Verbum

анлайнавы слоўнік

сту́кнуць сов.

1. (произвести стук ударом) сту́кнуть, уда́рить, хло́пнуть, хвати́ть;

с. кулако́м па стале́ — сту́кнуть (уда́рить, хвати́ть) кулако́м по столу́;

2. (нанести удар) сту́кнуть, уда́рить;

с. па ка́рку — сту́кнуть (уда́рить) по ше́е;

3. (заставить удариться) столкну́ть;

с. ілба́мі — столкну́ть лба́ми;

4. разг. (выпить) хло́пнуть, сту́кнуть;

5. разг. (исполниться — о летах) сту́кнуть;

мне ~нула два́ццаць гадо́ў — мне сту́кнуло два́дцать лет;

◊ ~нула ў галаву́ — сту́кнуло в го́лову

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

flap

[flæp]

v.i. (-pp-)

1) хіста́цца; трапята́ць, лапата́ць (пра сьцягі́ на ве́тры, птушы́ныя кры́лы)

2) пля́скаць (і крыло́м)

3) шлёпаць (бо́тамі, галёшамі)

4) пля́скацца ні́цма (на зямлю́)

5) маха́ць кры́ламі

The large bird flapped away — Вялі́кая пту́шка адляце́ла, лапо́чучы кры́ламі

1) лапата́ньне n.

2) пля́ск -у m., пляска́ч плескача́ m. (уда́р)

3) Sl. бу́ча, ля́мант, вэ́рхал -у m.

•

- flaps on the pockets

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

kick

[kɪk]

1) дава́ць вы́сьпятка наго́й; брыка́цца

2) аддава́ць (пра стрэ́льбу)

3) Sport забіва́ць гол

4) informal пярэ́чыць; не згаджа́цца; супраціўля́цца

to kick about (around) informal –

а) валя́цца, ляжа́ць не на ме́сцы

б) абіва́цца бяз спра́вы

1) уда́р наго́ю, брыка́ньне

а) адда́ча f. (стрэ́льбы)

б) рапто́ўны во́стры штуршо́к

3) informal пратэ́ст -у m.

a kick against authority — пратэ́ст супро́ць нача́льства

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

punch

[pʌntʃ]

v.t.

1) уда́рыць кулако́м

2) па́сьвіць, гнаць (жывёлу)

1) уда́р кулако́м

2) informal сі́ла, эфэкты́ўнасць f.

[pʌntʃ]

v.t.

1) прабіва́ць; штэмплява́ць; заганя́ць, убіва́ць уда́рам

The train conductor punched our tickets — Канду́ктар прабі́ў на́шыя біле́ты

2) прабіва́ць (дзі́рку), дзіркава́ць

прабо́йнік, мы́сьлік -а m. (для прабіва́ньня дзі́рачак у ску́ры, мэта́ле); кампо́стэр -а m.

III

[pʌntʃ]

пу́нш -у m. (напо́й)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

stab

[stæb]

v.t. (-bb-)

1) прабіва́ць, ра́ніць (чым во́стрым)

2) Figur. ра́ніць

The mother was stabbed to the heart by her son’s lack of gratitude — Як нож у сэ́рца была́ для ма́ці сы́нава няўдзя́чнасьць

а) уда́р -у m. (асабл. чым во́стрым)

б) ра́на

2) ра́неньне (пачу́цьцяў)

3) informal спро́ба f.

