ВАНА́ДЫЕВЫЯ РУ́ДЫ,

прыродныя мінеральныя ўтварэнні, сыравіна для атрымання ванадыю. Гал. мінералы ванадыевых руд: ванадыніт, дэклуазіт, купрадэклуазіт, карнатыт і інш. Радовішчы магматычныя, кантактава-метасаматычныя, гідратэрмальныя, большасць — комплексныя, з іх атрымліваюць таксама жалеза, тытан, уран, свінец, цынк, медзь, алюміній, фосфар. Колькасць V2O5 у рудзе ад 0,1 да 29%. Буйнейшыя радовішчы ў ПАР, ЗША, Фінляндыі, Намібіі, Чылі.

т. 3, с. 500

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

е́сці

1. éssen* vt; spéisen vt (высок.); fréssen* vt (пра жывёл);

2. (выядаць, раз’ядаць) zerfréssen* vt;

◊

дым е́сць во́чы der Rauch beißt in den [die] Áugen;

іржа́ е́сць жале́за der Rost (zer)frísst das Éisen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

forge

I [fɔrdʒ]

1.

n.

1) кава́льскі го́ран

2) ку́зьня f.

2.

v.t.

1) кава́ць (жале́за)

2) выко́ўваць

3) падрабля́ць (дакумэ́нты, гро́шы, по́дпіс)

II [fɔrdʒ]

v.i.

паступо́ва пераганя́ць, апераджа́ць (пра бегуна́)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

аўстэні́т

[ад англ. W. Roberts-Austen = прозвішча англ. металурга (1843—1902)]

структурная частка жалеза-вугляводзістых сплаваў, цвёрды раствор вугляроду або легіравальных элементаў у гамажалезе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

каро́зія

(п.-лац. corrosio = раз’яданне)

1) разбурэнне металаў пад уздзеяннем асяроддзя (напр. к. жалеза);

2) разбурэнне горных парод пад уздзеяннем вады (напр. к. глебы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

літасідэры́ты

(ад літа- + сідэрыт)

каменна-жалезныя метэарыты, асноўная маса якіх уяўляе сабой губку з нікелістага жалеза, поры якой запоўнены мінераламі; уваходзіць у клас сідэралітаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трансферы́ны

(ад лац. transferre = пераносіць, пераводзіць)

складаныя бялкі (глікапратэіды), якія пераносяць іоны трохвалентнага жалеза ў арганізме; змяшчаюцца ў плазме крыві, малацэ і яечным бялку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

sztabowy

I sztabow|y

штабны;

oficer ~y — штабны афіцэр;

mapa ~a — штабная карта

II

штабельны;

~e żelazo буд. паласавое жалеза

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

падво́р’е, ‑я, н.

1. Падворак. Кузня ўжо была замкнёная, вакол на падвор’і валяліся старыя колы, бараны, кавалкі ржавага жалеза. Марціновіч.

2. Заезны двор.

3. Уст. Дом, які належыць загараднаму манастыру або архірэю. [Дзяўчына:] — Я не магу, я хачу на Дняпро... у Ліпецк, у Кіеў, на манастырскае падвор’е, дзе заўсёды спыняецца маці, і дзе грэцкія арэхі падаюць з дрэў!.. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папрыбіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. каго-што. Прыбраць, прыгожа адзець усіх, многіх. // Упрыгожыць, аздобіць усё, многае.

2. Навесці парадак, чысціню ўсюды, у многіх месцах. [Харытоніха] ухадзілася па гаспадарцы, падмяла, папрыбірала. Місько.

3. што. Прыбраць, прыняць адкуль‑н. усё, многае. У снезе .. валяюцца кавалкі жалеза, нейкія адлітыя даўно ўжо дэталі. — Папрыбіраць варта, а то ржавее дарэмна, — праказаў.. [Сідар]. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)