*Ла́патка, ла́по̂тка ’паглыбленне на галёнцы задняй лапкі пчалы, акружанае цвёрдымі і кароткімі шчацінкамі, якое служыць для пераноскі пылку’ (Анох.). Магчыма, сюды ж рус. лапотки ’пупышкі на лапах мядзведзя’, зах.-укр. лапоть ’абрэзак, шматок, лапік’, славен. lapet ’кавалак зямлі’, серб.-харв. ла̀пат ’тс’, ’кавалак, абрэзак, акравак, лапік’, ц.-слав. лапътъ ’кавалак’. Прасл. lapъtъ роднаснае з літ. lõpas ’акравак’, лат. lãps ’лапік’, алб. lapë ’тс’, ст.-грэч. λώπη ’адзенне’. Гл. лапаць. Суф. ‑ъtь, як у слове (паз)ногаць. У палес. ла́по̂тка па аналогіі да лапка, ножка, абношка даданы яшчэ суф. ‑к‑а.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

bite​1 [baɪt] n.

1. уку́с; след/ра́на ад уку́су

2. кава́лак (ежы); лёгкая заку́ска;

have a bite перакусі́ць; закусі́ць

3. во́стры боль;

the bite of the wound боль ад ра́ны

4. клёў (рыбы)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

cake [keɪk] n.

1. торт, піро́жнае; кекс; піро́г

2. ляпёшка

3. кава́лак, кава́лачак (мыла)

♦

cakes and ale весяло́сць, прые́мнасць;

you cannot have your cake and eat it too адзі́н піро́г не́льга з’е́сці дво́йчы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

бі́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Невялікая дошчачка або кавалак кардону з надпісам (на таварах, на багажы і пад.).

Б. на чамадане.

2. Палачка або дошчачка, на якой нарэзамі вёўся ўлік чаго-н. (гіст.).

3. перан. Характарыстыка (звычайна адмоўная), якая даецца каму-н. па шаблоне.

Павесіць бірку на чалавека.

|| прым. бі́рачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уздзе́ць, -е́ну, -е́неш, -е́не; -е́нь; -е́ты; зак., што на каго-што.

1. Надзець, нацягнуць (адзенне, абутак і пад.).

У. боты на ногі.

2. Павесіць, начапіць, прымацаваць да чаго-н.

У. рукзак на плечы.

У. пятлю на крук.

3. Насадзіць на вастрыё, стрыжань, праколваючы, надзець на што-н.

У. кола на вось.

У. кавалак мяса на відэлец.

|| незак. уздзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

губа́ Кавалак зямлі, які селянін мог узараць на працягу дня сахой (Гарб.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Адкаву́ліць ’адрэзаць вялікі кавалак хлеба’ (Шат.) да адкаваліць (< кавал) пад уплывам экспрэсіўных дзеясловаў на ‑уліць. Гл., напр., абакуліць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Таршы́на, ’тарфіна, кавалак торфу’ (Юрч.), таршы́нка ’брыкет торфу’ (Ян.). Ад торх (гл. торф) як порах — парушынка, парушына, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ільдзі́на кавалак, глыба лёду; крыга’ (ТСБМ, Інстр. I). Ад лёд (гл.) з суф. адзінкавасці ‑ін‑а, і‑ пратэтычнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абру́с, ‑а, м.

Кавалак тканіны спецыяльнага вырабу, якім засцілаюць стол; настольнік. Гаспадыня прынесла абрус з прошыўкай на сярэдзіне і заслала ім стол. Кулакоўскі. / у перан. ужыв. Чымся родным, мілым, даўно знаёмым веяла ад аксамітных абрусаў маладога жыта. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)