Пе́рша ’перш-наперш’ (паст., Сл. ПЗБ), ’раней’ (беласт., Сл. ПЗБ; дзярж., Нар. сл.; Карскі, Труды; калінк., З нар. сл.; Бяльк.), прыслоўе, утворанае ад прыметніка *pьrvъ і суф. ‑ě ў польскім варыянце pierwsz‑ě, з якога і было запазычана.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ізра́на ’рана’, ’раней часу’ (Нас.). Рус. дыял. изра́на, ст.-рус. изра́нья ’рана, з самага ранку’. І‑ можна тлумачыць як пратэзу; параўн. зранку, зрання. Аднак не выключана, што бел. слова ўзыходзіць да ст.-рус. изранья, зафіксаванага з XIII ст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bad1 [bæd] n. the bad 1. благі́я лю́дзі
2. благо́е
♦
my bad AmE, infml мая́ віна́;
be to the bad BrE атрыма́ць ме́ншую су́му (гро́шай), чым ране́й;
go to the bad пача́ць паво́дзіць сябе́ амара́льна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
former
[ˈfɔrmər]
adj.
1) папярэ́дні
2) пе́ршы з двух
the former… the latter — пе́ршы… другі́ (апо́шні).
3) ране́йшы; былы́; міну́лы, да́ўні; калі́шні
in former times — даўне́й, ране́й
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
prior
I [praɪr]
1.
adj.
ране́йшы; папярэ́дні
2.
adv. (to)
ране́й за; пе́рад
to be prior to — папярэ́днічаць чаму́
II [praɪr]
n.
настая́цель мужчы́нскага манастыра́, ігу́мен -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
даду́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і з дадан. сказам.
Скончыць абдумванне чаго‑н. Юркевіч не даў .. [Юзіку] дадумаць да канца сваіх думак. Мурашка. Алесь міжвольна зрабіў два крокі назад. Раней чым мозг паспеў дадумаць, што гэта непрыстойна. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
булдаве́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм. Тое, што і булавешка. У правай руцэ ў яе была тоўстая чорная палка з нейкай адмысловай белай булдавешкаю — раней Таццяна чамусьці не заўважыла ў бабулі гэтай палкі. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дакупі́ць, ‑куплю, ‑купіш, ‑купіць; зак., каго-што і чаго.
Купіць у дадатак да таго, што куплена раней; прыкупіць. Дакупіць племянной жывёлы. □ Міхал Тварыцкі к гэтаму часу меў ужо аўчыны. Праўда, адной не хапала, прыйшлося тэрміновым парадкам дакупіць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
метады́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да методыкі. Метадычны кабінет. □ Асноўны метадычны прынцып на ўроку, як і раней, франтальная работа з класам. Барсток.
2. Планамерны, строга паслядоўны. Аднекуль даляталі ўпартыя і метадычныя ўдары молата па жалезе. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Па́пка ’вокладка з картону, скуры і пад. для захоўвання папер, малюнкаў і пад.’ (ТСБМ). Праз рус. па́пка з ням. Pappe ’картон’, якое ад Pappe ’каша’, таму што раней слаі паперы звязваліся тоўстай праслойкай клейстара’ (Клюге-Гётце, 431; Фасмер, 3, 201).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)