Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Вяршы́ць ’складваць, канчаць стог, сцірту’ (Выг., КТС), (перан.) ’вырашыць чый-небудзь лёс’ (БРС), укр.вершити ’вяршыць’; ’насыпаць звыш краёў’, рус.вершить ’канчаць складваць стог, снапы (на возе), верх страхі’; ’вырашаць лёс’, польск.wierszyć ’укладваць спадзісты верх, страху’; ’мець першаснасць перад кім-небудзь’, чэш.vršiti ’складваць у вышыню, збіраць у кучу’, славац.vŕšiť ’кідаць, укладваць у кучу’; ’узвышацца’; ’заканчваць’, славен.vršíti ’тс’, серб.-харв.вр́шити ’выконваць, рабіць, вяршыць’, макед.врши ’выконваць, рабіць’; ’малаціць’; ’дамаўляцца на заручынах’, балг.върша ’выконваць, рабіць, прызначаць’, върше́я ’малаціць’. Прасл.vьršiti ’канчаць, завяршаць, рабіць што-небудзь, рабіць верх’, якое мела ў прасл. мове яшчэ значэнне ’малаціць з дапамогай скаціны’ (Выгонная, Лекс. Палесся, 83–87; Скок, 3, 624; БЕР, 1, 214; Шанскі, 1, В, 71; Булахоўскі, Труды ИРЯ, 1, 1949, 183).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
На́ме́тка1, намё́тка, на́мітка ’доўгі, вузкі кусок палатна, звычайна з каймой ці вышыўкай’, ’накрыццё галавы ў замужніх жанчын у выглядзе рушніка з аздобамі, пакрывала нявесты’ (Шн. 3, Чач., Др., Маш., ТС, Сл. ПЗБ, Жд. 1, Кольб., Грыг., Чуд., Сцяшк., Бяльк., Мат. Гом.), ст.-бел.наметка ’даўняе народнае жаночае накрыццё галавы з доўгага і вузкага палатна, якім перавязвалі галаву. І паколькі палатно было заўсёды белае, то і жанчын звычайна называлі белагаловымі’ (Гарб.), укр.намі́тка, рус.намётка. Паводле Фасмера (3, 41), з на і мета́ть ’кідаць’, літаральна ’накідка’, параўн. на́мятка ’цёплая хустка’ (маст., Сцяшк. Сл.), што, відаць, адлюстроўвае незалежнае больш позняе ўтварэнне. Гл. намёт1.
Наме́тка2 ’пазнавальны знак (напрыклад, на вуху ў авечкі, на лапцы ў гусі)’ (Янк. 1), ’памета’ (рагач., Мат. Гом.). Да наме́ціць, ме́ціць ’памячаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́рхаўка, по́рхолка, по́рхыўка, пурха́ўка ’шарападобны грыб, мякаць якога, высыхаючы, пераўтвараецца ў цёмны пыл, Lycoperdon gemmosum Batsch’ (ТСБМ, Нас., Янк. БП, Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ. ТС, Бяльк., Байк. і Некр., Сержп.; слаўг., гарад., Яшк.; Ласт, Станк., Шат., ЛА, 1), по́рхва ’тс’ (Сцяшк. Сл.; стаўб., бераст., Яшк.), по́рахаўка (маст., жыт., Яшк.), укр.по́рхавка, по́рховка, рус.дыял.по́рховка, польск.purchawka ’тс’, в.-луж.porchawa. Прасл.*pъrxavъka, вытворнае ад *pъrxavъ(jь) ’які ператвараецца ў пыл’ (ЕСУМ, 4, 532), што ўзыходзіць да асновы *pъrx‑//*porx‑, якой уласціва шырокая семантыка ’пыл’, ’цвіль’, ’порскаць’, ’пырскаць’, ’кідаць’, ’сыпаць’. Параўн. балг.пърхова гьба ’Lycoperdon bovista’ (БЕР, 5, 10). Варыянт пераноснага ужывання з поўнагалоссем — по́рохоўка ’рыхлы, тоўсты чалавек’ (ТС), гл. порах1: у польск. — нерэгулярнае развіццё *purx‑ з лабіалізацыяй пасля губнога.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
wérfen
*
1.
vt
1) кі́даць
den Brief in den Kásten ~ — кі́нуць [апусці́ць] пі́сьмо ў скры́нку
die Tür ins Schloss ~ — зачыні́ць (з трэ́скам) дзве́ры
Blícke ~ — кі́даць по́зіркі
2) нараджа́ць (пра жывёлу)
3) накі́нуць
den Mántel über die Schúlter ~ — накі́нуць паліто́ на пле́чы
4) выкі́дваць
5)
mit dem Geld um sich (A) ~ — раскіда́цца граша́мі
2.
(sich) кі́дацца
(aufA) (на каго-н., што-н.)
sich zu Bóden ~ — кі́нуцца на зямэ́р
sich in die Kléider ~ — разм. ху́тка апрану́цца
2) (mitD) кі́дацца (чым-н.)
3) караба́ціцца, перако́швацца, дэфармава́цца
◊ sich in die Brust ~ — выхваля́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)