1.зчым, чаму. Адпаведны чаму‑н., згодны з кім‑н. Не баіцца цяжкай плыні год, твор, суладны з вечнасці законам.Русецкі.Словы Журавенкі былі суладны Антонавым думкам — ён і сам гаварыў пра тое ж на сходзе.Савіцкі.
2. Аднадушны. — Не... Не было, — пачуўся суладны адказ.Шынклер.З набліжэннем дня збору суладны настрой у класе мацнеў.Шыловіч.
3. Суладжаны, дружны. А ў наваколлі аддаецца суладны, дружны стук калёс.Гаўрусёў.У .. дружнай руплівай працы ішлі напорыстыя пяцігодкі, поўнячы зямлю суладным гулам машын, суладным рухам працавітых рук.Лынькоў.// Стройны, гарманічны (пра спеў, музыку і пад.). У новых дамах іграюць баяны і гучаць суладныя песні — гэта брыгадзір тынкоўшчыкаў Мікола Завадскі, шафёр Іван Канапелька .. спраўляюць наваселле.Грахоўскі.І чуцён суладны гоман Каля рэчкі ў гаі.Прануза.І сосен гонкіх спеў суладны Сціхаў у ссечаным галлі.Кляўко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сусе́д, ‑а, М ‑дзе; мн. суседзі, ‑яў; м.
1. Чалавек, які жыве паблізу каго‑н. або побач з кім‑н. Потым Алік бліжэй «пазнаёміўся» з Леўкіным — яны сталі суседзямі, атрымаўшы сумежныя пакоі ў адной кватэры.Дадзіёмаў.Дзяцей з двара нікуды не выпускалі — каб яшчэ не надумаліся па суседзях хваліцца: «А наш татка дадому вярнуўся!»Васілевіч.
2. Той, хто займае месца, бліжэйшае да каго‑н. Фёдар Каваль сядзеў і ўсё паглядаў у акно, аж пакуль не прачнуліся суседзі па купэ.Хомчанка.Міхасёвым суседам справа, каля машыны № 7, стаіць Толя Касёнак.Брыль.Разам з .. [Толем] ішоў Міхась Прахарэвіч — яго лагерны дружбак і сусед па палаце.Якімовіч.
3. Дзяржава, мясцовасць, якія мяжуюцца з іншай дзяржавай, мясцовасцю, а таксама насельніцтва іх. Мае браты, мае суседзі, свабодны, новы польскі люд! Няхай жа песняй звонкай медзі красуе наша дружба тут!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укліні́цца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Увайсці, удацца клінам, вузкаю палосай у сярэдзіну чаго‑н. Сабраўся быў павярнуць у вёску, як заўважыў у маладым калгасным садзе, што глыбока ўклініўся ў поле, чалавечую постаць.Хадкевіч.На мяккай мураве ў зацішку. Дзе лес густы ўклініўся ў луг, Гуляюць [дзеці] у ката і мышку.Смагаровіч.У вярхоўях Бярэзіны, прытоку Дняпра, паміж марэннымі ўзвышшамі ўклінілася Верхне-Бярэзінская нізіна.Прырода Беларусі.// Уварвацца куды‑н. Брыгада прарвала варожую абарону, глыбока ўклінілася ў размяшчэнне немцаў.Мележ.Лыжныя батальёны, разведка, конніца, пяхотныя падраздзяленні глыбока ўклініліся ў варожы тыл.Асіпенка.// Уціснуцца паміж кім‑, чым‑н. [Марынка] ўклінілася паміж Паходнем і Заранікам, сунула Паходню свой пакунак і ўзяла абодвух пад рукі.Хадкевіч.//перан.Разм. Умяшацца ў што‑н. — Дык можа б за гэта і па чарцы выпілі? — нарэшце дачакаўся моманту Басько, каб уклініцца ў гаворку мужчын.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэф, ‑а, м.
