п’я́ўка

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. п’я́ўка п’я́ўкі
Р. п’я́ўкі п’я́вак
Д. п’я́ўцы п’я́ўкам
В. п’я́ўку п’я́вак
Т. п’я́ўкай
п’я́ўкаю		 п’я́ўкамі
М. п’я́ўцы п’я́ўках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

п’я́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, п’я́вак, ж.

1. Прэснаводны чарвяк, які корміцца кроўю жывёл, прысмоктваючыся да іх цела.

Медыцынская п. (для кровапускання). Ставіць п’яўкі.

2. перан. Пра чалавека-прыстасавальніка, які жыве за кошт чужой працы, эксплуатуе іншых.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

п’я́ўка ж. пия́вка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

п’я́ўка, ‑і, ДМ п’яўцы; Р мн. п’явак; ж.

1. Прэснаводны чарвяк, які корміцца кроўю жывёл, прысмоктваючыся да іх цела. Конская п’яўка. Медыцынскія п’яўкі. □ У балоце кішма кішаць п’яўкі, гадзюкі... Грамовіч.

2. перан. Крывапівец, паразіт, прыгнятальнік. І як ні кляў ён [Антось] гэту п’яўку, Ды мусіў даць рубля за спраўку. Колас. [Следчы:] — І не сорам вам быць п’яўкай, жыць за чужы кошт? «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

П’я́ўка 1 ’прэснаводны чарвяк, Hirudo medicinalis; sanguisuga’ (ТСБМ, Бяльк., Ласт., Сцяшк., Сл. ПЗБ, ЛА, 1), пья́ўка ’тс’ (Дразд., Бес.), пля́ўка ’тс’ (ЛА, 1); укр. пʼя́вка, пля́вка ’тс’, рус. пья́вка, пия́вка ’тс’; параўн. польск. pijawka ’тс’, чэш. pijavka ’тс’, славен. pijávka. Прасл. *pьjavka звязана з *pьjati, ітэратыў ад *piti ’піць’ (гл. піць), паралельнае ўтварэнне да *pьjavica: пʼя́віца, пʼя́выца (ЛА, 1; Дразд.), сюды ж пʼя́вычнык ’рачныя ракавіны, чаропкі’ (Дразд.), укр. пʼя́віца, рус. пия́вица, польск. pijawica, палаб. pagaweicia, в.-луж. pijelca, чэш. pijavice, славац. pijavica, серб.-харв. пѝјавица, славен. pijávica, балг. пия́вица, макед. пијавица (Фасмер, 3, 271; ЕСУМ, 4, 649; Шустар-Шэўц, 2, 1062; БЕР, 5, 284; Бязлай, 3, 34). Паводле Німчука (Давньорус., 229), формы з суфіксам ‑к‑a з’яўляюцца пазнейшай інавацыяй на ўсходнеславянскай глебе, што цяжка давесці. Гл. таксама пʼеўга́, п’е́ўка.

П’я́ўка 2 ’скаба’: пʼяўкамі прысцегваюць сцены (ТС). Няясна; магчыма, да пʼяць ’напінаць, сцягваць’ (ТС), гл. пяць 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пия́вка п’я́ўка, -кі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усмакта́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -мо́кчацца; зак., у каго-што.

1. Упіўшыся, пачаць смактаць.

П’яўка ўсмакталася ў нагу.

2. Увабрацца, прасочваючыся.

Вада ўсмакталася ў зямлю.

3. Прысмактацца губамі (пра дзіця).

|| незак. усмо́ктвацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Піяўка ’п’яўка’ (рас., карэліц., клім., ЛА, 1). Да п’яўка (гл.). Форма з -/⇉пад уплывам дзеяслова піць (Фасмер, 3, 271). Магчыма, сюды ж і піяўка ’скабка з дроту, цвіка для змацавання чаго-небудзь’ (Тураўінч., I, 66), п’яўка ’тс’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пля́віца ’п’яўка’ (бераст., Сцяшк. Сл.; пін., бераст., ЛА, 1). Да п’яўка (гл.). Аб мене лʼ > й гл. Карскі, 1, 322.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пля́ўка ’п’яўка’ (стаўба карэл і ц., З нар. сл.; карэл і ц., Нар. лекс.). Да п’яўка (гл.). Аб мене -/- > -у/ — гл. Карскі, 1, 303.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)