Gipsy, gipsy

[ˈdʒɪpsi]

1.

n., pl. -sies, esp. Brit. Gypsy

цыга́нm., цыга́нка f.

2.

adj.

цыга́нскі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

цыганы́, ‑оў; адз. цыган, ‑а, м.; цыганка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. цыганкі, ‑нак; ж.

Народнасць індыйскага паходжання, якая жыве часцей за ўсё качавымі і паўкачавымі групамі ў Еўропе, Азіі і Афрыцы. Цэлымі табарамі, у вялікіх палатняных будках, праязджалі чорныя, асмаленыя сонцам цыганы. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непералі́ўкі, ‑лівак; адз. няма.

Разм. Тое, што і непярэліўкі. — З каменданта яго [пана Вячорыка] прагналі, але ён не разгубіўся. Як адчуў, што непераліўкі, хутчэй узяў ды і ажаніўся. Машара. Цыган, бачачы, што тут непераліўкі, завярнуўся і, засунуўшы рукі ў кішэні штаноў, пайшоў ад жанчын да цёшчынай хаты. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прастагна́ць, ‑стагну, ‑стогнеш, ‑стогне; зак.

1. Абазвацца стогнам. Мне здалося, што нехта прастагнаў. Скрыпка. // што і без дап. Сказаць са стогнам. — Там жа немцы! — прастагнаў артылерыст, чорны, як цыган, хлопец. Хомчанка. «Божа мой, божа мой», — прастагнаў Мішурын і заплюшчыў вочы. Чорны.

2. Стагнаць некаторы час. Прастагнаць усю ноч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыгну́цца, ‑гнуся, ‑гнешся, ‑гнецца; ‑гнёмся, ‑гняцеся; зак.

Нагнуцца, нахіліцца; трохі сагнуцца. [Маша] усміхнулася з удзячнасцю, прыгнулася, каб вызваліць плячо з-пад.. [Ярашавай] цяжкай рукі, і пайшла да дзвярэй. Шамякін. — Вось прыдумаў, Бабашка! І рад яшчэ, як невядома што! — сказаў Цыган. — А ўсё ж прыгнуўся да Міхасёвага акенца і пачаў цікаваць. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сці́біць ’падхапіць, украсці’ (Варл., Кал.), сцы́біць, зьдзі́біць ’тс’ (Некр. і Байк.), сці́брыць ’тс’ (Касп., Бяльк., Растарг.), сці́брыты ’тс’ (Сл. Брэс.), сцы́брыць ’тс’ (Мат. Гом.), сці́бчыць ’тс’ (Жд. 3), сюды ж, відаць, сці́біцца ’ўшчамляцца, лезці’ (трак., Сл. ПЗБ); паводле аўтараў слоўніка, з літ. stiẽbtis ’выцягвацца’ (Сл. ПЗБ, 5, 39), што няпэўна. Параўн. рус. сти́брить ’тс’ і ’з’есці’. Няясна (Фасмер, 3, 759); паводле Горбача (Арго, 31), аргат. зци́брить ’украсці’ з цыган. тэ стырдэс ’тс’. Гл. цібрыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

БУЛГА́КАВА Мая Рыгораўна

(19.5.1932, г. Краматорск, Украіна — 7.10.1994),

руская кінаактрыса. Нар. арт. Расіі (1977). Скончыла Усесаюзны дзярж. ін-т кінематаграфіі ў Маскве (1955). Здымалася ў фільмах: «Аповесць палымяных гадоў», «Крылы», «У агні броду няма», «Цыган», «Развітанне», «Балада пра доблеснага рыцара Айвенга», «Юнацтва Пятра», «У пачатку слаўных спраў», «Васіль і Васіліса» і інш. Выконвала камедыйныя і характарныя ролі. Стварала вобразы, поўныя драматызму, тэмпераменту і сілы.

т. 3, с. 329

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бадзяга, туляга, блукалец; валацуга (разм.); бадзяка (абл.); цыган (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Cuilibet fatuo placet sua clava

Кожнаму дурню свой кій падабаецца.

Каждому дураку своя палка нравится.

бел. Кожны цыган сваю кабылу хваліць. Жаба сваё балота хваліць. Кожны стралец сваю стрэльбу хваліць. Усякі ліс свой хвост хваліць.

рус. Всяк/каждый кулик своё болото хвалит. Всякая лиса свой хвост хвалит. Всякий цыган свою кобылу хвалит. Каждая Алёнка хвалит свою бурёнку. Всякая сосна своему бору шумит. Каждый мастер сам себе дивится. Каждый поп хва лит своих святых. Всяк своё хвалит. Всякая хохуля сама себя не похулит. Всякая жаба сама себя хвалит.

фр. A chaque oiseau son nid est beau (Для каждой птицы своё гнездо прекрасное).

англ. Every bird likes its own nest (Каждая птица любит своё гнездо).

нем. Jeder Bär brummt nach seiner Höhle (Всякий медведь рычит о своей берлоге).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

хвалі́ць несов. хвали́ть;

аржана́я ка́ша сама́ сябе́ хва́ліцьпосл. ржана́я ка́ша сама́ себя́ хва́лит;

ко́жны цыга́н сваю́ кабы́лу хва́ліцьпосл. всяк кули́к своё боло́то хва́лит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)