (губы)’ (Юрч.). Рус. дыял. арл. сощепу́лить ’тс’. Відавочна, да шчапіць (гл.) з экспрэсіўным нарашчэннем ‑ул‑ (параўн. Смаль-Стоцкі, Приміт., 98 і наст.). Сюды ж і сашчалюпіць (рыба віз вады зябры то сышчалюпя, то рышчалюпя — Яшк., З жыцця) з метатэзай л і п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тут I нареч.
1. тут, здесь;
2. в знач. частицы тут;
◊ т. як т. — тут как тут;
адна́ нага́ т., друга́я — там — одна́ нога́ здесь, друга́я — там;
то там, то т. — то там, то тут;
як тут і было́ — точь-в-точь;
пра во́ўка памо́ўка, а воўк і т. — посл. лёгок на поми́не
тут II (род. ту́та, (о материале и собир.) ту́ту м. и ту́та) ж. тут м., ту́та ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
дабро́м нареч., разг. добро́м;
паслу́хай д., бо горш бу́дзе — послу́шай добро́м, а то ху́же бу́дет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прибо́лтка ж., прост.
1. (действие) падкало́чванне, -ння ср.;
2. (то, чем подбалтывают) падкало́тка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пригоро́дка разг.
1. (действие) прыгаро́джванне, -ння ср.;
2. (то, что пригорожено, пристроено) прыгаро́дка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
приуны́ть сов., разг. зажуры́цца, засумава́ць, затужы́ць, занудзі́цца; засмуці́цца;
вы что́-то приуны́ли вы не́шта зажуры́ліся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
простона́ть сов.
1. прастагна́ць, застагна́ць; (жалобно) прае́нчыць, зае́нчыць;
2. (какое-то время) прастагна́ць; (жалобно) прае́нчыць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
бо.
1. злуч. прычынны. Падпарадкоўвае даданыя сказы з прычынным значэннем; па знач. супадае са злучнікам «таму што».
Хадзем шпарчэй, бо спознімся.
2. злуч. прычынна-супраціўны. Злучае сказы, якія паказваюць на прычыну неабходнасці дзеяння, па сваім знач. набліжаецца да злучнікаў «а то», «іначай».
Я закончу, бо расказваць прыйшлося б цэлы дзень.
3. часц. Ужыв. пасля слова з лагічным націскам і служыць для ўказання на дадзенае слова (разм.).
Праўду бо кажуць: не гані каня дубцом, а гані аўсом.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зы́бацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Гушкацца, то падымаючыся, то апускаючыся. Зыбацца на нагах. Дрыгва зыбаецца. □ Лодка зыбаецца на паверхні вады, і ад яе разыходзяцца ў бакі ледзь прыкметныя хвалі. Лупсякоў. Дошкі ўгіналіся, зыбаліся пад нагамі. Лынькоў.
2. Зал. да зыбаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)