маладзі́к, -ка́ м. молодо́й ме́сяц; луна́ в пе́рвой че́тверти; новолу́ние ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Луна́вы ’блізарукі’ (браг., Мат. Гом.) утворана ад луна́ 1 пры дапамозе суф. ‑ав‑ы (як дзіра́вы, ласка́вы). Матывацыя: пры месячным светле прыходзіцца прыглядацца (як блізарукі), каб пабачыць, разглядзець больш дробную рэч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
серабры́ць несов., в разн. знач. серебри́ть;
с. лы́жкі — серебри́ть ло́жки;
ме́сяц с. лі́сце — луна́ серебри́т листву́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГЕ́РНІ́КА
(Guernica),
Герніка-і-Луна, горад на Пн Іспаніі ў Баскаў краіне (правінцыя Біская). Знаходзіцца ў Кантабрыйскіх гарах у даліне Мундака. Стараж. цэнтр баскскай культуры. У час грамадз. вайны і італа-герм. інтэрвенцыі 1936—39 26.4.1937 падверглася бамбардзіроўцы герм. авіяцыяй. Пад уражаннем гэтай падзеі створана карціна П.Пікаса «Герніка» (1937).
т. 5, с. 193
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
серебри́ть несов., в разн. знач. серабры́ць;
серебри́ть ло́жки серабры́ць лы́жкі;
луна́ серебри́т листву́ ме́сяц сярэ́брыць лі́сце;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лу́ннік ’расліна Lunaria rediveva L.’ (ТСБМ, Кіс.; БелСЭ, 6). Відавочна, з рус. мовы, дзе лу́нник таксама звязана з лексемай луна́ 1 (гл.), як і ў іншых мовах: польск. miesiącznica, mieśięcznik, чэш. měsíčenka, lunatěnka, měsíčnice. Матывацыя: насенне мае форму паўмесяца (Махэк, Jména, 65).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Луна́ць 1 ’плаўна лётаць, рухацца ў паветры’, ’развявацца ў паветры’, ’плысці, раздавацца (пра песні, музыку)’, ’быць у стане далёкіх ад рэчаіснасці пачуццяў’ (ТСБМ). Укр. луна́ти ’адгукацца, раздавацца’, рус. чалябінск. луну́ть ’кінуць’. Да луна́ 1 ’рэха’, ’водбліск’.
Луна́ць 2 ’павольна хадзіць’ (валож., Жд. 1). Да лунь 3 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фа́за ж., в разн. знач. фа́за;
ме́сяц уступі́ў у другу́ю фа́зу — луна́ вступи́ла во втору́ю фа́зу;
ф. хіста́ння ма́ятніка — фа́за колеба́ния ма́ятника;
фа́зы спла́ву — фа́зы спла́ва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГУЛЯ́ЕЎ Юрый Аляксандравіч
(9.9.1930, г. Цюмень, Расія — 24.4.1986),
рускі і ўкраінскі спявак (лірычны барытон). Нар. арт. СССР (1968). Скончыў Уральскую кансерваторыю (1954). З 1955 у Свярдлоўскім і Данецкім оперных т-рах. З 1960 саліст Кіеўскага т-ра оперы і балета, з 1975 — Вял. т-ра ў Маскве. Сярод партый: Анегін, Раберт («Яўген Анегін», «Іаланта» П.Чайкоўскага), Фігара («Севільскі цырульнік» Дж.Расіні), Эскамільё («Кармэн» Ж.Бізэ), граф ды Луна, Рэната («Трубадур», «Баль-маскарад» Дж.Вердзі). Яго канцэртны рэпертуар уключаў больш як 200 вак. твораў. Аўтар песень, у т. л. «Мне дарыла Расія», «Беражыце сяброў», «Жадаю Вам». Здымаўся ў кіно. Дзярж. прэмія СССР 1975.
т. 5, с. 528
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЛА́ЗАЎ Уладзімір Міхайлавіч
(25.6.1915, Масква — 20.5.1980),
бел. і рускі спявак (барытон). Засл. арт. Беларусі (1954). У 1938—49 саліст Ансамбля песні і танца Сав. Арміі імя А.В.Аляксандрава. У 1951—61 саліст Дзярж. т-ра оперы і балета Беларусі. У 1962—75 саліст Москанцэрта. Валодаў голасам прыемнага тэмбру, шырокага дыяпазону, пачуццём стылю. Стварыў разнапланавыя вобразы ў нац. операх: Змітрок і фон Шолен («Міхась Падгорны» і «Дзяўчына з Палесся» Я.Цікоцкага), Лагоўскі («Яснае світанне» А.Туранкова), Лявон («Калючая ружа» Ю.Семянякі); у класічных — Мечнік («Страшны двор» С.Манюшкі), Мазепа, Томскі і Ялецкі, Анегін («Мазепа», «Пікавая дама», «Яўген Анегін» П.Чайкоўскага), Жэрмон, граф ды Луна, Рэната («Травіята», «Трубадур», «Баль-маскарад» Дж.Вердзі).
Б.С.Смольскі.
т. 5, с. 284
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)