2) працава́ць энэргі́чна й ху́тка; прабіра́цца, прабіва́цца (праз нато́ўп, жыцьцё)
3) здабыва́ць гро́шы нелега́льна
2.
v.t.
піха́ць, шту́рхаць, выштурхо́ўваць, выкіда́ць
3.
n.
1) пасьпе́х -у m., таўкатня́f.
2) штурхані́на f., піха́ньне n.
3) informal энэргі́чная дзе́йнасьць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
паспе́шлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Які прывык спяшацца; які спяшаецца. [Мужчын] .. абмінала, а часам штурхалі паспешлівыя ваенныя, бурчалі, што сноўдаюцца тут усялякія.Грахоўскі.Дзімін паспакайнеў, стаў не такім паспешлівым, пачаў больш думаць.Карпаў.// Уласцівы таму, хто спяшаецца. Пачуўся паспешлівы тупат. Нейкія людзі беглі ад Пальмінкі.Новікаў.Накіданыя паспешлівай рукой радкі дазваляюць нам цяпер уявіць, што ж адбылося ў Беларусі пасля абвяшчэння рэформы [1861 года].Кісялёў.// Хуткі, таропкі, беглы. [Язэп] адразу здагадаўся, што тут здарылася без яго. Насцярожана акінуў натоўп паспешлівым позіркам, шукаючы, каго не хапае сярод жанчын.Асіпенка.
2. Неабдуманы; заўчасны. А можа трэба было не згадзіцца на гэта паспешлівае вяселле?Шамякін.Наш паважаны Сцепаненка, відаць, робіць паспешлівыя вывады...Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гамані́ць, ‑маню, ‑моніш, ‑моніць; незак.
1. Весці гаворку, размаўляць з кім‑н. Да брата Прыходзяць сябры, Гамоняць аб справах Да позняй пары.Астрэйка.// Гаварыць, расказваць пра што‑н. Доўга гаманіў Базыль ды аб усім патроху.Нікановіч.Сядзяць людзі-падарожнікі ды грэюцца. Стары белабароды дзед гамоніць нешта.Каваль.
2. Узнімаць гоман, шумець, гучна перагаворваючыся. На пустой, спаленай вуліцы Паплавоў ціснуўся, гаманіў натоўп.Мележ.За ракой гаманілі начлежнікі.Пташнікаў.
3.перан. Ствараць бязладныя гукі, шумець, гусці. А мора несціханае гамоніць, на дзюны хвалі ўспененыя гоніць.А. Вольскі.Шумяць лугавіны, разліўшы духмянасць, Гамоняць пад ветрам.. палі.Ляпёшкін.// Поўніцца, запаўняцца шумам, гоманам. Горад шумеў і гаманіў рознымі галасамі.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узбунтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.
1. Схіліць, падбіць па бунт, паўстанне. Узбунтаваць войска. Узбунтаваць натоўп. □ Бунтар, славуты герой беларускага народа [Ілья Гаркуша] яшчэ ў XVII стагоддзі ўзбунтаваў, узняў плугароў і сейбітаў, ганчароў і плытагонаў .. на барацьбу супраць белапольскіх магнатаў.Бялевіч.
2.перан. Прывесці ў стан непакою, трывогі; узбударажыць, усхваляваць. Узбунтаваць пачуцці. Узбунтаваць душу. □ Міхалавы словы так узбунтавалі Комліка, што ён больш не валодаў сабой.Карпаў.
3. Узняць хвалі, прывесці ў рух (звычайна пра ваду). Засмяяўшыся, .. [Люда] палажыла вядро на свой адбітак у вадзе. Вядро ўзбунтавала люстраную роўнядзь, напоўнілася.Брыль.// Узлахмаціць (валасы і пад.). Волька шпарка правяла далонню па яго [Кузёмкі] валасах, узбунтавала іх і, задзірыста засмяяўшыся, знікла за веснічкамі.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Падняўшы, ускласці што‑н. цяжкае, грувасткае на каго‑, што‑н., куды‑н. Усперці мяшок на спіну.
