шалёны

1. (хворы на шаленства) tóllwütig;

2. перан rásend, wütend, schäumend [kóchend] vor Wut;

шалёная ху́ткасць rásende Schnélligkeit;

◊ шалёныя гро́шы leicht erwórbenes und vertánes Geld;

шалёныя цэ́ны разм wáhnsinnige [enórme] Préise;

шалёная го́нка ўзбрае́нняў паліт fíeberhaftes Wéttrüsten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Рамату́с ’хвароба рэўматызм’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Станк.), таксама рама́тыз, раматызма, рамаці́зма, рамаці́зна (Сл. ПЗБ), рамаці́знасць (Юрч.), ромаці́з (ТС), сюды ж рамаці́жнік ’лекавая трава для лячэння раматусу’ (Юрч.), рамаці́знік ’хворы на раматус’ (Юрч.). Асвоенае ў народнай мове запазычанне з лац. rheumatismus, магчыма, праз ням. Reumatismus. Першасна з грэч. ρενματισμός ’струмень, цячэнне’, бо старажытныя грэкі ўяўлялі сабе, што ўзбуджальнік хваробы расцякаецца па целе. Відавочна, з’яўляецца народнай адаптацыяй замежнай словаформы, што абумовіла варыятыўнасць гучання; паводле Фасмера (3, 455) рус. рамати́с пад уплывам народнай этымалогіі (рама ’плячо’ і тискать ’ціснуць’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Спахо́вы ‘адхоны, адлогі’ (ПСл, Сл. ПЗБ, ЛА, 2), ‘пахілы’ (беласт., Лапіч, Term. geogr.), спахо́ваты ‘тс’ (ЛА, 2), спахо́вісты ‘тс’ (Сл. ПЗБ). Параўн. укр. спахо́вий, спахова́тий, спахова́стий ‘пахілы, спадзісты’, польск. дыял. spachowy, spachowaty ‘тс’. Няясна. Магчыма, да спаха́ць ‘выпрацаваць да канца’, спаха́ны ‘спрацаваны, сцёрты’ (ТС), што да пахаць (гл.) — тады ‘згладжаны’, параўн. спахо́мы ‘пакаты’ (Сцяшк. Сл.) — дзеепрыметнік ад спахаць? Сюды ж, відаць, і спахало́вы ‘псіхічна хворы’ (там жа). Параўн. польск. pachać ‘мясці, зграбаць’ (Варш. сл.). Параўн. ЕСУМ, 5, 382 (мяркуюць пра кантамінацыю тыпу спуск з пахілы).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

cardiac

[ˈkɑ:rdiæk]

1.

adj.

1) сардэ́чны

cardiac artheries — сардэ́чныя артэ́рыі

cardiac muscle — сардэ́чны му́скул

2) ве́рхнястра́ўнікавы

2.

n.

1) сардэ́чнік -а m. (хво́ры на сэрца)

2) лек на сэ́рца

3) стра́ўнікавы лек

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

сла́бость в разн. знач. сла́басць, -ці ж.;

сла́бость ве́тра сла́басць ве́тру;

больно́й почу́вствовал сла́бость хво́ры адчу́ў сла́басць;

прояви́ть сла́бость в чём-л. праяві́ць сла́басць у чым-не́будзь;

сла́бость к стиха́м сла́басць да ве́ршаў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

паршы́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Хворы на паршу; шалудзівы. Паршывы кот.

2. перан. Разм. Вельмі дрэнны. — Натура мая, — тут Лапкоў голас загучаў злосцю: — паршывая натура! Але я зламлю яе!.. Колас. Які недаступны калісьці быў лес пры панах! Колькі збожжа ці грошай трэба было аддаць за кубаметр сасны або вазок паршывых дроў!.. Брыль. // Груб. Агідны, нікчэмны, не варты ўвагі. Усю вайну ў пяхоце — і ніводнай драпіны, а тут нейкі паршывы прыстрэлачны снарад — і па ім, па Андрэю Лялюгу. Б. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

По́скудзь ’нягоднік’ (Варл.), ’брыда’ (Стан.), ’нечысць’ (Байк. і Некр.), по́шкудзь ’гнюс’, ’благі чалавек’ (стаўб., Сл. ПЗБ). Гл. паскуда; сумненні ў традыцыйнай этымалогіі *pa‑skǫda (< *po‑skǫditi, гл. шчадзіць, ашчаджаць) па семантычных і словаўтваральных прычынах выказвае Банькоўскі (2, 510): мяркуе пра сувязь са стараж.-рус. кудити, параўн. пракуда, гл.). Саўка (Запісы 23, 55–56) выводзіць з літ. paskaũdinti ’выклікаць боль’ < skaudùs ’балючы, пакутлівы, хворы’, чым тлумачыцца таксама варыянтнасць по‑/па‑ і “традыцыйная” для балтызмаў альтэрнацыя с/ш, што пры ўліку верагоднага ўсходнеславянскага паходжання польск. paskuda (Банькоўскі, там жа) здаецца мажлівым.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Руі́на 1 ’рэшткі разбуранага збудавання, паселішча’; перан. ’слабы, хворы ад старасці чалавек’ (ТСБМ), ’вайна’ (Шымк. Собр.), ’сумяціца’ (Ласт.). Укр. руїна, руїни ’разваліны’, рус. руи́на, руи́ны ’тс’, польск. ruina ’разарэнне, заняпад’, ruiny ’разваліны’, чэш. ruina, ruiny ’тс’. Ст.-бел. руина ’руіна’ са ст.-польск. ruina < лац. ruina (Булыка, Запазыч., 288). Магчыма, паўторнае запазычанне з заходнееўрапейскіх моў: ням. Ruine, франц. ruine ’падзенне; распад; заняпад; разваліны’ < лац. ruīna ’падзенне; абвал; бедства’ < ruō ’абвальваюся; разбураюся’ (Чарных, 2, 126–127).

Руі́на 2 ’зграя ваўкоў у час цечкі, руя, гайня’ (шчуч., З нар. сл.; ТС). Гл. руйка, руя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

туберкулёзны

1. tuberkulös;

туберкулёзны хво́ры Tuberkulöse (sub) m -n, -n;

туберкулёзны дыспансе́р Tb(c)-Berátungsstelle f -, -n;

туберкулёзны санато́рый Sanatórium für Lúngenkrankheiten, Tuberkulósensanatorium n -s, -ri¦en, Lúngenheilstätte f -, -n;

2. наз м Tuberkulósekranke (sub) m -n, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

since​3 [sɪns] conj.

1. з таго́ ча́су, як;

It is a long time since I saw him last. Прайшло шмат часу з той пары, як я яго бачыў апошні раз.

2. таму́ што, пако́лькі;

Since you are ill, I’ll go alone. Паколькі ты хворы, я паеду адзін.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)