гаплі́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Кручок для зашпільвання вопраткі; аплік.
Зашпіліць г.
|| прым. гапліко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гаплі́к, -ка́ м., обл., см. аплі́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гаплі́к, ‑а, м.
Абл. Аплік. Трафімыч расшпіліў гаплікі шыняля і з кішэні на грудзях выняў трыкутнічак замусоленага пісьма. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гаплі́к ’кручок (у адзежы)’ (БРС, Касп., Нас., Бяльк., Шатал.). Ст.-бел. гапликъ ’засцежка’ (гл. Булыка, Запазыч., 79). Зыходным для бел. (ст.-бел.) слова з’яўляецца, паводле Булыкі (там жа), Рудніцкага (563), ст.-польск. heftlik < ням. Heftel. Але пры такім тлумачэнні няяснай застаецца форма бел. слова (у прыватнасці, а замест е). Гэта а ёсць і ў іншых мовах: укр. гапли́к ’тс’ (з XVI ст., гл. Цімчанка, I, 508, які прыводзіць зыходнае ням. Haftel), рус. дыял. га́плик, гаплю́к ’кручок на вудачцы’ (якое Фасмер, 1, 392, правільна тлумачыць з зыходнага ням. Haftel, Heftel праз польск. heftlik). Вытворным ад гаплі́к з’яўляецца зафіксаванае ў Бяльк. гаплі́чка ’драцяная пяцелька’. Форма гаплю́к ’гаплік’ (Бяльк., Сцяц. Словаўтв., Сцяшк. МГ), якая сустракаецца (Бяльк.) і са значэннем ’малы чалавек’ (гэта — бясспрэчная метафара: ’кручок’ — ’малы чалавек’), узнікла адаптацыяй да вядомага ў слав. мовах суфікса ‑юк. Неверагодным было тлумачэнне Карскага (гл. Сцяц. Нар., 124): гаплю́к запазычана з цюрк. моў (відаць, на падставе, як мяркуе Сцяцко, там жа, ацэнкі элемента ‑юк у якасці цюркскага).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гаплю́к ’гаплік; малы чалавек’. Гл. гаплі́к.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плік ’гаплік’ (чэрык., Бяльк.; стаўб., чэрык., ЛА, 4). З гаплік шляхам адпадзення пачатковага г‑, потым а‑, якія былі прыняты за прыстаўныя. Параўн. аплік, гаплік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галі́к ’гаплік’ (Бяльк.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гаплі́чка ’драцяная пяцелька’ (Бяльк.). Гл. гаплі́к.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бразгу́ль ’дзеравяны гаплік’ (Сцяшк. МГ). Мабыць, таго ж паходжання (літ.), што і брызгуль, брэзгуль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)