*Няхлю́жы, ныхлюжый ’дрэнны, кепскі’ (брэсц., Нар. лекс.), ніўхалюжый ’няўклюды, нехлямяжы’ (Бяльк.). Гл. няўклюда; чаргаванне⇉можа мець экспрэсіўны характар, параўн. няхлюданяўклюда’ (Сцяшк. Сл.), формы з дадатковай вакалізацыяй, магчыма, пад уплывам халь ’дрэнь’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цюхця́й, ‑я, м.

Разм. неадабр. Непаваротлівы, няспрытны, абыякавы да ўсяго чалавек; няўклюда. [Дуня:] Ды хіба з такой галавой і ў тваіх гадах можна супакоіцца на тым, што ёсць? Эх ты цюхцяй! Губарэвіч. Колькі думалася [Галіне] пра тое, што там за вясковыя хлопцы. Дзікія і дзікаватыя. Цюхцяі... Ажно на табе. Самаму першаму палец у рот не кладзі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Нішкарэ́йданяўклюда’ (ваўк., Сл. ПЗБ). Да шнараць (шкарадзь) ’дрэнь, брыда’ з рэдкім суфіксам ‑эйда.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Керайша́няўклюда, нязграбны чалавек’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з літ. kereisä ’тс’ (там жа, 457).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Лафе́рма, лофе́рма ’лахудра, недарэка, неахайнік’ (ТС). З польск. ofermaняўклюда, цямця-лямця’ з прыстаўным л‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абздзі́мехняўклюда, нязграбны чалавек’ (Карскі 2-3, 90). Паводле Карскага, да абдзі (загадны лад) і мех.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кялбу́шняўклюда’, параўн. літ. kėbla, keblūšius ’хто нехлямяжы, нязграбны, няспрытны’ (Сл. паўн.-зах., 2, 597). Балтызм.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Недара́йда ’неахайны чалавек; няўклюда’ (Сл. ПЗБ), неда‑ ральда ’тс’ (там жа), польск. niedorajda ’расцяпа, няўклюда’. Хутчэй за ўсё ў беларускай мове запазычанне з польскай, у якасці зыходнай формы можа быць спалучэнне адмоўя з дзеясловам doradzić ’даць рады, парадзіць’, літаральна ’чалавек, які не можа сабе даць рады’, або doraič ’параіць’ (Варш. сл., 3, 274). Непераканальныя спробы вывесці названыя словы з літ. *nedadairä (з метатэзай у беларускай мове), якое парву́ноўваецца з neapdairūs ’неабачлівы чалавек’ (Грынавяцкёне і др., LKK, 16, 1975, 184; параўн. Лаўчутэ, Балтизмы, U6), або з літ. nedereivä ’расцяпа, няўклюда’ (Сл. ПЗБ, 205).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нікара́планяўклюда’ (Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў слоўніка, зыходная форма літ. kerėpla ’нязграбная істота’; ні (< не?) мае, відаць, узмацняльнае значэнне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Згламэ́здаць ’зрабіць абы-як’, згламазда́ць (Бяльк., Юрч.). Да гламазда́ць ’няўмела рабіць, плесці, шыць’ (Юрч.); параўн. гламазда ’нязграбная рэч, няўклюда’ (ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)