Уласцівасць і стан застылага. Дуб стаяў нерухома ў сваёй паважнай застыласці, трымаючы ў развілінах ёмкі ком снегу.Колас.І раптам твар [Мішурына] пачаў зменьваць рысы і новая пячаць наплывала на яго. Ужо зусім сышлі адзнакі анямеласці і застыласці.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тамга́, ‑і, ДМ ‑мзе, ж.
Гіст.
1. Кляймо, метка на чым‑н. як знак уласнасці (першапачаткова ў родавым грамадстве манголаў). //Пячаць, пячатка.
2. Гандлёвая пошліна ў Старажытнай Русі ў 13–15 стст., якую бралі, ставячы спецыяльнае кляймо на тавар.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
распяча́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Адкрыць, зняўшы пячаць або тое, чым запячатана што‑н. Распячатаць склад.// Раскрыць што‑н. заклеенае, запячатанае (пісьмо, пакет). Як толькі Андрэй апынуўся адзін, ён распячатаў канверт.Колас.Я нервова распячатаў пакет, адтуль выпала фотакартка Люды з надпісам: «Майму каханаму дурню».Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Stémpel
m -s, -
1) штэ́мпель, пяча́тка, пяча́ць, кляймо́
2) тэх. штамп
3) бат. пе́сцік
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
фа́була, ‑ы, ж.
Паслядоўны паказ падзей, здарэнняў і пад. у мастацкім творы; схема развіцця мастацкага твора. Я .. ніяк не мог вызваліцца ад уражання, што слухаю зусім другога чалавека, чую зусім другі расказ, падобны да першага толькі сваёй знешняй фабулай.Шамякін.// Кароткі змест, пераказ чаго‑н. Фабула твора нескладаная. У чулай душы апавядальніка ажывае «жыцця мінулага пячаць» — успамін аб дзяўчынцы Вераніцы.Лойка.
[Ад лац. fabula — апавяданне, гісторыя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Stígma
n -s, -men i -ta знак; пяча́ць, адбі́так
das trug das ~ der Vergángenheit — на гэ́тым быў [ляжа́ў] адбі́так про́шлага
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Тамга́ ’кляймо, метка, пячаць, пячатка’, ’гандлёвая пошліна’ (ТСБМ), ст.-бел.тамга, томга ’гандлёвае мыта’ (Ст.-бел. лексікон). З рускай мовы, параўн. стараж.-рус.тамга/*тамъга ’кляймо; пячатка; від падатку, уведзенага на заваяванай тэрыторыі Старажытнай Русі татара-манголамі’, пазней, у Маскоўскім княстве, — ’гандлёвая пошліна’. Ст.-цюрк.tamɣa ’пячатка, адбітак’, сучасныя манг.тамга́ ’пячатка; штэмпель; штамп’, ’кляймо, таўро’, ’туз (у картах)’, каз.-тат.тамга́ ’метка; таўро, кляймо; пячатка’, тур.damga ’кляймо, штэмпель; пломба; проба (на каштоўных вырабах)’ і інш. (Чарных, 2, 227; Фасмер, 4, 18; Анікін, 531).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
маўча́ннеср.
1. молча́ние; безмо́лвие;
2. ума́лчивание;
1, 2 см. маўча́ць;
◊ абысці́ ~ннем — обойти́ молча́нием;
пару́шыць м. — нару́шить молча́ние;
магі́льнае м. — гробово́е молча́ние;
пяча́ць ~ння — печа́ть молча́ния;
м. — знак зго́ды — погов. молча́ние — знак согла́сия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Жыг ’імгненне’, ’хуткі скачок, хуткі ўкус’, ’нечаканы ўдар’ (Нас.), ’хуткае запальванне’ (Бяльк.). Рус.дыял.смал.жиг ’раптоўны рух; укус’, славац.žih ’агонь, запал’, славен.žig ’агонь, пажар’, ’наганяй’, серб.-харв.жи̑г ’кляймо, пячаць’, уст. ’металічны прут для падпальвання марціры’, балг.дыял., макед.жиг ’кляймо’, ’жыгала’, ’туга, сум’. Параўн. жыга ’хуткі чалавек’, жэг ’імгненна, хутка’ і іх іншаслав. адпаведнікі. Ад слова жыгаць ’бліскаць’ = ’хутка гарэць’, ’хутка свяціць’, адкуль бярэцца сема ’хутка’ (параўн. ням.blitzen ’бліскаць’, Blitz ’маланка’, Blitzbote ’хуткі кур’ер’, параўнанне ў розных мовах, як маланка ’хуткі’), шляхам усячэння афіксальнай часткі дзеяслова і ўтварэння бязафікснага назоўніка. Лат.žigls ’хуткі’, якое ўзводзяць да літ.žygis ’аднаразовы ход, паход, раз’ (Мюленбах-Эндзелін, 4, 809; Фрэнкель, 1308), магло зазнаць (але не абавязкова) уплыў бел.жыг.