•

- have a stab at

- make a stab at

- stab in the back

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Тып ‘узор, мадэль’, ‘сукупнасць якіх-небудзь характэрных рыс, якасцей’, ‘знешні выгляд’, ‘чалавек з адмоўнымі рысамі, да якога ставяцца пагардліва’ (ТСБМ, Гарэц., Байк. і Некр.), ‘мастацкі вобраз’ (пач. XX ст., Прабл. бел. тэрм.), ‘постаць’ (Ласт.), ст.-бел. типъ ‘друкаваны шрыфт’ (1653 г., ГСБМ). Запазычанне (праз польскую мову) з заходнееўрапейскіх моў, параўн. франц. type ‘ўзор’, ‘від, тып’, разм. ‘арыгінал, дзівак’, ‘тып, суб’ект’, ням. Typ ‘тып, узор’, ‘форма’, ‘вобраз’, англ. type ‘тып, род, клас; тыповы прадстаўнік’, ‘сімвал, вобраз’, якія з позналац. typus ‘адлюстраванне, вобраз’, а апошняе ўзыходзіць да ст.-грэч. τύπος ‘удар’, ‘пісяг (ад удару), след’, ‘адбітак, адлюстраванне, абрыс’, ‘узор, прыклад (у Новым Запавеце)’ < τύπτω ‘б’ю’, роднаснае ст.-інд. tōpati ‘штурхае’, лат. staũpe ‘сляды конскіх капытоў’, што ўзыходзяць да індаеўрапейскага кораня *(s)teu‑ ‘біць, штурхаць’ (Фасмер, 4, 60; Брукнер, 589; Голуб-Копечны, 399; Голуб-Ліер, 495; Даза, 733–4; ЕСУМ, 5, 570; Арол, 4, 72). Сюды ж тыпо́вы ‘адпаведны ўзору’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.) < польск. typowy ‘тс’, тыпі́чны ‘тс’ (Ласт., ТСБМ) < рус. типичный ‘тс’; экспр. ты́пус ‘непрыемная асоба’ (ТСБМ), аформленае на ўзор лацінізма з суф. ‑ус, які характарызуе асоб па негатыўнай прыкмеце (Сцяцко, Афікс, наз., 70), параўн. бы́кус, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

І́мпэ́т ’разгон, парывістасць, імклівасць, напор, націск’ (ТСБМ, БРС, Касп., Бяльк., Нас., Гарэц., Яруш.), ’пах, дух’ (ТСБМ), ’ахвота, жаданне’ (Бір. Дзярж., Бяльк.), ’выбух, паветраны штуршок, выбухная хваля’ (Касп.; брэсц., Жыв. сл., 164), ’энергія чалавека’ (брэсц., Жыв. сл., 164), и́мпэтъ, и́нпэтъ ’цяжкі дух’ (Мал.), і́мпа́т ’паветра, пах, спецыфічны дух’ (Сцяц.; стаўб., Жыв. сл., 71), ’парыў (паветра)’ (Сцяц.), ’цяжкі дух, смурод’ (слонім., Нар. лексіка, 52); параўн. зах.-бранск. и́мпет, и́нпет ’напор, напружанне; цяжкае паветра, цяжкі дух’ (Растаргуеў, Бранск.). Ст.-бел. импетъ ’напор, націск’ (1674 г.) з польск. impet < лац. impetus ’парыў, разбег, напор’ (Булыка, Запазыч.; SWO, 300). Няма падстаў лічыць, што лексема была забыта і зноў увайшла ў бел. мову ў пачатку XX ст. (як Гіст. лекс., 259). З польскай таксама рус. дыял. и́мпет ’удар, напор, імклівасць; ударная сіла’ (у рускай пісьменнасці з 1718 г., Біржакова, Очерки, 363), укр. і́мпет ’моцны націск, парыў, сіла’. У сучасных беларускіх гаворках семантычны аб’ём слова значна пашырыўся. Схему семантычнага развіцця, відаць, можна ўявіць такім чынам: ’парыў’ → ’парыў (паветра)’ → ’паветра’ → ’пах, дух’ → ’цяжкі дух, смурод’. Далейшая ступень канкрэтызацыі — імпа́т ’адзежа з-пад хворага’ (Жд. 2), дзе семантычны перанос звязаны, напэўна, са спецыфічным пахам адзення хворага чалавека.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ла́па, ‑ы, ж.

1. Ступня або ўся нага ў некаторых жывёл і птушак. Гусіная лапа. □ [Стралец:] — Чмыхае мядзведзь носам ды абараняецца пярэднімі лапамі ад чмялёў. Якімовіч. // Разм. груб. Аб руцэ або назе чалавека.

