панатыка́ць ​1, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак.

1. чаго. Наты́каць многа чаго‑н. Панатыкаць іголак у падушачку.

2. што. Накалоць усё, многае.

панатыка́ць ​2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак., чаго.

Наткаць многа чаго‑н. Панатыкаць палатна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

натыка́цца I несов.

1. в разн. знач. натыка́ться; (приходить в соприкосновение, встречаться — ещё) ната́лкиваться, набреда́ть; см. наткну́цца;

2. страд. натыка́ться; наса́живаться; см. натыка́ць I

натыка́цца II несов., страд. нагота́вливаться тканьём; см. натыка́ць II

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уты́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. Натыкаць вялікую колькасць чаго‑н. у што‑н. Утыкаць падушачку іголкамі.

утыка́ць ​1, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да уткнуць, уваткнуць.

утыка́ць ​2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да уты́каць.

утыка́ць ​3, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да уткаць, уваткаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абты́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм.

1. Натыкаць вакол чаго‑н. Абтыкаць градку палачкамі.

2. Утыкаць чым‑н. якую‑н. паверхню. Абтыкаць падушачку іголкамі.

3. Заканапаціць, абканапаціць што‑н. Абтыкаць сцяну пакуллем.

абтыка́ць ​1, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да абты́каць.

абтыка́ць ​2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да абаткнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Аўра́ць ’складваць гарох, віку для прасушкі’ (Касп.). Утворана шляхам дэкампазіцыі з уваўра́ць, дзеяслова закончанага трывання да увіра́ць ’вешаць на астраўкі гарох для прасушкі’ (беш., Крывіцкі, вусн. паведамл.), параўн. віц. падвіраць (незакончанае трыванне) ’тс’, дзе выступае той жа корань ‑вір‑ (‑ўр‑) і рус. пск. вирать ’піхаць’, балг. вра, въви́рам піхаць, засоўваць’, ст.-слав. въврѣти ’ўсунуць’; адсюль зыходная семантыка дзеяслова напіхваць, натыкаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ На́ўрышча ’напасць, гора, ліха, бяда’ (жлоб., Жыв. сл., Ян.), наўрэць ’неспадзявана сустрэць, убачыць, напаткаць’: вужаку наўрэў (Купала), наўрэцца ’напаткацца’ (Жд. 2), наўрицца ’выпадкова набрысці, натрапіць, нечакана сустрэцца’ (Гарэц., Бяльк.), наўрыцца ’знячэўку спаткаць, натрапіць’ (маладз., Янк. Мат.), параўн. выпадак (ву́падок) ’няшчасце, непрыемнае здарэнне’ (ТС). Да ўраць ’натыкаць, насаджваць’, гл. наўраць, наві раць, наворышча, вор2© да семантыкі ϊ параўн. наткнуцца ’нечакана сустрэць’, спаткацца ’сустрэцца’ і пид.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ На́ўра ’настырны, пранырлівы чалавек’ (докш., Сакалоўская, вусн. паведамл.). Магчыма, да набіраць ’натыкаць, насаджваць; вешаць на жэрдкі для сушкі гарох, траву і інш.’, зак. трыв. наўраць (гл.), літаральна ’той, хто ўсюды лезе’, параўн. укр. навратливий ’навязлівы, надаедлівы’; або да наўрэць ’нечакана сустрэць’ (гл.), параўн. фармальна ідэнтычнае укр. букав. на́вра ’слата, нягода’, на́ўрышча ’напасць, ліха, бяда’; аднак найбольш блізкім па семантыцы з’яўляецца наврытытыся ’намерыцца, паставіць на сваім’ (пін., Жыв. сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

наса́живать​II несов.

1. (на ручку, древко и т. п.) аса́джваць; (на остриё) наса́джваць; (натыкать) устыка́ць, натыка́ць, узбіва́ць; (нацеплять) начапля́ць, начэ́пліваць;

наса́живать топо́р на топори́ще аса́джваць сяке́ру;

наса́живать ту́шу на ве́ртел устыка́ць ту́шу на ражо́н;

2. портн. ушыва́ць, прышыва́ць;

наса́живать пу́говицы на пиджа́к ушыва́ць гу́зікі ў пінжа́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

spit

I [spɪt]

1.

spat or spit, spitting

2.

v.t.

1) плява́ць

2) выплёўваць

3.

v.i.

1) плява́цца

2) трашчэ́ць, шыпе́ць (пра сьве́чку, аго́нь); пы́рхаць, фы́ркаць (пра ката́)

3) церушы́ць (пра дро́бны сьнег), імжэ́ць (пра дождж)

4.

n.

