кара́скацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Тое, што і карабкацца. Нехта таропка караскаўся на бярозу, каб спрытней сачыць за самалётамі. Лынькоў. // З цяжкасцю прабірацца праз што‑н., выбірацца адкуль‑н. [Хлопцы] праціскаліся, караскаліся, скакалі з купіны на купіну, загразалі, выцягвалі адзін аднаго, пакуль... зноў не ўбачылі возера. Маўр. Трактары караскаліся ўгору і буксавалі... Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псяю́ха, ‑і, м. і ж.
Разм. лаянк. Пра таго, хто выклікае агіду, нянавісць. Няхай адно кране за вуха: Як выйдзе ён на двор, псяюха, Адзін без нас, як цёмна стане, Тады што скажаш нам, Іване? Колас. Глядзіць сабачым вокам злым, Бурчыць, здаецца, глуха. Ды раптам... Што такое з ім? Пачаў брахаць псяюха. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супаста́т, ‑а, М ‑таце, м.
1. Уст. і высок. Вораг, непрыяцель. Нам не забыць ні хат, ні нават траў, Што супастатам спалены, стаптаны. Астрэйка. Няхай помняць супастаты, Што значаць бравыя салдаты. Колас.
2. Разм. лаянк. Разбойнік, злачынец, ліхадзей. [Маці:] — А, супастат... Драчонікі даўно пастылі, авечак трэба ісці займаць, а ён храпе сабе! Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тынкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак., што і без дап.
Пакрываць сцены або столь тынкам, каб зрабіць паверхню гладкая. Разам з бацькам .. [Журба] хадзіў на заробкі: мураваў печы, тынкаваў хаты. Няхай. Развітаецца [Валя] з сяброўкамі, з якімі вельмі здружылася за колькі дзён, і бягом па аўтобус. У Новалукомль. Зноў у сваю брыгаду. Будзе тынкаваць. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Per me ista trahantur pedibus
Што да мяне, то няхай кульгаюць.
Что касается меня, пусть хромают.
бел. Наш Антон не тужыць па том. Не мае гарыць ‒ не мне тушыць.
рус. Моя хата с краю ‒ ничего не знаю. Наш Антон не тужит о том: мать умирает, а он со смеху помирает. Наше дело ‒ сторона.
фр. Ce n’est pas mon affaire (Это не моё дело).
англ. It’s none of my business (Это не моё дело). Paddle yaer own canoe (Греби веслом своё собственное каноэ).
нем. Nach mir/uns die Sintflut (После меня/нас ‒ потоп).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Tuam ipse terram calca
Тапчы сам сваю зямлю (г. зн. няхай кожны выконвае свой абавязак, сваё жыццёвае прызначэнне).
Топчи сам свою землю (т. е. пусть каждый выполняет свой долг, своё жизненное предназначение).
бел. Усякі сам рабі сваю справу.
рус. Всяк пряди свою пряжу. Живи всяк своим добром да своим горбом. Всякому зерну своя борозда. Паси всяк пастырь своё стадо.
фр. Que chacun balaie devant sa porte! (Пусть каждый метёт перед своей дверью!).
англ. Mind your own business (Займись своим делом).
нем. Ein jeder kehre (fege) vor seiner Tür (Каждый должен мести перед своей дверью).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
вар, ‑у, м.
1. Вада ў стане кіпення, ускіпеўшая гарачая вада. [Аннушка:] — Выпі вару з маліннікам. Я табе драбок цукру знайду. Няхай.
2. перан. Разм. Спёка, гарачыня. Сіняе неба ўсё сонцам заліта. Полудзень. Вар. Цішыня. Дожджыку просіць зялёнае жыта. Прагне вады ярына. Колас.
3. Спец. Вараная смала.
•••
Варам варыць гл. варыць.
Як варам абдало гл. абдаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бале́льшчык, ‑а. м.
Разм. Заўзяты аматар спартыўных спаборніцтваў. Каля вясёлых хлапчукоў сабраліся балельшчыкі, няўрымслівыя, як і самі футбалісты. Няхай. // Той, хто перажывае за што‑н., клапоціцца аб чым‑н., стараецца дапамагчы нейкай справе. — Глядзі, глядзі, — звяртаўся да свайго суседа па крэслу калгасны вартаўнік, вядомы ўсяму сялу грамадскі актывіст і балельшчык мясцовай самадзейнасці дзед Сілівон. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адлютава́ць, ‑туе; зак.
Перастаць лютаваць (звычайна пра мароз). Адлютавалі маразы. Цвет абляцеў духмяны з вішні. Зарыцкі. // перан. Аб спыненні вайны, разгулу рэакцыі. Родная вінтоўка! Ты прыйшла са мной у Сарочы лес, і не выпушчу цябе з рук, пакуль не адлютуе вайна і зямля не ачысціцца ад бруду, а над галавой не засвеціць чыстае неба. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карчма́, ‑ы́; мн. ко́рчмы (з ліч. 2, 3, 4 карчмы́), ко́рчмаў; ж.
Пітны дом з начлегам у дарэвалюцыйнай Расіі (галоўным чынам на Украіне, у Беларусі і Польшчы). — У хаціне спачатку карчма была, бо непадалёк бальшак праходзіў. І людзі забягалі сюды падсілкавацца на дарогу. Няхай. Дзень у дзень .. спыняліся ў пасадзецкіх корчмах дзесяткі фурманак. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)