прабі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -біў, -біла; -бі; -біты; зак.
1. гл. біць.
2. што. Ударамі або іншым спосабам зрабіць адтуліну, праход у чым-н.
П. адтуліну ў сцяне.
П. сабе дарогу (перан.: дасягнуць поспеху).
3. што. З цяжкасцю дабіцца ажыццяўлення чаго-н.
П. праект будаўніцтва Дома культуры.
|| незак. прабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 і 3 знач.).
|| наз. прабіва́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
vale [veɪl] n. dated or lit. дол, далі́на;
the Vale of the White House газо́н каля́ Бе́лага до́ма (ЗША);
the vale of tears ме́сца паку́т (метафара зямнога жыцця)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Су́фіт ’столь, падшытая дошкамі; сталаванне’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк.), суфі́т ’столь пад страхой з надворнага боку дома’ (Варл.), ’сталаванне’ (ДАБМ), суфэ́т ’тс’ (Сл. Брэс.), су́хвіт ’драўляная столь, калі ў хаце відаць бэлькі’, ’вышкі з дошак над сенцамі ці над токам’ (Арх. Вяр.). Запазычана праз польск. sufit ’столь’ з італ. soffitto (soffitta) ’гарышча, скляпенне, столь’ (Брукнер, 525; Карскі, Белорусы, 157; Ляшчынай, RS, 31, 1, 29).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
панака́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каму і без дап.
Паказаць, паведаміць усім, многім. [Бацька:] — Дык мы ж твайго вяселля не гулялі, то дома параіліся ды сёння і згуляем.. Я ўжо там і гасцям панаказваў. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракапа́цца, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; зак.
1. Капаючы, пранікнуць куды‑н., праз што‑н., дасягнуць чаго‑н., дакапацца. Пракапацца да вады.
2. перан. Капацца некаторы час (гл. капацца ў 2 знач.). Пракапацца дома цэлы дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́пей, прысл.
Разм. Тое, што і лепш. — Рашайце, госці, самі, — раптам сказала [Антаніна Міхайлаўна]: — Ці тут мы сядзем за стол, ці можа лепей пойдзем у садок пад грушку? Колас. У гасцях добра, а дома лепей. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эсэ́савец, ‑саўца, м.
Ваеннаслужачы нямецкіх фашысцкіх ахоўных атрадаў ці спецыяльных часцей фашысцкай германскай арміі. У Еўнічы сярод дня ўварвалася адступаючая рота эсэсаўцаў — ніхто неяк не чакаў гэтага: старыя, жанчыны і дзеці былі дома. Хадкевіч.
[Ад нямецкага скарачэння SS (Schutznstaffel) — ахоўны атрад).]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абве́сці сов., в разн. знач. обвести́; (чертой, полоской — ещё) очерти́ть, окайми́ть;
а. вако́л до́ма — обвести́ вокру́г до́ма;
а. вача́мі — обвести́ глаза́ми;
а. ро́вам — обвести́ рвом;
а. чарцёж ту́шшу — обвести́ чертёж ту́шью;
напада́ючы абвёў іграка́ і забі́ў мяч — напада́ющий обвёл игрока́ и заби́л мяч;
◊ а. вако́л па́льца — обвести́ вокру́г па́льца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Fortunatus domi maneat
Шчаслівы няхай застаецца дома (г. зн. ад дабра дабра не шукаюць).
Счастливый пусть остаётся дома (т. е. от добра добра не ищут).
бел. Ад дабра дабра не шукаюць. Не кідай жывога, не шукай умёрлага.
рус. От добра добра не ищут. От здоровья не лечатся. Не ищи просёлочной от столбовой.
фр. Le mieux est l’ennemi du bien (Лучшее ‒ враг хорошего).
англ. Leave well alone (He трогай добро).
нем. Wer gut sitzt, rücke nicht (Кто хорошо сидит, пусть не двигается).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
мацыён, ‑у, м.
Хадзьба, гулянне з мэтай умацавання здароўя або для адпачынку. [Красачка:] — Я ўжо лепей дома пабуду, А для мацыёну, як кажуць дактары, дык я лепш у рыбку калі прайдуся ці ў грыбы падамся. Лынькоў.
[Ням. Motion ад лац. mótio — рух.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)