Hengst

m -(e)s, -e жарабе́ц

únbändiger ~ — нараві́сты конь

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ваґе́ра 1 ’зух’ (гук ґ выбухны) (Нас.), вогер, вогерка ’тс’ (КТС). Насовіч падае таксама вогер, якое тлумачыць, як ’жарабец’ і як ’угарь-молодец’. Ці не сюды рус. огурь, огурный, огуряться, якія прыводзіць Фасмер (3, 120), лічачы іх няяснымі, а таксама рус. ухарь? Укр. вагера ’тс’. Семантычна вогер, вагера можна наблізіць да агура ’неслух’ (Бяльк.), агурань ’грубіян, неслух’ (Нас.). Паводле версіі Карскага, Белорусы, 176, вогер ’жарабец’ < цюрк. ajge̥r. Далей семантычны пераход ’жарабец’ > ’зух (пра чалавека)’, што пацвярджаецца наступнай паралеллю: адлётныя (коні) (Нас.) — адлёт ’зух’ (Бір. дыс., КТС). Параўн. Рудніцкі, 1, 289.

Ваге́ра 2 ’танец на кукішках’ (Нас.). Няясна. Магчыма, звязана з папярэднім.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Аргама́ка ’гультай, п’яніца’, аргама́чыць ’буяніць, п’янстваваць’ (Нас.). Рус. аргамак ’няўклюда’. Пераноснае ўжыванне — ад аргамак ’конь’ (гл.) падобнае да пераноснага огір, вогір, жарабец.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пабры́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Брыкаць некаторы час. Наша справа, як у таго цяляці: пахадзіў па муражку, паласаваўся траўкай, пабрыкаў па волі і ў пуню... спачываць... Сіўцоў.

пабрыка́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак., каго.

Убрыкнуць, перабрыкаць усіх, многіх. Жарабец пабрыкаў увесь статак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тво́рнік ’жарабец’ (мазыр., З нар. сл.; Мат. Гом.), ’стаеннік’ (Сцяшк. Сл.). Скарочана з вытворнік ’самец, пакінуты на развод’ (гл.), што ад тварыц 1 і калькуе рус. производи́тель ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вытво́рнік м Zúchttier n -s, -e, Vátertier n, Beschäler m -s, -;

жарабе́ц-вытво́рнік Zúchthengst m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Пасту́х ’той, хто пасе статак’ (ТСБМ, Яруш., Юрч., Шат., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), ’статак’ (Юрч.). Укр., рус. пасту́х, польск. pastuch, чэш. pastuch(a) > балг. пастух ’пастух’; славен. pastúh ’каварны чалавек’; ’жарабец’, серб.-харв. па̀стух, макед. пастув, н.-луж. устар. pastuch ’тс’, ст.-слав. пастоухъ ’пастух, правадыр’. Прасл. pastuxъ утворана ад дзеяслова pasti ’пільнаваць, даглядаць скаціну на пашы’ і pasti ’coire (cum equa)’ пры дапамозе суфікса ‑uxъ, пашыранага экспрэсіўным якое паходзіць ад дзеясловаў на ‑tati, ‑ъtati, напрыклад, šepъtati ∼ рус. шепту́ха (Слаўскі, SP, 1, 74). Мсцісл. пасту́х, пусту́х ’статак’ звязваецца са значэннем ’жарабец (як самец, правадыр статку)’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Каншля́, конилля ’малады конік’ (ТС), пруж., супонім, ’жарабец’, драг. ’гультшяваты конь, слабы конь’ (КЭС), навагр., баран, каньсля ’тс’ (Федар. Рук.), конная ’невялікі слабы конь’ (Дразд.). Утварэнне з ‑ęi‑ суфіксам (konbk‑ę); ‑л‑ < -/-. Параўн. бел. канна, канно ’слабы, мізэрны конь’ (Япк. 1, Сцяц.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

stud

I [stʌd]

1.

n.

1) пле́шка, гало́ўка f. (цьвіка́)

2) за́пінка f. (у адзе́ньні)

3) шу́ла, сто́йка f. (у будаўні́цтве)

2.

v.t. (-dd-)

усе́йваць, усы́пваць; раскі́дваць

gem-studded crown — каро́на, усы́паная кашто́ўнымі камяня́мі

II [stʌd]

1.

n.

1) ко́нны заво́д

2) жарабе́ц -ца́ m. .

2.

adj.

завадзкі́, паро́дзісты

a stud horse — завадзкі́ жарабе́ц

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Во́гер 1 во́гір ’жарабец’ (Нас., Бяльк., Касп., Яруш., Шн., 1, Шатал.). Рус. оге́р, укр. о́гер, польск. ogier ’тс’. Запазычанне з тур. ajkir, öjgür (Севарцян, 1, 107–108). (Параўн. Пырскі, 1, 176; Брукнер, 382; Фасмер, 3, 155).

Во́гер 2 ’светлы пераліў хваль на рацэ’ (Сцяшк. МГ). Няясна.

Во́гер 3 ’зух, хлюст, задавака’ (Юрч.). Гл. ваге́ра 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)