жарга́ць

‘драпаць што-небудзь (руку, твар і пад.); асядлаць каго-небудзь, сесці верхам на каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. жарга́ю жарга́ем
2-я ас. жарга́еш жарга́еце
3-я ас. жарга́е жарга́юць
Прошлы час
м. жарга́ў жарга́лі
ж. жарга́ла
н. жарга́ла
Загадны лад
2-я ас. жарга́й жарга́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час жарга́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кра́ты, -аў.

Металічная рашотка на вокнах, на дзвярах.

К. на дзвярах.

◊

За краты — у турму (сесці, пасадзіць і пад.).

|| прым. кра́тавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

па́рта, -ы, ДМ -рце, мн. -ы, парт, ж.

Школьны стол з нахільнай дошкай, злучаны з лаўкай.

Сесці за парту (таксама перан.: пачаць вучыцца).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

*Садам, са́дом (сесці) ’сесці на доўгі час, не ўстаючы’ (ТС). Творны склон ад назоўніка сад ’сядзенне’ < садзіць, сесці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гру́зны, -ая, -ае.

1. 3 вялікай вагой, масіўны, цяжкі.

Грузная фігура.

Грузна (прысл.) сесці на лаву.

2. Цяжка нагружаны.

Г. цягнік.

|| наз. гру́знасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прысусе́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак., да каго-чаго (разм.).

Сесці побач, блізка каля каго-, чаго-н., прыладзіцца.

Можна да вас п.?

|| незак. прысусе́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

воссе́сть сов., уст., поэт., теперь шутл. се́сці, мног. пасе́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мель, -і, Т ме́ллю, мн. -і, -ей і -яў, ж.

Неглыбокае месца ў рацэ або моры, небяспечнае для суднаходства.

◊

Сесці на мель — трапіць у нязручнае, цяжкае становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

siąść

зак. сесці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

паці́снуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.

1. Пасунуўшыся, сесці або стаць цясней.

Мы паціснуліся, каб села пажылая жанчына.

2. Пайсці, ціснучыся, пераадольваючы перашкоды.

П. з рэчамі да выхаду.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)