май, ‑я і ‑ю, м.

1. ‑я. Пяты месяц каляндарнага года.

2. ‑ю. Абл. Першая зелень лісцевых дрэў, якой прыбіраюць хаты. Пракоп раздзеўся. Яму далі венік, пахучы, як май. Колас. А я Маю наламаю, Сваю хату прыбяру. І. Калеснік.

•••

Першае Мая — свята міжнароднай салідарнасці працоўных, устаноўленае кангрэсам 2‑га Інтэрнацыянала ў 1889 г.

[Лац. majus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ознаменова́ть сов. азнаменава́ць, адзна́чыць;

э́то откры́тие ознаменова́ло це́лую эпо́ху в исто́рии нау́ки гэ́та адкрыццё азнаменава́ла цэ́лую эпо́ху ў гісто́рыі наву́кі;

ознаменова́ть пра́здник торже́ственным собра́нием адзна́чыць свя́та ўрачы́стым схо́дам;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

proclaim [prəˈkleɪm] v.

1. абвяшча́ць;

proclaim a holiday абвясці́ць свя́та;

His son was im mediately proclaimed King. Яго сына адразу абвясцілі каралём.

2. fml све́дчыць, пака́зваць;

His accent proclaimed him a Pole. Вымаўленне сведчыла, што ён паляк.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

uroczystość

uroczystoś|ć

ж. урачыстасць;

~ci dożynkowe — свята ўраджаю; дажынкі;

~ci weselne — вясельная ўрачыстасць; вяселле;

~ci żałobne — хаўтуры

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Галаварэ́з (БРС, Нас.), рус. головоре́з ’тс’. Утварэнне ад *golova + *rězati. Фармальна з гэтым словам супадае галаварэ́з ’царкоўнае свята адсячэння галавы Іаана Хрысціцеля’ (Нас.). У Шаталавай у гэтым значэнні зафіксавана галаварэ́зы. Параўн. і ўкр. дыял. головосі́к (таксама головосі́ки — мн. л.), головстве́ння (гл. Грынч.). Гэта, відавочна, калька царкоўнага ’паходжання. Але адкуль?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Спажа́ ‘Прачыстая (15/28 жніўня)’ (Нас.; мядз., Жыв. сл.; віл., паст., шальч., Сл. ПЗБ), ‘свята Спас’ (Др.-Падб.). Рус. спо́жка ‘назва двух памінальных свят Багародзіцы 15 жніўня і 8 верасня’. Скарачэнне госпожа ў значэнні ‘Багародзіца’, параўн. стараж.-рус. Госпожинъ день ‘Прачыстая’; гл. Фасмер, 3, 737. Параўн. спадар (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

héilig

a святы́; свяшчэ́нны

~ hálten* — прытры́млівацца, трыма́цца (царкоўнага свята)

~ spréchen* — vt рэл. кананізава́ць, далуча́ць да лі́ку [со́нму] святы́х

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ГІЯЦЫ́НТ, Гіякінф,

у грэчаскай міфалогіі прыгожы юнак, любімец Апалона; сын спартанскага цара Амікла, праўнук Зеўса. Дыск, кінуты Апалонам, выпадкова забіў Гіяцынта. З крыві Гіяцынта выраслі кветкі гіяцынты. Месцам культу Гіяцынта быў г. Аміклы каля Спарты. У гонар Апалона ладзілі свята гіякінфія. Сюжэт міфа адлюстраваны ў карціне Дж.Цьепала, оперы В.А.Моцарта і інш.

т. 5, с. 279

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

спас м. рэл.

1. (Збаўца) Erlöser m -s, Héiland m -(e)s;

2. (свята) Спас Heilandsfest n -es, -e, Spas m; разм. рэл. гл. тс. Праабражэнне Гасподняе

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

заве́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.

1. Запэўніць у верагоднасці чаго‑н.; паручыцца за што‑н. — Прыйду, прыйду, — заверыла Зося [Рыгора], моцна паціскаючы яго руку. Гартны. Узяўся парты нарабіць Дырэктар райпрамкамбіната. «Усё зраблю, як мае быць! — заверыў ён, — клянуся — свята!» Корбан.

2. Засведчыць правільнасць або сапраўднасць чаго‑н. подпісам, пячаткай. Заверыць подпіс. Заверыць дакумент.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)