konik

м.

1. конік;

2. гаплік;

konik morski заал. марскі канёк (Hippocampus);

konik polny заал. конік (Locusta);

wsiąść na swego ~a — сесці на свайго канька

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Пятля́ 1 рухомае кальцо з вяроўкі, сіло; пяцелька (у адзенні)’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Стан.; Сцяшк.; мсцісл., Жыв. сл.; даўг., Сл. ПЗБ), петля́ ’тс’ (ТС), сюды ж пятле́йка, петле́йка ’пяцелька, пятліца, гафтачка; почапка’ (баран., Сл. ПЗБ; ПСл; лун., Шатал.), пяце́лька ’тс’ (ТСБМ, Ласт.), пятлю́шка ’гафтачка’ (Жд.), ст.-бел. петелка ’тс’ (Скарына). Укр. петля́, рус. пе́тля́, польск. pętla, ст.-польск. petlica, чэш. petlice, славен. pentlja, pétlja ’пятля’, серб.-харв. пе̏тља ’гаплік’, балг. петля, пе́телка ’пяцелька з ніткі; гузік’, макед. петелка ’гузік’, ст.-слав. петлꙗ ’пятля’. Прасл. *petьlja не мае агульнапрынятай этымалогіі. Лічыцца запазычаннем з невядомай германскай крыніцы, параўн. ням. fessel, ст.-в.-ням. fezzil, ст.-ісл. fetill, ст.-анг. feter ’сіло, путы’ і інш. (Фасмер, 3, 252; Бязлай, 3, 32; Банькоўскі, 2, 534; БЕР, 5, 202). Сной₂ (505) рэканструюе прасл. *pętъlʼa, якое ўзводзіцца да *pętъ ’нацягнуты, напяты’; яшчэ раней Махэк₂ (447) звязваў з *pęti (гл. пяць), *pǫto (гл. пута).

Пятля́ 2 ’дзетародны орган самкі жывёлы’ (Нас.), пяце́лька (pieciélka) ’vulva’ (Нас.; Сержп.). Відаць, эўфемізм (гл. пятля 1), параўн. пу́тка ’пятля, пяцелька (у мове шаўцоў)’: здзелай трохі шэрэйшае путка (добр., Мат. Гом.) і балг. пу́тка ’vulva’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

hook

[hʊk]

1.

n.

1) крук -а́ m., кручо́к -ка́ m. (рыбало́ўны або́ вяза́льны)

2) буса́к -а́ m. (ужыва́ны пажа́рнікамі)

3) га́плік -а, гаплю́к -а́ m.

4) круты́ вы́гін ракі́

2.

v.t.

1) зачапля́ць, трыма́ць (круко́м, бусако́м)

2) зашпіля́ць на га́плікі

3)

а) лаві́ць ры́бу на кручо́к

б) падчапля́ць, лаві́ць на ву́дачку каго́ (напр. му́жа)

4) Sl. кра́сьці

3.

v.i.

1) зашчапля́цца на кручо́к (ве́сьніцы і пад.)

2) выгіна́цца (пра раку́)

•

- by hook or by crook

- hook up

- off the hook

- Hook it!

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)