гу́бка I ж., уменьш. (к губа́ I) гу́бка
гу́бка II ж.
1. зоол. гу́бка;
2. (для мытья) гу́бка
гу́бка III ж. (мера основы в кустарном ткачестве) гу́бка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
По́лік 1 ’божая кароўка’ (гродз., Шат., З жыцця). Паводле Шаталавай (там жа, 171), звязана з палі́к (гл.), укр. пола́к ’вышыты наплечнік жаночай сарочкі’ (з-за стракатасці), параўн. по́лка ’кавалак тканіны’; хутчэй, фанетычна змененае Паўлюк (гл.), параўн. пётра‑паўла ’божая кароўка’, або да поле (гл.): калі пагода, ляці ў поля (там жа, 169).
По́лік 2 ’аб’ём у бутэльку’ (Нас.), ’мера спіртнога: паўлітровая бутэлька’ (смал.); параўн. рус. полишка ’палова чаго-небудзь; мера гарэлкі’. Ад *пол‑ ’палова’ (гл. паў-) з памянш. суф. ‑ік па тыпу ўтварэнняў ад лічэбнікаў сямік, асмік, параўн. аналагічныя славен. polič ’кубак’, харв. pòlić ’палова меркі’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
skrupuł, ~u
м.
1. сумленне, сумленнасць;
bez ~ów — без усялякага сораму;
mieć ~y — перажываць сумненні, сумнявацца;
2. уст.скрупул (мера вагі)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Гі́ба ’мера палатна па даўжыні асновы ад аднаго вугла сцяны да другога, каля 4–6 метраў’, гіба́ ’тс’ (Сцяц.), гі́ба (Сл. паўн.-зах., Шатал.). Да гіба́ць ’гнуць’ (гл.). Параўн. таксама гіба́ті ’складаць палатно гармонікам (пры адбельванні)’ (Сл. паўн.-зах.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Забёнка ’невялікая кадка’ (Касп.). Рус. дыял. паўн. зобёнка ’кош’, краснаяр. ’каробка для солі’, перм. ’кораб, кош’, ст.-рус. зобенка ’торба, кош, мера’ (XVI ст.) памянш. з суф. ‑к‑ ад зобня ’тс’, утворанага ад зоб ’сыпучы корм’. Гл. зобка, зоб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
со́тка ж разм
1. (лічба) húndert;
2. (сотая частка) ein Húndertstel;
3. (мера плошчы = 1 ар) 100 Quadrátmeter;
дзяля́нка зямлі́ на дзе́вяць со́так ein Grundstück von néunhundert Quadrátmetern
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
га́рнец
(польск. garniec)
мера сыпкіх рэчываў, што прымянялася на Беларусі да ўвядзення метрычнай сістэмы мер (3,28 л), а таксама пасудзіна такой ёмістасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Валака́ ’зыбкае балоцістае месца’ (Яшк.), рус. волока ’заросшы лес у нізіне’ (КЭС). Хутчэй за ўсё да валога 3 ’дрыгва’ (гл.), збліжанага з валока ’зямля; мера зямлі’. Параўн. у семантычным плане рус. волок ’гушчар’ і волока ’прыстасаванне для выцягвання бярвення з гушчару’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
саха́, -і́, ДМ сасе́, мн. со́хі і (з ліч. 2, 3, 4) сахі́, сох і со́хаў, ж.
1. Прымітыўная сельскагаспадарчая прылада для ворыва.
2. Слуп з развілкай на канцы, які ўжыв. пры будаўніцтве чаго-н. як апора.
3. Мера зямлі, што была адзінкай падатковага абкладання ў феадальнай Расіі і Вялікім Княстве Літоўскім у 13—17 стст. (гіст.).
4. мн. Рогі лася.
|| памянш. со́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж. (да 1 знач.).
|| прым. со́шны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Quidquid est plus quam necesse, possidentes deprimit
Усё, што звыш неабходнага, губіць валадароў.
Всё, что сверх необходимого, губит владеющих.
бел. Усё добра ў меру, а праз лад, то і свінні не ядзяць.
рус. Всякое излишество вредно. Через край нальёшь, через край и пойдёт. От лишнего веселья работа тоскует. Излишняя сладость пуще горечи.
фр. De l’abondance du cœur la bouche parle (От избытка чувств развязывается язык).
англ. Too much pudding will choke the dog (Если собаке дать слишком много пудинга, она поперхнётся).
нем. Alles hat sein Maß (Всему своя мера).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)