◎ Пу́гаўка 1 ’гузік’ (чач., лоеў., ветк., Мат. Гом.; Мат. Маг.), рус. пуговка ’тс’. Арэальнае інавацыйнае ўтварэнне ад *pqgy, pogbvb, цэнтр якога знаходзіўся на рускай моўнай тэрыторыі.

◎ Пу́гаўка 2 (пу́говка) ’п’яўка’: напився якъ пуговка (Нас.), пу́‑ гаўка ’балотная п’яўка’ (дзісн., Крывіч, 1924, 2, 108). Утворана ад пу́гаць ’прагна піць’ (гл.), так яшчэ ў Насовіча.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

упі́цца¹, уп’ю́ся, уп’е́шся, уп’е́цца; уп’ёмся, уп’яце́ся, уп’ю́цца; упі́ўся, -піла́ся, -ло́ся; упі́ся; зак., у каго-што.

Моцна, глыбока пранікнуць, уваткнуцца, увайсці ў што-н. (чым-н. вострым, тонкім).

П’яўка ўпілася ў цела.

У. зубамі ў мяса.

Сякера ўпілася ў дрэва.

У. вачамі ў каго-н. (перан.: пільна, не адрываючыся, пачаць глядзець на каго-н.).

|| незак. упіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

усмакта́цца, усмокчацца; зак., у каго-што.

1. Моцна, глыбока ўпіцца ў што‑н. П’яўка ўсмакталася ў нагу.

2. Увабрацца ў што‑н. (пра вадкасць). Усмакталася вада ў зямлю. □ Віно ўсмакталася ў белы абрус шырокаю плямаю. Баранавых.

3. Прысмактацца губамі (пра дзіця).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ П’е́ўка п’ёўка ’п’яўка’ (калінк., бярэз., Сл. ПЗБ), пʼеўга ’тс’ (ТС). З піяўка (як рус. пиявка ’іх:’), якое з піява < прасл. *pijcn > a < *pijali ад *piti > піць (гл.). З аднаўленнем “несапраўднага” е (на месцы я), якое ў палескіх гаворках можа пераходзіць у ё пад націскам перад jp, параўн. хлеў ’хлеў’. Параўн. ст.-рус. шанца, пиавица, пиявица (XV ст.) ’тс’. Гл. п’яўка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

leech

[li:tʃ]

1.

n.

1) п’я́ўка f.

to stick like a leech — прычапі́цца, як п’я́ўка

2) вымага́льнік -а m.; крывапі́вец -ўца m.

3) Archaic ле́кар -а m.

2.

v.i.

1) ста́віць п’я́ўкі

2) Archaic лячы́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

гірудзі́н

(ад лац. hirudo, -dinis = п’яўка)

рэчыва, якое знаходзіцца ў слінных залозах медыцынскай п’яўкі і пры ўвядзенні ў чалавечы арганізм перашкаджае згусанню крыві.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

упі́цца I сов. впи́ться;

п’я́ўка ўпіла́ся ў це́ла — пия́вка впила́сь в те́ло

упі́цца II сов., прям., перен. напи́ться, упи́ться; захмеле́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Піва́лка ’п’яўка (гарад., віц., ЛА, 1). Відаць, з ⁺плаўка ў выніку метатэзы іі…ў > в..л. Да піць (гл.). Пад уплывам народнай этымалогіі прыста вілася а‑ ці ў‑© апівалка, у півалка, параўн. n і ваўка ’тс’ (ЛА, 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

bloodsucker

[ˈblʌd,sʌkər]

n.

1) п’я́ўка f., крывасмо́к -а m.

2) Figur. абдзіра́ла -ы m. & f.; крывасмо́к -а m. & f., эксплюата́тар -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

упі́цца​I

1. разм. гл. уцяцца;

2. (пра п’яўку і пад.) sich féstsaugen* аддз.;

п’я́ўка ўпіла́ся ў нагу́ der Blútegel saúgte sich am Bein fest

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)