маразабо́іна, ‑ы, ж.
Знешняя падоўжная трэшчына ствала, якая ўтвараецца пры моцных маразах у выніку нераўнамернага ахаладжэння вонкавых і ўнутраных слаёў драўніны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сказо́к ‘невялікая трэшчына’ (мядз., Нар. словатв.), ‘невялікая трэшчына, невялікі асколак’ (Сл. рэг. лекс.). Дэрыват ад сказа, сказ або ад сказіць < казіць з суф. ‑ок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэ́піна, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і трэшчына. Рэпіны на скуры. □ Чарнізна сядзіць у глыбокіх звілістых рэпінах, што абвілі пальцы па краях. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rysa
ж.
1. драпіна;
2. расколіна, трэшчына
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
эмаліро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.
Разм.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. эмаліраваць.
2. Слой эмалі на чым‑н., паверхня з эмалі. Трэшчына на эмаліроўцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раско́л¹, -у, м.
1. гл. раскалоць.
2. Месца, па якім што-н. расколата або раскалолася; трэшчына.
3. перан. Раздзяленне каго-, чаго-н. на групы, часткі, абумоўленае наяўнасцю рознагалоссяў.
Р. у грамадстве.
4. Рэлігійна-грамадскі рух у Расіі, які ўзнік у сярэдзіне 17 ст., быў накіраваны супраць афіцыйнай царквы і закончыўся ўтварэннем стараверства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пераске́п ’расколіна, трэшчына’ (Нас.). Да пера- і скеп‑ < скапаць ’расколваць’ (гл), а таксама екатаць, шчэпка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рассе́ліна, ‑ы, ж.
Глыбокая трэшчына або вузкая цясніна. [Іван] думаў, што лепей было б вылезці з гэтай змрочнай расселіны. Быкаў. [Дарога] цяпер то крута віляла, то раптам кідалася ўніз, у расселіну паміж сопак. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плямо́ ’трэшчына (і дзірка) ў торфе’ (маст., Сл. ПЗБ). Да ηηέηα > . Аформлена паводле пляішо (гл. папіша).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пашы́рыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -рыцца; зак.
1. Стаць больш шырокім, расшырыцца.
Трэшчына пашырылася.
2. Павялічыцца ў колькасці, аб’ёме.
Вытворчасць пашырылася.
3. Стаць вядомым многім, распаўсюдзіцца.
Чуткі хутка пашырыліся.
4. Расшырыць кола свайго дзеяння, ахапіць сабой.
Пашырылася камп’ютарызацыя беларускіх школ.
5. перан. Стаць больш шырокім па змесце, узмацніцца, паглыбіцца.
Кругагляд пашырыўся.
|| незак. пашыра́цца, -а́ецца.
|| наз. пашырэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)