нягну́ткі, ‑ая, ‑ае.
Які не можа згінацца, гнуцца. На кароткіх прывалах [салдаты] падалі ў снег, скручвалі нягнуткімі пальцамі цыгаркі. Марціновіч. Нават дзядзька Каленік з маўклівым Фрэдам знялі чорныя, нягнуткія, быццам бляшаныя, фартухі і дапамагалі збіраць сцены дома. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паку́рчыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
1. Курчыцца некаторы час. Толькі цяпер Юрка адчуў, што замёрз, і зябка пакурчыўся. Карпаў.
2. Скурчыцца — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Настачка ўбачыла, што лісце на клёнах каля дома пакурчылася. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памажне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Зрабіцца мажным, мажнейшым. Шэйдак яшчэ пашырэў у плячах, памажнеў. Сабаленка. Зоя ішла з Дома культуры. На вострых скулах яе твару ўжо можна было заўважыць карычневыя плямінкі. Зоя памажнела, галаву трымала горда. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Decipit frons prima multos
Знешні выгляд падманвае многіх.
Внешний вид обманывает многих.
бел. Па вачах ‒ сірата, а па кіпцюрах ‒ разбойнік. Рукі белыя, а сумленне чорнае. Вялікі дуб, да дуплаваты. Не кожны вясёлы, хто спявае.
рус. Наружность обманчива. Лицом детина, да разумом скотина. В людях ‒ Илья, дома ‒ свинья. По бороде Авраам, а на деле хам. Шуба овечья, да душа человечья. Личиком гладок, а делами гадок. Снаружи мил, в серёдке гнил.
фр. L’apparence est trompeuse (Внешность обманчива).
англ. Appearances are deceptive (Внешность обманчива).
нем. Vor den Leuten Ilja, zu Hause ‒ ein Schwein (Среди людей ‒ Илья, дома ‒ свинья).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
обвести́ сов.
1. (провести вокруг) абве́сці, мног. паабво́дзіць;
обвести́ вокру́г до́ма абве́сці вако́л до́ма;
обвести́ рису́нок ту́шью абве́сці рысу́нак ту́шшу;
обвести́ блю́дце золоты́м ободко́м абве́сці спо́дак залаты́м абадко́м;
2. (оградить) абгарадзі́ць, мног. паабгаро́джваць, агарадзі́ць; (канавой) абве́сці, мног. паабво́дзіць, абкапа́ць, мног. паабко́пваць;
3. (обмануть) прост. ашука́ць, абдуры́ць;
◊
обвести́ вокру́г па́льца абве́сці вако́л па́льца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
паро́г м Schwélle f -, -n;
пераступі́ць паро́г до́ма die Schwélle éines Háuses betréten*;
рачны́ паро́г Strómschwelle f;
◊ на паро́зе сме́рці an der Schwélle des Tódes
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сало́ма ж Stroh n -(e)s;
ко́леру сало́мы stróhfarben, stróhgelb; stróhblond (пра валасы);
пакры́ты сало́май stróhgedeckt;
◊ до́ма і сало́ма ядо́ма ≅ Ost, West, zu Háuse best
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Засце́нак 1 ’месца жорсткіх катаванняў у Маскоўскай Русі’ (> ’месца катаванняў’). Рус. засте́нок ’тс’, дыял. ’перагародка’, ’месца каля дома’, польск. уст. zaścianek ’засек’, ’часовы карцэр, адгароджаны ў хаце’. Параўн. засценак 2, дзе іншыя слав. адпаведнікі. Бел. засце́нак 1 з рус., дзе адбывалася семантычная спецыялізацыя на базе ’месца за сценкай’, Шанскі, 2, З, 64.
Засценак 2 ’хутар дробнай шляхты, якая арэндавала землі, што не ўвайшлі ў сялянскія надзелы ў Рэчы Паспалітай пасля 1557 г.’ Рус. смал. засте́нок ’неакрэсленая мера плошчы’, ’палоска нівы’, валаг. смал. ’месца каля дома’, польск. zaścianek ’вёска, хутар, у якой жыве дробная шляхта’, чэш. zástěnek ’закутак, месца за сценкай, тэраса’. Ст.-рус. застѣнокъ ’частка царквы’ (XI ст.), ’месца паміж дзвюма сценамі ўмацаванага горада’ (XVII ст.). Значэнне засценак 2 указвае на польск. як крыніцу запазычання з далейшым падвядзеннем пад усх.-слав. мадэль (ě > e). Утворана, відаць, у зах.-слав. ад stěna (гл. сцяна) конфіксам *za‑ + ‑ъkъ (параўн. завулак, засенак, закамінак, застрэшак, Сцяцко, Афікс. наз., 237).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дапасава́нне, ‑я, н.
Від сінтаксічнай сувязі, пры якой залежнае слова ставіцца ў тым жа родзе, ліку, склоне або асобе, у якім стаіць галоўнае слова (напрыклад: новы дом, новага дома, новая хата, новыя дамы, хаты; я іду, ты ідзеш).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паштальён, ‑а, м.
Паштовы служачы, які разносіць карэспандэнцыю адрасатам. Як і звычайна, пошту .. [Хадкевічу] прынесла — самога яго ніколі паштальён не мог застаць дома — Вера. Васілевіч. Амаль у кожны двор, у кожную калгасную хату заходзіць паштальён Алена Аляксандраўна Цярэшка. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)