тыран у Сіракузах (з 316) і Сіцыліі. Вызначыўся на вайск. службе. З дапамогай войска і свабодных беднякоў скінуў алігархію і быў абвешчаны палкаводцам з неабмежаванымі паўнамоцтвамі. Адваяваў у Карфагена амаль усе грэч. гарады Сіцыліі, в-аў Керкіра (Корфу). Каля 305 прыняў тытул «цара сіцылійцаў». Памёр у час паходу ў Паўд. Італію.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
няўце́шны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, што немагчыма суцешыць, супакоіць. Хіліла маці галаву Над папялішчам, над магілай. Але няўцешную ўдаву Навала тая не скарыла.Шушкевіч.
2. Вельмі моцны па сіле праяўлення (пра гора, слёзы і пад.). — Шабуня памёр, — сказаў Туравец. — Памёр? — перапытаў Крайко. — Эх! — У гэтым «эх» Туравец адчуў няўцешную крыўду і боль.Мележ.
3. Які не прыносіць суцяшэння; несуцяшальны. Няўцешныя весткі прыбываюць кожны дзень: Мінск у руінах, фашысцкае войска ідзе па Беларусі.Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папе́радзе,
1.прысл. На некаторай адлегласці перад кім‑, чым‑н. Ірына ішла паперадзе.Чорны.Тарыел, ідучы паперадзе, на кожным кроку чуў, як спатыкаюцца людзі.Самуйлёнак.
2.прыназ.зР. Спалучэнне з прыназоўнікам «паперадзе» вырашае прасторавыя адносіны: паказвае на становішча перад кім‑, чым‑н. Ідзе войска, сцягі ўюцца, Кроў бурліцца ў жылах, А паперадзе ўсіх едзе Сам Клім Варашылаў.Купала.За паўвярсты паперадзе фурманкі ішоў па лесе Максім Ус з наганам і гранатай.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыло́, -ла́ср., в разн. знач. крыло́;
маха́ць кры́ламі — маха́ть кры́льями;
к. самалёта — крыло́ самолёта;
к. ветрака́ — крыло́ ветряно́й ме́льницы;
к. экіпа́жа — крыло́ экипа́жа;
пра́вае (ле́вае) к. во́йска — пра́вое (ле́вое) крыло́во́йска;
продви́нуться по рабо́те прасу́нуцца (пайсці́ напе́рад) па рабо́це.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
horde
[hɔrd]1.
n.
1) нато́ўп -у m.; згра́я f., рой -ю m.
2) арда́f. (вандро́ўнае во́йска або́ пле́мя)
2.
v.i.
зьбіра́цца ў ку́чы, у згра́і; жыць гу́ртам, згра́яй
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АСТРО́Г,
1) комплекс дрэваземляных умацаванняў нас. пунктаў сталага (жылы астрог) ці часовага (стаялы астрог) характару ва ўсх. славян у 13—18 ст. Звычайна будаваўся на мяжы княства ці дзяржавы.
2) Ахоўная агароджа з вертыкальна (прамы астрог) ці коса (касы астрог) укапаных бярвёнаў, што засцерагала месца стаянкі войска.
3) Рухомая штурмавая вежа (астрожак), якой карысталіся ў час аблогі гарадоў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНКА́РСКАЯ БІ́ТВА 1402,
адбылася паміж войскамі сярэднеазіяцкага эміра Цімура і тур. султана Баязіда І пад Анкарой 28 (або 20) ліпеня. Цімуру ўдалося зайсці ў тыл тур. войскам, якія займалі абарону ў гарах, і акружыць Анкару. Атакі ўдвая меншага тур.войска, якое падышло да горада, былі адбіты. Пераход на бок Цімура анаталійскіх беяў паскорыў паражэнне Баязіда. Зыход бітвы прывёў да часовага распаду Турцыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«БРУ́ГСКАЯ Ю́ТРАНЬ» , паўстанне рамеснікаў фландрскага г.Бруге ў 1302 супраць падатковага прыгнёту гарадскіх улад і франц. панавання ў Фландрыі (з 1300). У ноч на 18 мая паўстанцы на чале з ткачом П.Конінкам знішчылі франц. гарнізон і мясц. патрыцыят. З’явілася сігналам да ўсеагульнага паўстання, у выніку якога была вызвалена б.ч. Фландрыі (разгром войскафранц. караля Філіпа IV у бітве каля Куртрэ ў 1302).