Лошка, ло́шко ’ложак’ (Жд. 1, Сл. ПЗБ, В. В., Кл.; карэл., Янк. Мат.). Да ложка 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рыжы́шча, рыжышчо ’іржышча’ (карэл., Сл. ПЗБ; кар., Шат.; Сцяц., Сцяшк. Сл.). Ад іржы́шча (гл.) у выніку метатэзы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прачва́ра ’жартаўнік; гарэзнік; пранырлівы’ (нясвіж., драг., Сл. ПЗБ), прочва́ра (ТС), прачвэ́ра (карэл., Сцяшк. Сл.) ’тс’. Гл. пачвара, чварыць, чвэ́рыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лапу́зіць ’гаварыць абы-што’ (карэл., Шатал.). Няясна. Магчыма, роднаснае з укр. лапуза ’чалавек з расплывістай фізіяноміяй’. Параўн. таксама лапеза (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпаласі́сты ’паласаты’ (лід., Сл. ПЗБ). Рус. карэл. приполо́сица ’папярочная нітка на дарожцы, тканай з ануч’. Ад пры‑ і паласа́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нуле́, нулі — сцвярджальная часціца (Жд. 2, Сл. ЦРБ), нуле ’тс’ (карэл., Янк. Мат.), тое ж нале, ноле (гл.). З ну і але.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ны́прыць ’цікаваць’: ныпрыць, па сялі ходзячы, дзе які дымок угледзець (карэл., Марц.). Магчыма, балтызм, параўн. літ. пу́ргіоіі, суадноснае з niprinti ’калупацца; карпатліва працаваць’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Намэ́дрыкі ’частка збруі — пляцёнка з раменю, накладваецца на спіну каня, падтрымлівае хамут’ (Сцяц.), памёт- рыпі ’тс’ (дзятл., Сл. ПЗБ), наминдрыкі ’набадры’ (карэл., Нар. словатв.). Гл. набедрыкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пу́начка ’від птушкі’ (ТСБМ), укр. пу́ночка ’сасноўка’. Запазычана з рус. пу́нка, пу́ночка ’птушка Plectrophanes nivalis’, паходзіць з карэл. punańe ’тс’ (Фасмер, 3, 406; Птицы, 1, 50).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ке́ньгі ’цёплыя галошы’ (Нас., Грыг.). Укр. кенді ’тс’. Запазычанне з рус. кенги, якое прыбалт.-фінскага паходжання: карэл. kengä ’чаравік’, фін. kenkä (Фасмер, 2, 223; ЕСУМ, 2, 423).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)