вы́ціснуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.

1. Сціснуўшы, выпусціць, прымусіць выйсці на паверхню. Выціснуць сок з лімона. // перан. З цяжкасцю, вымушана сказаць што‑н., праявіць якое‑н. пачуццё. Настаўнік адчуваў сябе няёмка, але ўсё ж здолеў выціснуць некалькі слоў: — Дзіця.. [Ліда] яшчэ. Усё гэта пройдзе ў яе. Колас. [Касмыль] уздыхнуў і выціснуў на твары нешта падобнае на ўсмешку. Лынькоў. // перан. З цяжкасцю атрымаць што‑н. Калі б нават і ўдалося выціснуць з гаспадаркі патрэбныя для гэтага сто восемдзесят рублёў, дык ніколі не хопіць у старога адвагі аддаць зараз гэтакую кучу грошай. Крапіва.

2. Выдушыць; выламаць. Выціснуць шыбу ў акне.

3. Праціскаючы, выштурхнуць адкуль‑н. // перан. З дапамогай адпаведных захадаў прымусіць выйсці, выехаць, спыніць якую‑н. дзейнасць. Выціснуць з рынку збыту.

4. перан. Замяніць сабою; выцесніць. Гэтая думка [паехаць на цягніку] выціснула ў.. [Сцёпкі] ўсе іншыя думкі. Колас.

5. Зрабіць што‑н. пры дапамозе ціснення. Выціснуць надпіс залатымі літарамі.

6. Спец. Здабыць прэсаваннем. Выціснуць алею.

•••

Выціснуць слязу — заплакаць для паказу.

Выціснуць усе сокі — абяссіліць празмернай работай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пералічы́ць, ‑лічу, ‑лічыш, ‑лічыць; зак., каго-што.

1. Палічыць, злічыць адно за другім усё, усіх, зрабіць падлік. Прафесар некалькі разоў перачытаў .. пісьмо, машынальна пералічыў дні, якія засталіся да вызначанага тэрміну. Лынькоў. Андрэй спакойна ўзяў бліскучыя манеты, пералічыў іх і паабяцаў аддаць у два разы больш. Пальчэўскі. // Назваць, упамянуць усё, многае або ўсіх, многіх. Пералічыць абавязкі. Пералічыць недахопы. □ Нас, дзяцей, бацька таксама пералічыў па імёнах. Якімовіч. Цімафееўка, віка, канюшына чырвоная і белая, лісахвост — у намесніка старшыні і пальцаў не хапіла, каб усе гатункі пералічыць. Кірэйчык.

2. Злічыць нанава, яшчэ раз. Таццяна разгарнула пакуначак, яшчэ раз пералічыла грошы. Васілёнак.

3. Падаць у другіх велічынях. Пералічыць вёрсты ў кіламетры. Пералічыць фунты ў кілаграмы.

4. Перавесці на чый‑н. рахунак. Учора я пералічыў.. праз банк пяць тысяч рублёў, узяў з сабою копію плацежнага даручэння, і цяпер мы едзем, каб адразу зрабіць аж дзве справы. Скрыган.

•••

Пералічыць косці каму — моцна пабіць, набіць каго‑н.

Пералічыць на пальцах — пра вельмі малую колькасць каго‑, чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Líebe

I

f - любо́ў, каха́нне

tu mir die ~ (an)! — разм. зрабі́ мне (таку́ю) ла́ску!

séine ~ gestéhen* [erklären] — прызна́цца ў каха́нні

◊ álte ~ róstet nicht — стара́я любо́ў не іржаве́е

◊ éine ~ ist der ánderen wert — ≅ што ві́нен, адда́ць паві́нен

II

sub m, f -n, -n каха́ны, -ная, дарагі́, -га́я

méine ~n! — мае́ дарагі́я! (зварот у пісьме)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

zabić się

zabi|ć się

зак.

1. забіць сябе; зрабіць сабе смерць; учыніць самазабойства (самагубства);

2. разм. забіцца, разбіцца насмерць;

~ł się spadając z konia — ён забіўся, падаючы з каня;

gotów dać się ~ć za niego — ён гатовы аддаць жыццё за яго

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

доўг м

1. гл aбавязак;

2. разм (пазыка) Schuld f -, -en;

даўгі́ мн Schúlden pl, Áußenstände pl, Verbíndlichkeiten pl, Áltschulden pl;

узя́ць у доўг (sich) (áus)léihen*, bórgen vt;

даць у доўг (ver)léihen* vt, áusleihen* vt;

уле́зці ў даўгі́ sich verschúlden;

адда́ць даўгі́ die Schúlden zurückzahlen [begléichen*]; aus den Schúlden kómmen*;

◊ быць у даўгу́, як у шаўку́ bis über die Óhren in Schúlden stécken; mehr Schúlden als Háare auf dem Kopf háben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

commit

[kəˈmɪt]

v.t.

