Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Баро́хтацца ’борацца, вазіцца’ (Нас.). Рус.бара́хтаться. Гараеў (12) і Шахматаў (ИОРЯС, 7, (2), 353–354) звязвалі гэтыя словы з боро́ться, баро́цца. Фасмер (1, 124) сумняваецца. Іншыя лічаць, што гэта ўтварэнне ад гукапераймальнага барах (гл. Шанскі, 1, Б, 41; Лапацін, ЭИРЯ, II, 139–149). Сюды, магчыма, адносіцца і барахма́цца ’дужацца’ (Касп.), з іншым «суфіксам» рус. (пск.) барыхма́ться.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бурды́к! ’бух, шась’, бурды́хнуцца ’ўпасці’ (Бяльк.). Параўн. рус.бурды́чить ’дабрадушна бурчаць’, бурдыха́ться ’борацца, дужацца’, бурде́ть ’быць незадаволеным; бурчаць’; ’шумець (пра камароў)’. Параўн. яшчэ бел.бурды́ль, бурды́ц! Можна вылучыць гукапераймальную аснову бурд‑, якая дала шмат утварэнняў з рознымі суфіксамі. Параўн. з іншых моў: чэш.burda ’чалавек, што вельмі шуміць’, brduc! ’бух!’, польск.дыял.brduc! (гл. Махэк₂, 66, 77).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
borykać się
незак.дужацца, барукацца; змагацца;
borykać się z codziennymi kłopotami — змагацца са штодзённымі клопатамі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ду́жы ’моцны’, сюды і ду́жа ’вельмі’. Прасл.*dužьjь ’тс’ (утварэнне ад *dugъ: ст.-рус.дугъ ’сіла’, чэш.duh; гэта параўноўваюць з літ.daũg ’многа’, гоц.daug, ням.taugen ’падыходзіць’ і г. д.). Агляд форм (у тым ліку польск.dużo, рус.дю́же, бел.ду́жа, укр.ду́же) гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 167–168, 150; гл. яшчэ Фасмер, 1, 550; Слаўскі, 1, 181–182. Прасл. характар мае *dužiti (параўн. бел.ду́жыць; няма ў Трубачова), *dużati (sę) (параўн. бел.ду́жацца); гл. Трубачоў, там жа, 166–167.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ríngen*
1.vi (mit D, um A) змага́цца (з кім-н., з чым-н. за што-н.); спарт.ду́жацца, барука́цца;
óffen ~ актыўна змага́цца
2.vt выкру́чваць; выціска́ць (бялізну);
die Hände ~ лама́ць ру́кі (ададчаю);
nach Átem ~ пра́гна глыта́ць паве́тра
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
схапі́ццасов.
1. (взяться рукой) схвати́ться, ухвати́ться;
дзіця́ ~пі́лася за ма́тчыну суке́нку — ребёнок ухвати́лся за пла́тье ма́тери;
2. (вступить в борьбу, спор) схвати́ться, сцепи́ться; (в бою, игре — ещё) срази́ться;
~пі́ліся ду́жацца — схвати́лись боро́ться;
3. (о вяжущих, клейких веществах) схвати́ться;
4.разг., см. спахапі́цца;
◊ с. за галаву́ — схвати́ться за́ голову
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змагацца, біцца, ваяваць, весці змаганне, весці барацьбу, весці вайну; дужацца (разм.); барукацца (перан.) □ брацца загрудкі, хапацца загрудкі, ліць кроў, праліваць кроў, ламаць пікі
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
walczyć
незак.
1. змагацца, біцца;
walczyć o pokój — змагацца за мір;
walczyć do upadłego — змагацца да апошняга;
walczyć pod rozkazami … — змагацца пад камандаваннем …;
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
фы́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. З шумам выпускаць паветра з ноздраў. Коні скубуць дзяцеліну, гучна і часта фыркаюць.Сачанка.Сынок — каржакаваты, шыракаплечы дзяцюк, смачна мыўся, фыркаў у кутку над шырокім тазам, а старая ставіла на стол.Няхай.Спачатку зубры абменьваліся грознымі позіркамі, хадзілі адзін вакол аднаго схіліўшы магутныя цяжкія галовы, і толькі сярдзіта фыркалі.В. Вольскі.//Разм. Смеючыся, утвараць гукі носам, губамі. Дзяўчаты нашы непрыкметна пераглядаюцца, Вольга фыркае ў кулак.Васілевіч.
2. Перарывіста, з шумам выпускаць пару, газ, паветра. [Машына] фыркала, пускала сінія клубы дыму і коўзалася на месцы.Новікаў.// Утвараць гук, падобны гуку паветра, што выпускаецца з шумам. Вада спрабуе дужацца з марозам, То фыркае, то пеніцца ў вірах.Свірка.За пераборкай.. чмялямі гулі электрычныя машынкі і нездаволена фыркалі пульверызатары.Корбан.
3.перан.Разм. Злавацца, выказваць нездаволенасць чым‑н. Ася, злосна фыркнуўшы, адрэзала: — А я ўсё роўна паеду. [Сакратар:] — Ты вось не фыркай, а бяжы ў банк.Асіпенка.[Зіна:] А калі будзеш фыркаць, то падумаем яшчэ, ці захочацца нам жыць з табой у адным пакоі.Губарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)