Дулукі́ («зваліўся дулукі» ’на падлогу, на зямлю’, Касп.). Відаць, з дулуйкі́ < *долойкі́ ’тс’. Параўн. рус. дыял. доло́й ’уніз, на зямлю’. Параўн. таксама рус. смал. доло́йки ’прэч, вон, далоў’, дулаки́ (быть в дулаках) ’зваліцца на падлогу’ (гл. СРНГ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ста́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Арганізаванае масавае спыненне работы; забастоўка. Усеагульная стачка. Стачка докераў. □ Рабочыя пачынаюць пераходзіць ад эканамічных стачак да стачак палітычных, да арганізацыі палітычных дэманстрацый пад баявым лозунгам «Далоў самадзяржаўе!». «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

precz

прэч; вон; далоў;

precz z drogi — прэч з дарогі!;

precz stąd! — прэч (вон) адгэтуль!;

precz z moich oczu! — прэч (далоў) з маіх вачэй!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

downward

[ˈdaʊnwərd]

1.

adv.

дало́ў, до́лу, да до́лу; уні́з, дані́зу

2.

adj.

накірава́ны до́лу, уні́з

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

уніз, дадолу, долу, долкі, далоў

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

кліч, ‑у, м.

1. Заклік. Як гром пранёсся кліч: — Таварыш, прэч цара! — Далоў вайну! А. Александровіч. Над краінай прагучаў баявы кліч: усё для фронту! Данілевіч.

2. Крык, вокліч. — Трывога! — узвіўся над лагерам кліч. Мележ. Аднекуль паляцела безліч чаек і сваім сумным клічам абудзіла наваколле. Броўка.

•••

Кінуць кліч гл. кінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

капы́л, ‑а, м.

1. Кавалак дрэва ў форме ступні, на якім шавец робіць абутак. Каб абутак шыць па мерцы: не вялікі, не малы, Прымяраеш, круціш-верціш — Падбіраеш капылы. Непачаловіч. Я па-суседску часта забягаў паглядзець, як Пятро сукаў дратву, як ён нацягваў на капыл выцяжкі. Сабаленка.

2. Адзін з драўляных брускоў, якія ўстаўляюцца ў палазы і служаць апорай для кузава саней. Даніла справаю заняты — На сані чэша капылы. Колас. [У зямлянцы Сымона] ішлі самыя гарачыя дыскусіі..: з якога дрэва лепш зрабіць капыл, які полаз трывалейшы. Лынькоў.

•••

Гнуць на свой капыл гл. гнуць.

І з капылоў далоў гл. далоў.

На чый капыл — чыім‑н. спосабам, на чый‑н. манер (рабіць, раўняцца і пад.).

Усё (усе) на адзін капыл — аднолькава, аднолькавымі (парабіць, зрабіць, атрымацца).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прэч, прысл.

1. У напрамку аддалення ад каго‑, чаго‑н., убок ад каго‑, чаго‑н. Да Міколкі падскочыў спешаны коннік, сівы нямецкі вахмістр. Ён выстраліў некалькі разоў у Міколку і потым.. падаўся прэч. Лынькоў. [Каця] павярнулася і, сагнуўшыся, памалу пайшла прэч. Андрэй кінуўся за ёю. Чарнышэвіч. Алесь адламаў пашчапаныя дошкі, адкінуў прэч. Ваданосаў. // у знач. вык. Як патрабаванне адысці, пайсці, адсунуцца і г. д. (пры прапушчаным дзеяслове). [Бацька:] — Прэч дадому, блазнюк! Яшчэ цябе тут не хапала. Бажко. — Ану, прэч ад машыны! — сказаў ён [шафёр], штурхнуўшы Хаму Хаміча, і палез у кабіну. Корбан.

2. у знач. вык. Як патрабаванне або нежаданне пазбавіцца ад каго‑, чаго‑н. Як гром, пранёсся кліч: — Таварышы, прэч цара! — Далоў вайну, — Далоў людское гора! А. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

níeder

1.

a

1) ні́зкі, невысо́кі

2) ніжэ́йшы

3) по́длы, ні́зкі

2.

adv

1) уні́з

~! — лажы́ся!

auf und ~ — уго́ру і ўніз

2) дало́ў, прэч

~ mit (D)! — дало́ў (каго-н., што-н.)!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сты́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які астыў, стаў халодным. Лезці на камбайн было нязручна: боты саслізгвалі з круглых поручняў, і Юхневіч ледзь не зваліўся далоў; стылае жалеза непрыемна апякала далоні. Савіцкі. На [Ледзю] дыхнула гарачынёй, вільгаццю, вострым пахам фармовачнай зямлі і стылага чыгуну. Карпаў. // Халодны, сцюдзёны. Мігаюць іскры белага агню, У твар сячэ сустрэчны вецер стылы. Грахоўскі. Сінее скрозь маўклівы стылы снег. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)