протяну́ть сов., в разн. знач. працягну́ць, мног. папраця́гваць; (подать — ещё) пада́ць;
протяну́ть кому́-л. ру́ку працягну́ць (пада́ць) каму́-не́будзь руку́;
протяну́ть телефо́нную ли́нию працягну́ць тэлефо́нную лі́нію;
протяну́ть вре́мя працягну́ць час;
протяну́ть но́ту працягну́ць но́ту;
«не хочу́», — протяну́л он «не хачу́», — працягну́ў ён;
э́тот больно́й до́лго не протя́нет разг. гэ́ты хво́ры до́ўга не праця́гне;
◊
протяну́ть но́ги вы́прастаць но́гі; зу́бы сцяць; уздо́ўж ла́ўкі вы́прастацца;
протяну́ть ру́ку (по́мощи) працягну́ць (пада́ць) руку́ (дапамо́гі);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праця́г, -у, м.
1. гл. працягнуцца, працягнуць.
2. Частка чаго-н. незакончанага, незавершанага; прадаўжэнне (напр., артыкула, падзеі).
Гэта дарога — п. магістралі.
П. рамана ў наступным нумары часопіса.
◊
На працягу чаго, прыназ. — у час чаго-н.
Званілі на працягу ўсёй гадзіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наўмы́сля, прысл.
Тое, што і наўмысна. Ідзе Віктар наўмысля марудна, ледзь пераступаючы нагамі, каб як даўжэй працягнуць дарогу. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папраця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Працягнуць усё, многае. Папрацягваць вяроўкі цераз двор. Папрацягваць рукі. Папрацягваць ніткі ў іголкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрапуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго-што. Прапусціць усіх, многіх або ўсё, многае, даць прайсці, праехаць усім, многім.
П. пешаходаў.
2. што. Прасунуць, працягнуць праз што-н. усё, многае.
П. правады праз адтуліны.
3. што. Зрабіць многа пропускаў.
П. радкі верша.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прадо́ўжыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., што.
1. Працягнуць якое-н. дзеянне; вярнуцца (пасля перапынку) да пачатага.
П. следства.
П. сход.
2. Зрабіць больш працяглым у часе; павялічыць.
П. адпачынак.
П. свой род.
|| незак. прадаўжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прадаўжэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́прастаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Зрабіць простым, разагнуць. Выпрастаць цвік. Выпрастаць нагу. □ Рыбак, які нёс сеці, выпрастаў нарэшце спіну і паварушыў плячыма. В. Вольскі.
2. Выраўнаваць пагнутае, памятае. Выпрастаць умяціну. □ Каваль ..спачатку гаспадарскім вокам агледзеў вупраж, выпрастаў зморшчыны потніка, тады ўзяўся за плуг. Кулакоўскі.
•••
Ногі выпрастаць — тое, што і ногі працягнуць (гл. працягнуць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
przedłużyć
зак.
1. падоўжыць;
2. працягнуць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
абвалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -лакло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., каго-што.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Ахутаць, пакрыць сабой з усіх бакоў, зацягнуць.
Хмары абвалаклі ўсё неба.
2. Правалачы, працягнуць каго-, што-н. вакол чаго-н.
А. вакол хаты.
|| незак. абвалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і абвала́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Забарсні ’вяровачныя петлі, якімі лапаць прымацоўваюць да нагі’ (ТСБМ). Параўн. рус. бранск., смал. за́борстень ’верхні край лапця’, прыбалт. заборска ’шнурок для абутку’, заборсать ’завязваць, зацягваць абору’, в.-луж. zabornicować ’завязваць шнуркі’. Утворана з суфіксам ‑ень як назва прадмета дзеяння забарсаць ’завязваць, працягнуць абору ў лапці’. Гл. барсаць, барскі, абора.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)