Пялю́стка ’качан капусты’ (лях., Сл. ПЗБ; ЛА, 2), пелю́стка ’капусны ліст’ (ПСл), ’пялёстак’ (вілен., Спадчына, 2002, 4, 60), пелю́сткі ’ягадзіцы’ (ТС), параўн. укр.пелю́стка ’капусны ліст; галубцы; частка валасоў, што прыкрывае касу; шырокі зубец з краёў грэбеня для прадзення’, рус.дыял.пелю́стка ’ручка пасудзіны’. Гл. пе́люсць ’лопасць і пад.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Апалю́к ’ручка касы’ (ДАБМ), палю́к, палю́х, палец (ДАБМ, 831). Перанос назвы пальца (параўн. укр.дыял.палець ’зубец на шасцярні’) па знешняму падабенству ці паралельнае ўтварэнне (параўн. паля, укр.дыял.палюх ’слуп’). Магчыма, кантамінацыя з аплік, аплюк ’гаплік’ (не толькі ў вопратцы; форма аплюк садзейнічала выкарыстанню формы з пачатковым а‑), гаплюк ’гак да гною’ (Смул., 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Апялю́ха ’шырокая трэска’ (БРС, абл.). Параўн. укр.пелюстка ’капусны ліст’, а таксама ’шырокі зубец, што знаходзіцца па баках тонкіх зубоў у прадзільным грэбні’ і пеле́ха ти ’рваць нешта ў вялікай колькасці’. Магчыма, пачаткова пелюха (суч. укр. ’пялюшка’ побач з пелюшка ’тс’) азначала тонкі слой чагосьці, што здымаецца з якога-небудзь прадмета, напр. ліст з капусты, у тым ліку і шырокую трэску, якая аддзяляецца ад дрэва. Гл. пялюшка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зубо́км
1. Zähnchen n -s, -;
◊ папа́сці каму-н на зубо́к das Ópfer von j-s Gespött [Schikáne] wérden;
2. (часнаку) Knóblauchzehe f -, -n;
3.глзубец
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
spike1[spaɪk]n.
1. вастрыё, зубе́ц, шып
2. шып (на абутку), гак (на падкове)
3.pl.spikes шыпо́ўкі; го́рныя бо́ты
4.bot. ко́лас
5. абца́с «шпі́лька»
6.bot. лава́нда шыракалі́стая;
oil of spike лава́ндавы але́й
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
barb
[bɑ:rb]
n.
1) калю́чка f., зубе́ц -ца́m. (на кручку́, страле́)
2) зье́длівае сло́ва, зье́длівасьць f.
the stinging barb of sarcasm — пяку́чая зье́длівасьць сарка́зму
3) Bot. асьцю́к -а́m.
4) Zool. ву́сікі (у ры́баў); калю́чкі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Зігза́г ’ломаная лінія’. З рус.зигза́г ’тс’ (з 1803 г., зикзак з 1780 г., сиксак — з 1750–1760 гг.), франц.zigzag ’тс’ (з 1680 г., з 1662 г. у тапоніме), ням.Zickzack ’тс’ (каля 1700 г.). Формы сиксак, зикзак у рус. ваенных дакументах для абазначэння формы акопаў з ням., дзе фіксуецца і Sicksac. Ням.Zickzack (першасна ў вышэй указ. ваенным значэнні) лічаць падваеннем Zacke ’зубец’ паводле мадэлі Wirwarr і г. д. Біржакава, 122, 277; Шанскі, 2, З, 91; Фасмер, 2, 96; Даза, 761 (у ням. гукапераймальнае?); Паўль, Wörterb., 767. Блок–Вартбург (673), грунтуючыся на ранняй фіксацыі ў франц. і спасылаючыся на мадэль tic‑tac (цік-так), не лічаць, што франц. < ням., у карысць чаго і ням. напісанне пры першай лексікаграфічнай фіксацыі (1727 г.) sicsac (Клюге, 435).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Kláue
f -, -n
1) кіпцю́р, ла́па
j-m in die ~n fállen* — папа́сціся каму́-н. у ла́пы (тс. перан.)
2) тэх. зуб, зубе́ц
3) разм. дрэ́нны по́чырк
4) капы́т
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
pazur
м.
1. кіпцюр, кіпець;
2.разм. пазногаць;
czarne ~y — чорныя пазногці;
3.тэх. палец; зубец;
4.тэх. цвікадзёр;
pokazać ~y — паказаць кіпцюры;
wpaść w ~y — трапіць у лапы (кіпцюры)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)