2. Разм. Пышная галіна. Многа снегу на лапах вялікіх ялін. Брыль.

3. Спец. Расплюшчаны і загнуты канец у некаторых інструментах, прыстасаваннях; інструмент, прыстасаванне з такім канцом. Шавецкая лапа. Лапы культыватара. □ Хлопцы з чыгункі даставілі на ўмоўленае месца некаторыя інструменты: лапы, гаечныя ключы. Лынькоў.

4. Спец. Шып на канцы бервяна, які ўстаўляецца ў выемку другога бервяна пры звязванні іх у вянец. Рубіць у лапу.

5. Уст. Удар лінейкай па далоні як від пакарання ў дарэвалюцыйнай школе. // Лінейка, якой білі. [Дзед:] — Лапа, ну як табе сказаць: лінейка такая дубовая або кляновая. Некалі настаўнікі білі ёю вучняў па далоні, па лапе.. Таму і лапай празвалі. Якімовіч.

•••

Даць (сунуць) у лапу гл. даць.

Запусціць лапу ў што гл. запусціць.

Налажыць лапу на што гл. налажыць.

Папасціся (трапіць) у лапы каго, чые, каму гл. папасціся.

У лапах каго, чыіх, у каго — у поўнай залежнасці, ва ўладзе (быць, знаходзіцца, апынуцца і г. д.).

Хадзіць на мяккіх лапах гл. хадзіць.

Як курыца лапай гл. курыца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мі́ма,

1. прысл. Не спыняючыся, не затрымліваючыся каля чаго‑н. Ісці міма. Пранесціся міма. □ [Чалавек] прайшоў міма. Лынькоў. [Зелянюк:] — Ішлі міма, убачылі святло і зайшлі. Зарэцкі. Зялёная дрызіна з дзвюма пустымі платформамі наперадзе пранеслася міма. Корзун. // Не ў тым напрамку, куды было патрэбна. Кінуць міма. Стрэліць міма. □ Удар быў сапраўды з грукатам, але міма. Шамякін. // Блізка, побач. Міма працякала рэчка. Міма ішла дарога. □ Хутка.. [дзікі] параўняліся з нашай засадай, прайшлі міма і з шумам, трэскам і рохканнем зніклі недалёка ад нас у лясным гушчары. В. Вольскі.

2. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназ. «міма» выражае прасторавыя адносіны: указвае на прадмет, асобу, мінаючы якія, не спыняючыся, не затрымліваючыся каля якіх адбываецца рух. Хлопчык прабег міма весніц. □ Абодва [Раман Раманавіч і яго напарнік] пачалі страляць па машыне, якая праскочыла міма іх, абдаўшы пылам. Паўлаў. // перан. Не затрымліваючы ўвагі на якой‑н. асобе, з’яве, факце. [Арэшкін:] — Гэта... хуліганскі ўчынак... Абраза настаўніка, класа. І мы не можам прайсці міма такога факта... Шамякін. // Не ў тым напрамку, аднак блізка каля чаго‑н. Страляць міма цэлі. Ліць міма шклянкі. □ Загурскі глядзеў у парог, міма маці. Асіпенка. // Побліз, побач з кім‑, чым‑н. Луг гэты цягнуўся міма Дубровы, міма палёў да вялікіх лясных абшараў. Шчарбатаў.

•••

Ісці міма рук гл. ісці.

Прапусціць міма вушэй гл. прапусціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Puff

m -(e)s, -e i Püffe штуршо́к, уда́р

Püffe áusteilen — раздава́ць кухталі́ [грымакі́]

er hat séine Püffe weg — яму́ ўжо́ даста́лася, ён сваё атрыма́ў

m -(e)s, -e

1) банке́тка, пу́фік

2) бу́фы (напр. у рукавоў)

III

n, m -(e)s, -e публі́чны дом

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)