2. Ахапак, вязка (сена, саломы, дроў і пад.). Майскім вечарам Ірына несла на сабе з бліжняга алешніку ношку дроў.Даніленка.Пад’ёмны кран плаўна і лёгка апісаў дугу, быццам у яго клыках быў не дзевяцітонны груз, а ношка саломы.Гроднеў.
3. Здабыча пчалы за адзін вылет. Ліпавы цвет каштоўны не толькі тым, што ён дае мёд высокай якасці. З яго пчолы бяруць вельмі добрыя ношкі.Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Don’t worry, there’s loads of time. Не хвалюйся, у нас шмат часу.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Pejor avis aetas
Дрэнная птушка ‒ узрост.
Плохая птица ‒ возраст.
бел. Старасць не радасць, косці не гнуцца. І сабака на старасці не брэша. Як малое падае, то анёл з пярынкаю, а як старое, то чорт з бараною.
рус. Старой бабе и на печи ухабы. Старость не радость, не красные дни. Старость не радость, а смерть не корысть. Старость с добром не приходит. Старость придёт ‒ веселье на ум не пойдёт.
фр. Vieillesse, tristesse (Старость, печаль). Tout sourit à la jeunesse tout s’assombrit à la vieillesse (Всё улыбается в молодости, и всё печалится в старости). La vieillesse est un pesant fardeau (Старость ‒ тяжёлая ноша).
англ. Time hands heavy on one’s hangs (Время оттягивает руки).
нем. Alter ist ein schweres Malter (Возраст ‒ тяжёлый мальтер*). Das Alter ist eine schwere Last (Возраст ‒ трудная ноша).
* Malter ‒ плата за памол.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
◎ Нашу́лка ’ахапак чаго-небудзь (акрамя сена), які бяруць пад паху’ (навагр., Нар. сл.), ’ношка’ (іўеў., маладз., Сл. ПЗБ), нашу́лкі ’насілкі; дзве жэрдкі, на якіх пераносяць сена’ (ашм., смарг., Сл. ПЗБ). ГТамянш. да ноша ’груз, вязка, якія нясуць на сабе ці з сабой’, ношы ’насілкі’ (гл.); у < о пад націскам, відаць, адлюстроўвае закрытае або дыфтангічнае вымаўленне галоснага, характэрнае для названага арэала, гл. Нарысы па бел.дыял., 37 і інш. Параўн. нашоука, нашоукі, нашолкі ’ношка’ (навагр., іўеў., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
burden
I[ˈbɜ:rdən]1.
n.
1) груз -у m.; цяжа́р -у m.
2) цяжка́я но́ша, ця́жкасьці pl.
3) вага́ гру́зу (карабля́), грузападыма́льнасьць f.
2.
v.t.
1) грузі́ць, нагружа́ць
2) абцяжа́рваць
II[ˈbɜ:rdən]
n.
1) тэ́ма f., гало́ўная ду́мка
2) прыпе́ў -ву m., рэфрэ́н -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Браць. Ст.-слав.бьрати берѧ, рус.брать, укр.бра́ти. Польск.brać, чэш.bráti, балг.бера́, серб.-харв.бра̏ти і г. д. Прасл.bьrati berǫ ’браць’; больш старажытнае значэнне ’несці, збіраць і да т. п.’ І.‑е. *bhere‑, *bherā‑. Роднасныя формы: ст.-інд.bhárati ’нясе’, грэч.φέρω ’нясу’, лац.fero, гоц.baíra ’тс’ і г. д. Сюды ж слав.*ber‑men ’ноша’ (> усх.-слав.*беремя). Іншыя ступені вакалізму: ‑bor (sъ‑borъ і да т. п.); *‑birati (sъ‑birati і да т. п.). Бернекер, 51; Траўтман, 31; Праабражэнскі, 1, 42–43; Фасмер, 1, 159; Слаўскі, 1, 41 і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́мка ’выраб са скуры, тканіны, торбачка’ (ТСБМ; маг., Шн. 2; Бяльк., Сл. ПЗБ), ’кайстра’ (усх., ЛА, 5), ’ранец’ (Сл. ПЗБ), су́ма ’жабрацкая торба’ (ТС). Укр.сума́, рус.сума́, су́мка, стараж.-рус.сума, сумъка. Праз польск.suma, sumka ’перакідная сумка’ са ст.-в.-ням., с.-в.-ням.soum ’уюк’, першасна ’колькасць грузу, якую можа падняць адна ўючная жывёліна’, н.-в.-ням.Saum ’ноша’ ад нар.-лац.sauma, sagma ’ўючнае сядло’, якое, у сваю чаргу, з грэч.σάγμα ’тс’, σάττω ’наўючваю’; гл. Мацэнаўэр, 315; Брукнер, 256; Фасмер, 3, 802. Ст.-бел.сумка ’сумка’ (1516 г.) < ст.-польск.sumka (XVI ст.) (Булыка, Лекс. запазыч., 102).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паро́м ’плыт або пласкадоннае судна для перавозкі людзей або грузаў цераз рэчку, возера, праліў’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк.; Маш., 130; Інстр. I), поро́м ’тс’ (ТС), паромшчык. Агульнаслав.: рус.поро́м, паро́м, укр.поро́м, ст.-рус.поромъ, польск.prom, чэш., славац.prám, серб.-харв.пра̏м, балг.прам. Прасл.pormъ. Роднасныя ў і.-е. мовах: ст.-ісл.farmr ’цяжар, ноша, груз’, ст.-в.-ням.farm, сяр.-в.-ням.varm ’човен, паром’, ст.-в.-ням.faran ’ехаць’, грэч.περάω ’пранікаю, праходжу’ (гл. Траўтман, 216; Фасмер, 3, 331 з літ-рай). Слав. слова не запазычана з ням.Prahm ’паром’, таму што апошняе ўзыходзіць да чэш.prám (гл. Фасмер, там жа; Махэк₂, 479).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перавя́ць, смал.перевя́ть ’парваць, перацерці (пра вяроўку, ліну)’ (Этимология–1981, 72). Да пера- (гл.) і вять ’рваць, церці’, якое да прасл.*vęti < і.-е.u̯en‑ ’біць, раніць’, гоц.wunds ’раніць’, англ.wen (< прагерм.*wanja), кімр.ym‑wan ’біцца, змагацца’, карнуэлск.gwane ’праколванне’, англ.-сакс.Wenn ’пухліна’, ’гуз ад удару’ і інш. < і.-е.*u̯a‑/*u̯o‑/*u̯ə‑, параўн. лат.vâts ’рана’, літ.votìs ’адкрытая скула, нарыў’. З гэтым дзеясловам са значэннем ’рваць, церці’, рус.валаг.вя́ха ’куча, бярэмя, ноша’, а таксама ’ўдар, аплявуха, грымак, кухталь’ (семантыка ’біць’) звязваецца бел.полац.вяхотка2 (гл.) ’чарада, куча’, якое ў ЭСБМ (2, 336) падаецца з паметай “няясна” (Гарачава, Этимология–1981, 72–74).