2. Надзець, абуць што‑н. цеснае. Боты цесныя, ледзь успёр на ногі.
3. Абаперці (рукі, ногі і пад.) на каго‑, што‑н. Лапы сам [заяц] На пень успёр, Азірнуў натоўп і бор.Калачынскі.
4. Узнесці. Усперці шафу на чацвёрты паверх.
5.перан. Пералажыць якія‑н. цяжкія абавязкі, віну і пад. на каго‑н. другога. Добра, што Лейкі не было. А каб была! Яна б завыла, залямантавала, вылаяла б увесь свет, а потым усю віну ўсперла б на Алтара.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
concourse
[ˈkɑ:nkɔrs]
n.
1) нато́ўп, гурт -у́m., гу́рба f.
2) зьліцьцё n., злучэ́ньне ў адно́ цэ́лае
at the concourse of two rivers — пры зьлі́цьці дзьвюх рэ́чак
3) пляц -у m., пло́шча f.
4) гало́ўны вэстыбю́ль вакза́лу
5) пад’е́зд -у m., даро́га (пад ха́ту), бульва́р -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гусці́несов. гуде́ть; жужжа́ть;
да ве́чара гула́ малата́рня — до ве́чера гуде́ла молоти́лка;
на дварэ́ гула́ заве́я — на у́лице гуде́ла мете́ль;
на пло́шчы гуў нато́ўп — на пло́щади гуде́ла толпа́;
у вуша́х мо́цна гуло́ — безл. в уша́х си́льно гуде́ло;
но́гі гудзя́ць — но́ги гудя́т;
над ву́хам гудзе́ кама́р — над у́хом жужжи́т кома́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вя́тка ’натоўп, гурт людзей, арцель, чарада’ (Гарэц., КСП, КТС, Нар. сл., Садоўскі, вусн. паведамл.). Рус.вятка ’тс’ (смал., Даль, пск., СРНГ); ’вячоркі’ (смал., Садкова, вусн. паведамл.). Слова з даволі вузкім арэалам распаўсюджання. Параўн., напрыклад, заўвагу Козырева: «Вятка… — специфически смоленская лексика» (Бел.-рус. ізал., 59). Недахоп даных прымушае выказаць толькі здагадку. Можна дапусціць, што гэта рэпрэзентацыя старой асновы jat‑ (‑iti) (параўн. серб.-харв.jȁtiti (se) ’збірацца’). Па форме (далучэнне пратэзы) гэта, у такім разе, утварэнне тыпу вячай, вятроўка (гл.). Да семантыкі параўн. паўднёваславянскую лексіку: серб.-харв.jȁto ’чарада, абшчына, брацтва’, славен.jȃta ’чарада, статак’, балг.ято ’чарада’ і да т. п., аб якіх гл. Скок, 1, 761. Вятка, такім чынам, дэмінутыў ад jat‑a або іначай суфіксальнае ўтварэнне ад дзеяслоўнай асновы jat‑. Усю праблематыку апошняга гл. пад ятка2.
1.што і чаго. Трохі пацерці, сцерці ў невялікай колькасці. Прыцерці маку.// Выцерці, зацерці няпоўнасцю, не да канца. Прыцерці лужыну на падлозе. Прыцерці сляды.
2.каго-што. Разм. Прыціснуць, прысунуць, прыперці каго‑, што‑н. да чаго‑н. Натоўп прыцёр хлопца да самага плота./убезас.ужыв.Максім сеў на мастку, памацаў шыю, якую яму прыцерла.. бартом да бэлькі.Брыль.
3.што. Спецыяльнай апрацоўкай шчыльна падагнаць да чаго‑н. Прыцерці шкляны корак да бутэлькі. Прыцерці клапаны.//перан.; каго-што. Прыстасаваць, падладзіць да чаго‑н. Я неаднойчы думала пра свякруху: «Усіх яна ўмее выхоўваць, нават мяне так хутка «прыцерла» да свайго густу і ладу».Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)