1) рабі́ць, учыня́ць

to commit adultery — учыні́ць жані́мскую здра́ду

to commit an error — зрабі́ць памы́лку

2) аддава́ць

to commit to an asylum — адда́ць у шпіта́ль для псыхі́чна хво́рых

to commit the body to earth (the grave) — хава́ць це́ла, аддава́ць зямлі

to commit to fire — спалі́ць

3) зьняво́ліць

4) абавяза́ць (-ца)

it does not commit me to anything — Гэ́та мяне́ да нічо́га не абавя́звае

He would not commit himself in any way — Ён нічы́м не забавяза́ўся

•

- commit to memory

- commit to writing

- commit to paper

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

пото́к м.

1. пато́к, -ку м.; (ручей) руча́й, -чая́ м.; ручаі́на, -ны ж.; (струя) струме́нь, -ме́ня м.; (течение) плынь, род. плы́ні ж.;

го́рный пото́к го́рны пато́к (го́рная ручаі́на);

пото́ки слёз перен. пато́кі (струме́ні) слёз;

людско́й пото́к людска́я плынь;

2. (система производства) пато́к, -ку м.;

в произво́дстве применён ме́тод непреры́вного пото́ка у вытво́рчасці прыме́нены ме́тад бесперапы́ннага пато́ку;

◊

отда́ть на пото́к и разграбле́ние адда́ць на распра́ву і рабава́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

доўг (род. до́ўгу) м.

1. (взятое взаймы) долг;

вярну́ць д. — возврати́ть долг;

2. (обязанность) долг;

◊ не заста́цца ў даўгу́ — не оста́ться в долгу́;

адда́ць апо́шні д. — отда́ть после́дний долг;

па ву́шы ў даўга́х — по́ уши в долга́х;

уле́зці ў даўгі́ — влезть в долги́;

быць у даўгу́ — быть в долгу́;

не выла́зіць з даўго́ў — не вылеза́ть из долго́в;

у даўгу́ як у шаўку́ — погов. в долгу́ как в шелку́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

суд м.

1. род. суда́ суд;

Вярхо́ўны С. — Верхо́вный Суд;

с. ідзе́! — суд идёт!;

адда́ць пад с. — отда́ть под суд; преда́ть суду́;

быць пад судо́м — быть под судо́м;

2. род. су́ду (мнение, заключение) суд;

с. гісто́рыі — суд исто́рии;

◊ сваі́м судо́м — свое́й вла́стью;

паку́ль с. ды спра́ва — пока́ суд да де́ло;

чыні́ць с. і распра́ву — твори́ть суд и распра́ву;

на няма́ і су́ду няма́ — посл. на нет и суда́ нет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

душа́, -ы́, мн. ду́шы і (з ліч. 2, 3, 4) душы́, душ, ж.

1. Унутраная, псіхічная сутнасць чалавека, яго свядомасць.

Глыбока запасці ў душу.

2. Сукупнасць характэрных рыс, уласцівых чалавеку, а таксама чалавек з тымі ці іншымі ўласцівасцямі.

Добрая д.

Чалавек адкрытай душы.

3. перан., чаго. Натхніцель, арганізатар чаго-н.

Д. ўсёй справы.

Д. кампаніі.

4. Пра чалавека (як адзінку лічэння; разм.).

У хаце ні душы.

Сям’я з пяці душ.

На душу насельніцтва.

5. (звычайна з займеннікам «мая»). Сяброўскі фамільярны зварот да каго-н. (разм.).

Паслухай, д. мая.

6. перан., чаго. Самае галоўнае, сутнасць чаго-н.

Песня — д. народа.

Раскрыць душу навукі.

◊

Аддаць богу душу (разм.) — памерці.

Выматаць душу (разм.) — давесці да поўнай знямогі.

Душа ў пятках апынулася (разм.) — пра моцны раптоўны страх.

Жыць душа ў душу (разм.) — дружна, у поўнай згодзе.

З адкрытай душой — шчыра, нічога не тоячы.

З дарагой душой (разм.) — ахвотна, з задавальненнем.

За мілую душу (разм.) — з задавальненнем, ахвотна, не задумваючыся.

Ні капейкі за душой (разм.) — зусім без грошай.

Працаваць з душой — з задавальненнем, ахвотна, старанна.

Стаяць над душой у каго (разм.) — неадступна вісець над кім-н., назаляючы сваёй прысутнасцю.

|| памянш.-ласк. ду́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1, 2 і 5 знач.).

|| прым. душэ́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Душэўныя хваробы.

Душэўная трывога.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)