пука́ты, ‑ая, ‑ае.
З круглява выгнутымі, выпучанымі бакамі, паверхняй; выпуклы. Пукатая бочка. Пукатая бутэлька. Пукатае дно. □ Валя выбрала сабе невялічкі [гадзіннік], зграбны, з тоненькай металічнай абводкай, з пукатым шкельцам. Пестрак. // Які выдаецца наперад. Пукатыя вочы. Пукатыя грудзі. □ Жарсткаватыя валасы [Рудчанкі] былі зачэсаны назад, і таму вялікі і пукаты лоб здаваўся вельмі высокім. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
páar
1.
a цо́тны, па́рны
~ óder únpaar — цот ці [або́] не цот
2.
num indef
ein ~ — не́калькі, ко́лькі
vor ein ~ Tágen — не́калькі дзён таму́ наза́д
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Картоплі́ска ’бульбянішча’ (Жыв. ёд.). Пры дапамозе суфікса ‑isko Nomina loci ствараюцца на польскім моўным арэале (адпаведна беларускаму і усходнеславянскаму ‑išče). Таму гэту лексему трэба лічыць паланізмам. Параўн. карта‑ плішча (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паўхе́ніч ’удар па вуху; аплявуха’ (Нас.). Спачатку ⁺паўхень (з па і ву́ха), пазней далучыўся суфікс аддзеяслоўных назоўнікаў ‑іч (параўн. пацягавіч, перабірыч), таму што ў слове скрытна існуе дзеянне, яго вынік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыстрэ́чны ’грамнічны’, прыстрэ́чные свечкі ’свечкі, пасвячоны на грамніцы’ (ТС). Відаць, да прыстрэ́к (гл.), таму што гэтыя свечы ўжываліся супраць сурокаў, або да Стрэчанне ’грамніцы’ (Гарэц.), г. зн. ’пасвячоны на Стрэчанне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
week [wi:k] n. ты́дзень;
a week ago ты́дзень (таму́) наза́д;
in a week праз ты́дзень
♦
week by week цэ́лымі ты́днямі;
week after week infml ты́дзень за ты́днем;
week in, week out ко́жны ты́дзень; штоты́дзень; бесперапы́нна;
a week last Monday за ты́дзень да міну́лага панядзе́лка
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Вы́трымка 1 ’ўрывак, цытата’ (БРС). Магчыма, калька рус. вы́держка ’тс’, хаця і этымалагічна памылковая, таму што рус. вы́держка ад выдёргивать, а не выдержать. Ад вытрымаць (гл. трымаць) пры дапамозе суф. ‑ка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вэ́соч ’вышыня’ (Клім.). Дыялектная форма (замест высоч) да слав. vysočь (: vysokъ ’высокі’). Але хутчэй вэсоч (*высоч) — гэта скарачэнне слова тыпу ўкр. височінь ’вышыня’, таму што вэсоч, здаецца, больш нідзе не сустракаецца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нахі́льнік ’расліна Atropa belladonna L., красаўка’ (палес., Бейл.). Ад нахіліцца ’схіліцца, пахіліцца’, хіліць ’нахіляць, схіляць, звешваць’, відаць, названа так таму, што на ноч ці на дождж схіляецца ўніз, параўн. ахілкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыбро́нак ’вяроўка, за якую зачэплены плуг’ (астрав., Сцяшк.). Значэнне, відаць, няпэўнае ці змененае, таму што корань яўна да *бро́на ’барана’, запазычанага з польск. brona. Прэфіксальна-суфіксальнае ўтварэнне на беларускай дыялектнай глебе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)