Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
гаплі́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Кручок для зашпільвання вопраткі; аплік.
Зашпіліць г.
|| прым.гапліко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гаплі́к, -ка́м., обл., см. аплі́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гаплі́к, ‑а, м.
Абл. Аплік. Трафімыч расшпіліў гаплікі шыняля і з кішэні на грудзях выняў трыкутнічак замусоленага пісьма.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаплі́км (kléiner) Háken m -s, -;
зашпілі́ць на гаплі́к zúhaken vt;
расшпілі́ць гаплі́кáufhaken vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Гаплі́к ’кручок (у адзежы)’ (БРС, Касп., Нас., Бяльк., Шатал.). Ст.-бел.гапликъ ’засцежка’ (гл. Булыка, Запазыч., 79). Зыходным для бел. (ст.-бел.) слова з’яўляецца, паводле Булыкі (там жа), Рудніцкага (563), ст.-польск.heftlik < ням.Heftel. Але пры такім тлумачэнні няяснай застаецца форма бел. слова (у прыватнасці, а замест е). Гэта а ёсць і ў іншых мовах: укр.гапли́к ’тс’ (з XVI ст., гл. Цімчанка, I, 508, які прыводзіць зыходнае ням.Haftel), рус.дыял.га́плик, гаплю́к ’кручок на вудачцы’ (якое Фасмер, 1, 392, правільна тлумачыць з зыходнага ням.Haftel, Heftel праз польск.heftlik). Вытворным ад гаплі́к з’яўляецца зафіксаванае ў Бяльк.гаплі́чка ’драцяная пяцелька’. Форма гаплю́к ’гаплік’ (Бяльк., Сцяц. Словаўтв., Сцяшк. МГ), якая сустракаецца (Бяльк.) і са значэннем ’малы чалавек’ (гэта — бясспрэчная метафара: ’кручок’ — ’малы чалавек’), узнікла адаптацыяй да вядомага ў слав. мовах суфікса ‑юк. Неверагодным было тлумачэнне Карскага (гл. Сцяц. Нар., 124): гаплю́к запазычана з цюрк. моў (відаць, на падставе, як мяркуе Сцяцко, там жа, ацэнкі элемента ‑юк у якасці цюркскага).
Плік ’гаплік’ (чэрык., Бяльк.; стаўб., чэрык., ЛА, 4). З гаплік шляхам адпадзення пачатковага г‑, потым а‑, якія былі прыняты за прыстаўныя. Параўн. аплік, гаплік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
eye and hook
га́фтачка й га́плік
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)