БЕЛАРУ́СКІ КАМІТЭ́Т «ДЗЕ́ЦІ ЧАРНО́БЫЛЯ»,

незалежная няўрадавая гуманіт. арг-цыя. Створана ў 1989 пры аргкамітэце БНФ, з 1990 незалежная арг-цыя. Гал. кірунак дзейнасці — прафілактыка захворванняў дзяцей-чарнобыльцаў. З гэтай мэтай арганізавана іх аздараўленне на спец. базах, дзе спецыялісты кансультацыйна-дыягнастычнай лабараторыі к-та праводзяць паглыбленае абследаванне. К-там створаны таксама лабараторыі радыелагічнай бяспекі (вырошчванне экалагічна чыстай прадукцыі на забруджаных землях) і сац.-псіхал. рэабілітацыі. Праводзіць сімпозіумы, семінары, канферэнцыі, «круглыя сталы», па матэрыялах якіх выдае зборнікі, памяткі для насельніцтва. Удзельнічае ў міжнар. чарнобыльскіх акцыях, быў арганізатарам на Беларусі Міжнар. маршу «За бяз’ядзерны свет — 1995». Мае абласныя арг-цыі, мінскую гар. і некалькі раённых. Дэвіз к-та «Здаровыя дзеці — здаровая нацыя».

т. 2, с. 446

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Евор ’дзіцячая гульня (дзеці ходзяць парамі)’ (ТС). Па паходжанню звязана з явар (гуляць у явар) (НС). Гэта таксама гульня хлопчыкаў і дзяўчынак парамі, падобная да гульні ў гарэлкі. Ці існуе сувязь явар з назвай дрэва? (гл. Цыхун, НС, с. 268). Тэрыторыя, на якой распаўсюджана гульня ў явар (гл.), — заходнебеларуская.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падшыва́нец, ‑нца, м.

Разм. Хлапчук (звычайна падлетак). Падлеткі-падшыванцы.. сталі юнакамі. Хадкевіч. Пляц звалі выган, але пасвілі тут рэдка, ганялі ўсё жывёлу на другі канец сяла; тут жа найбольш гулялі дзеці, падшыванцы-падлеткі. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пажваве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Стаць жвавым, жвавейшым. Выпіўшы малака, дзеці пажвавелі. Ставер. Праз нейкі час людзі ступілі [з балота] на цвёрды грунт і адразу пажвавелі. Шчарбатаў. Пажвавела гаворка, пачуўся нечы звонкі бесклапотны смех. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ці́скацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Разм. Штурхаць, прыціскаць адзін аднаго ў цеснаце. Насустрач фурманкам бягуць дзеці і палахліва ціскаюцца купкаю ў дварах за плотам. Галавач.

2. Зал. да ціскаць (у 3, 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шны́парыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; незак.

Разм.

1. Корпацца, поркацца. У бакоўцы, у каморы стары Пракоп доўга шныпарыўся. Баранавых.

2. Тое, што і шныпарыць (у 2 знач.). Натоўп гудзе, варушыцца. Шныпарацца пад нагамі дзеці. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эсэ́савец, ‑саўца, м.

Ваеннаслужачы нямецкіх фашысцкіх ахоўных атрадаў ці спецыяльных часцей фашысцкай германскай арміі. У Еўнічы сярод дня ўварвалася адступаючая рота эсэсаўцаў — ніхто неяк не чакаў гэтага: старыя, жанчыны і дзеці былі дома. Хадкевіч.

[Ад нямецкага скарачэння SS (Schutznstaffel) — ахоўны атрад).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

hamper​2 [ˈhæmpə] v. fml перашкаджа́ць, заміна́ць; ускладня́ць;

The children hamper my work. Дзеці перашкаджаюць мне працаваць;

His movements were hampered by his heavy overcoat. Цяжкае паліто замінала яго рухам.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

themselves [ðəmˈselvz] pron.

1. сябе́, сабе́; сабо́й, сабо́ю; -ся;

The children hurt themselves sliding downhill. Дзеці параніліся, калі каталіся з горкі.

2. са́мі

♦ (all) by themselves адны́, без ніко́га

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

папу́хнуць, ‑не; ‑нем, ‑неце, ‑нуць; зак.

Апухнуць — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. [Стракапытаў:] Зямлю падымаць трэба, іначай жонкі і дзеці, усе, усе папухнуць з голаду. Маўзон. Асвойтаўшыся, [гледачы] падганялі артыстаў: «Не драміце! Ногі папухлі, стоячы!» Місько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)