Verbum

анлайнавы слоўнік

ВЕ́ЯН (Vejāns) Андрыс

(сапр. Калнач Донат Геранімавіч; н. 20.4.1927, воласць Нірза, Латвія),

латышскі паэт. Засл. дз. культ. Латвіі (1965). Скончыў Рыжскі пед. ін-т (1950). Друкуецца з 1946. Аўтар зб-каў вершаў «Маладосць» (1953), «Сонца ўзнімаецца вышэй» (1957, Дзярж. прэмія Латвіі 1957), «Гады і сляды» (1964), «За возерам высокія горы» (1977), «Экватар раздзяляе шлях» (1981), зб. вершаў і прозы «Белы карабель у сініх водах» (1974) і інш. У творах узнімае праблемы развіцця асобы, яе грамадз. адказнасці, узаемасувязі лёсу чалавека і народа. Паэзіі Веяна характэрны гарманічнасць пачуццяў, вобразнасць, музычнасць. Пераклаў на лат. мову зб. вершаў П.Панчанкі, асобныя творы Я.Купалы, Я.Коласа, П.Броўкі, М.Танка, П.Пестрака, Р.Барадуліна, В.Віткі, А.Зарыцкага, К.Кірэенкі, С.Шушкевіча. На бел. мову творы Веяна пераклалі Э.Агняцвет, Барадулін, Е.Лось.

Тв.:

Бел. пер. — У кн.: Ветрык, вей... Мн., 1959;

Рус. пер. — Время: Стихи. М., 1979.

т. 4, с. 135

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРЭНГА́МСКІ БОЙ 1720,

баявыя дзеянні ў Балтыйскім м. каля в-ва Грэнгам (паўд. група Аландскіх а-воў) паміж атрадамі рас. і швед. ВМФ 7.8.1720 у Паўночную вайну 1700—21. 6 жн. атрад рас. вёславых суднаў (52 галеры і 14 лодак з 11 тыс. чал. дэсанта; усяго 52 гарматы) пад камандаваннем ген. М.М.Галіцына паводле загаду Пятра І прыбыў да Аландскіх а-воў, каб знішчыць швед. эскадру віцэ-адм. К.Шэблата (лінейны карабель, 4 фрэгаты, 9 малых суднаў, 156 гармат). У ходзе бою рас. маракі ўзялі на абардаж 4 фрэгаты, астатнія швед. караблі адступілі; шведы страцілі 103 чал. забітымі і 407 палоннымі, расіяне — каля 300 забітымі і параненымі. У выніку перамогі ў Грэнгамскім баі рас. войскі замацаваліся ў раёне Аландскага архіпелага, што паскорыла заключэнне Ніштацкага мірнага дагавора 1721.

т. 5, с. 494

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ЛАГ

(ад галанд. log адлегласць),

1) навігацыйная прылада для вымярэння скорасці руху карабля (судна) і пройдзенай ім адлегласці.

Найб. пашыраны Л., якія вымяраюць скорасць руху адносна вады. Яны бываюць механічныя (з крыльчаткай, якая верціцца ў вадзе пры руху судна), гідрадынамічныя (заснаваныя на залежнасці паміж скорасцю і ціскам патоку вады, што абцякае карабель), індукцыйныя і інш. Ёсць таксама Л., якія даюць паказанні адносна зямлі (дна) — доплераўскія гідраакустычныя і геамагнітныя.

2) Становішча карабля (судна) бортам да ветру, хвалі, прычала і да т.п. (напр., «стаць Л. да хвалі» азначае «стаць бортам да хвалі»).

**Лагі**: а — механічны (1 — крыльчатка, 2 — днішча судна); б — гідрадынамічны (1, 6 — адтуліны для прыёму статычнага і сумарнага ціскаў; 2, 5 — трубаправоды статычнага і сумарнага ціскаў; 3 — дыяфрагма; 4 — сільфонны апарат; p_дын, p_ст — дынамічны і статычны ціскі).

т. 9, с. 85

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

éinlaufen

* vi (s)

1) увахо́дзіць у га́вань (пра карабель)

2) паступа́ць (пра тавары, пісьмы)

die Post ist éingelaufen — по́шта прыйшла́

3) збяга́цца (пра тканіну)

◊ j-m das Haus ~ — надаку́чыць каму́-н. (наведваннем)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

blast² [blɑ:st] v.

1. узрыва́ць, падрыва́ць

2. мо́цна і рэ́зка гуча́ць (пра музыку, радыё і да т.п.)

3. infml публі́чна крытыкава́ць, рабі́ць разно́с;

blast one’s reputation руйнава́ць сваю́ рэпута́цыю;

The play was blasted by all the critics. П’есу раскрытыкавалі ўшчэнт усе крытыкі.

blast off [ˌblɑ:stˈɒf] phr. v. узлята́ць, адрыва́цца ад зямлі́, стартава́ць (пра касмічны карабель)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

scout¹ [skaʊt] n.

1. the Scouts ска́ўты (дзіцячая і юнацкая арганізацыя, узнікла ў Англіі) a boy scout бойска́ўт

2. разве́дчык; разве́дчыца;

a geological scout гео́лагаразве́дчык;

a talent scout шука́льнік та́лентаў

3. разве́дка; по́шукі;

go on the scout ісці́ ў разве́дку;

be on the scout for smth. шука́ць, адшу́кваць што-н.

4. выве́дніцкі самалёт або́ карабе́ль

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

арыентава́ць

(фр. orienter, ад лац. oriens, -ntis = усход)

1) даваць магчымасць вызначыць сваё месцазнаходжанне або напрамак руху (напр. а. карабель у моры);

2) перан. памагаць каму-н. разабрацца ў якіх-н. пытаннях (напр. а. у праблемах навукі);

3) перан. ставіць перад кім-н., чым-н. пэўную мэту, указваць на кірунак далейшай дзейнасці (напр. а. на выкарыстанне мясцовых рэсурсаў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фрэга́т

(іт. fregata)

1) трохмачтавае паруснае ваеннае быстраходнае судна (18—19 ст.);

2) ваенны карабель пераходнага тыпу паміж лёгкім крэйсерам і эскадраным мінаносцам у флоце Англіі і ЗША 1939—1945 гг., які прызначаўся для супрацьлодачнай і супрацьпаветранай абароны транспартных і баявых суднаў;

3) вялікая трапічная марская птушка атрада весланогіх з вельмі доўгімі крыламі; большую частку жыцця праводзіць у паветры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

distress

[dɪˈstres]

1) го́ра n., паку́та f., вялі́кі боль

2) бяда́ f., цяжко́е стано́вішча

a ship in distress — карабе́ль у небясьпе́цы

v.t.

1) спрычыня́ць боль; турбава́ць, му́чыць, непако́іць

2) Law наклада́ць а́рышт на маёмасьць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

самалёт, аэраплан, паветраны карабель, паветраны лайнер / лёгкі: авіетка / бамбардзіровачны: бамбардзіроўшчык, бамбавоз / для знішчэння варожай авіяцыі: знішчальнік / той, што пікіруе: пікіроўшчык / знішчальны: ястрабок (разм.) / варожы: сцярвятнік (перан., зняваж.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)