1.Разм. Кіраўнік якой‑н. установы, прадпрыемства і пад. у адносінах да сваіх падначаленых. І я адчуў, што падначаленыя Івану Ігнатавічу рахункаводы — рослая дзяўчына і хлопец з хітрымі вочкамі — не вельмі слухаюць свайго маўклівага шэфа.Хомчанка.Расказваў аб гэтым Максіму старшы сяржант астрожнай службы і шэф усіх надзорцаў у Лукішках Бародка.Машара.//Уст. У Расіі 18–19 стст. — высокая асоба, якая з’яўлялася ганаровым камандзірам вайсковай часці або афіцыйным апекуном вучэбнай установы.
2.(звычайнаўпрыдатку). Старшы ў групе асоб аднароднай прафесіі, якія працуюць на адным прадпрыемстве, у адным цэху і пад. Шэф-повар. Шэф-пілот.
3. Асоба, установа ці прадпрыемства і пад., якія шэфствуюць над кім‑, чым‑н. Праз месяц з дапамогай шэфаў Васіль набыў для калгаса трохтонку.Шамякін.Шэфы з горада прывезлі падарункі — для ячэйкі шмат прывезлі кніг.Дудар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
uważać
uważa|ć
незак.
1. быць уважным; пільным; глядзець (слухаць) уважліва; сачыць; назіраць;
~j, żebyś tego nie zgubił — глядзі, не згубі гэта;
~j, co robisz — глядзі, што робіш;
~ć na drogę — быць уважлівым на дарозе;
~j! — асцярожна!;
2.na kogo/co сачыць за кім/чым; пільнаваць каго/што; берагчы каго/што;
~j na siebie — беражы сябе;
3.na kogo/co берагчыся; асцерагацца каго/чаго;
4. лічыць;
~ć kogo za przyjaciela — лічыць каго сябрам;
rób jak ~sz — рабі, як хочаш;
~ć się za kogo — лічыць сябе кім;
on się uważać za geniusza — ён лічыць сябе геніем
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
tätig
дзе́йны, актыўны
~ sein als — працава́ць у я́касці, працава́ць (кім-н.)
éinen ~en Ánteil an etw. (D) néhmen* — прыма́ць актыўны ўдзе́л у чым-н.
in (D) dáuernd ~ sein — працава́ць пастая́нна ў (чым-н.)
er ist als Dólmetscher ~ — ён працу́е перакла́дчыкам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
verdérben
*
1.
vt
1) (са)псава́ць
j-m die Fréude ~ — сапсава́ць каму́-н. ра́дасць
2) псава́ць, губі́ць (чалавека)
es mit j-m verdórben háben — пасвары́цца, сапсава́ць адно́сіны з кім-н.
2.
vi(s)
1) псава́цца; гні́сці, гніць
2) псава́цца (пра характар)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
náchteilig
1.
a
1) стра́тны, нявы́гадны, шко́дны
2) адмо́ўны
2.
adv
1) са стра́тай
2) адмо́ўна
sich ~ gégen [über] j-n, über etw. (A) äußern — адмо́ўна адгукну́цца аб кім-н., аб чым-н.
für j-n ~ sein — быць нявы́гадным каму́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Schwarm
I
m -(e)s, Schwärme рой; чарада́; нато́ўп
er hat éinen ~ im Kopf — ён чалаве́к з заско́кам
II
m -(e)s разм.
1) захапле́нне (кім-н., чым-н. – für A)
2) аб’ект каха́ння [любві́]
sie ist sein ~ — яна́ – яго́ любо́ў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
schwärmen
I
vi
1.
раі́цца
(пра пчол)
2.
vimp кішэ́ць
es schwärmt von Ménschen im Sáale — у за́ле мно́га людзе́й [наро́ду]
II
vi
1) (vonD) ма́рыць (пра каго-н., пра што-н.)
2) (für A) захапля́цца (кім-н., чым-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)