1) сьліна́ f.; пляво́к -ўка́ m.

2) плява́ньне n.

3) дро́бны дождж або́ сьнег

•

- spitting image

II [spɪt]

1.

n.

1) ражо́н -на́ m. (для сма́жаньня мя́са)

2) каса́ f., мыс -у m.

2.

v.t.

1) натыка́ць, наткну́ць (на ражо́н)

2) прабіва́ць, прабі́ць; пракало́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Ты́каць 1 ‘торкаць, тыцкаць’, ‘паказваць’, ‘даваць, падсоўваць што-небудзь каму-небудзь’, ‘рабіць папрок, упікаць’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк., Мат. Гом.): не тыкай на сонцэ, бо рука отсохне (Сержп. Прык.), ‘уторкваць, утыкаць’ (ТСБМ, Нас., Федар. 6, ТС), ‘закладаць снапы ў азярод, запраўляць, запіхваць’ (калінк., люб., Сл. ПЗБ), ‘соваць’: языча, языча, куды цябе тыча (пух., З нар. сл.), тыкаць, утыкаць (нос) ‘умешвацца не ў сваю справу’ (Юрч. Фраз.), тыкаць у нос ‘рэзка ўказваць’, тыкаць пальцамі ‘адкрыта асуджаць’ (там жа), ты́кнуць ‘ткнуць, сунуць’ (Нас., ТСБМ, Некр. і Байк., ТС), тыко́ць ‘тыц’ (ТС), ст.-бел. тыкати ‘ўтыкаць; закранаць, датычыць’ (ГСБМ), ‘натыкаць’: дѣти на колье тыкахоу (XV ст., Карскі 2-3, 456). Параўн. укр. ти́кати, рус. ты́кать, стараж.-рус. тыкати ‘штурхаць’, ц.-слав. тыкати ‘калоць’; польск. tykać ‘дакранацца’, ‘кранаць’, ‘адносіцца, належаць’, ‘убіваць у зямлю’, славін. takac ‘датыкацца’, палаб. tåicě ‘тыкае’; н.-луж. tykaś ‘кранаць, датыкацца, штурхаць, тыкаць’, ‘падаваць’, в.-луж. tykać ‘соваць, тыкаць, утыкаць, набіваць (люльку)’, славен. tikati ‘належаць, адносіцца’, харв. tȉcati, серб. ти́цати ‘датыкацца’, ‘закранаць’, ‘датычыць’, балг. ти́кам ‘тыкаць, штурхаць’. Прасл. *tykati ‘датыкацца’ < ‘калоць, басці’, ‘злёгку таўчы, закрануць’ суадносіцца з прасл. *tъknǫti ‘дакрануцца’ (Сной₂, 764), гл. ткаць, ткнуць; роднаснае лат. tūkaȃt, tūcît ‘мясіць, ціснуць, мяць, запіхваць, біць, грукаць’, літ. tuksė́ti ‘стукаць, грукаць, біцца (аб сэрцы)’, ст.-в.-ням. dûchen ‘ціснуць’, ст.-грэч. τύκος ‘малаток’, ‘сякера’, асец. tuǧd ‘біцца, змагацца’, ťyst, ťunst ‘запіхваць, саваць’, ‘калоць’ < і.-е. *(s)teu̯‑ ‘таўчы, біць’ і *tēu̯‑ (Каруліс, 2, 435; Фасмер, 4, 130; ЕСУМ, 5, 566; Арол, 4, 124).

Ты́каць 2 разм. ‘гаварыць камусьці «ты», называць імем’ (ТСБМ, Некр. і Байк., ТС), ты́кацца ‘звяртацца на «ты»’ (ТС): ni tykajsie za mnojy, ja z taboju świniej ni paświŭ (Федар. 4). Параўн. укр. ти́кати ‘звяртацца на «ты»’, рус. ты́кать ‘тс’, польск. tykać ‘тс’, н.-луж. tykáš se ‘тс’, в.-луж. tykać ‘тс’, чэш. tykat ‘тс’, славац. tykať si ‘тс’, серб. ти́кати ‘тс’, харв. tíkati ‘тс’, славен. tikati ‘тс’. Утвораны ад займенніка 2 ас. адз. л. ты (< прасл. *ty) накшталт ням. duzen (< du ‘ты’), франц. tutuer (< tu ‘ты’) (Сной₂, 764; Фасмер, 4, 130; ЕСУМ, 5, 563; Арол, 4, 125).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)