salvage1 [ˈsælvɪdʒ] n.
1. выратава́нне карабля́, маёмасці (ад пажару);
a salvage agreement пагадне́нне аб выратава́льнай дзе́йнасці на мо́ры;
a salvage corps выратава́льная пажа́рная кама́нда;
make salvage of a ship вы́ратаваць карабе́ль
2. выратава́нне ад гі́белі су́дна;
salvage money узнагаро́да за вы́ратаваную маёмасць
3. лом, лама́чча, адкі́ды вытво́рчасці, скрап;
collect old newspapers for salvage збіра́ць стары́я газе́ты на макулату́ру
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
salvation [sælˈveɪʃn] n.
1. relig. выратава́нне, ратава́нне, збаве́нне;
find salvation вы́ратаваць сваю́ душу́
2. рату́нак, парату́нак;
seek salvation in smth. шука́ць парату́нку ў чым-н.;
Work is my salvation. У працы мой ратунак.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
release1 [rɪˈli:s] n.
1. выслабане́нне; вызвале́нне (ад зняволення);
release on bail вызвале́нне пад закла́д
2. збаве́нне, вызвале́нне, выратава́нне; палёгка;
a wonderful feeling of release цудо́ўнае пачуццё палёгкі
3. вы́пуск фі́льма (на экран)
4. : press release прэс-рэлі́з; паведамле́нне для прэ́сы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
цудо́ўны
1. (являющийся чудом) чуде́сный;
~нае выратава́нне — чуде́сное спасе́ние;
2. (прекрасный) чу́дный, чуде́сный; преле́стный; великоле́пный, замеча́тельный;
ц. та́лент — замеча́тельный тала́нт;
~нае дзіця́ — преле́стный ребёнок;
ц. го́лас — чуде́сный го́лос;
3. благода́тный;
ц. край — благода́тный край
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АВАРЫ́ЙНАГА ВЫРАТАВА́ННЯ СІСТЭ́МА ў касманаўтыцы, бартавая сістэма для выратавання экіпажа касм. карабля ў выпадку аварыі ракеты-носьбіта. Пры аварыі на старце і на пачатковым участку палёту забяспечвае катапультаванне касманаўтаў з касм. карабля з наступным спускам іх на парашутах або аварыйнае аддзяленне спускальнага апарата і адвод яго ад ракеты-носьбіта на бяспечную адлегласць (з дапамогай спец. ракетнага цвердапаліўнага рухавіка) з далейшым прызямленнем апарата з экіпажам на парашуце. Пры аварыі ракеты-носьбіта на вял. вышынях выратаванне экіпажа ажыццяўляецца аддзяленнем спускальнага апарата (ці ўсяго касм. карабля) ад ракеты-носьбіта з наступным палётам яго па траекторыі спуску і тармажэннем у атмасферы і пасадкай. Для памяншэння перагрузак выкарыстоўваецца кіроўны спуск з аэрадынамічнай якасцю.
т. 1, с. 60
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
спасе́ние ср.
1. (действие) ратава́нне, -ння ср., уратава́нне, -ння ср.; выратава́нне, -ння ср., неоконч. урато́ўванне, -ння ср.;
2. (возможность, результат) рату́нак, -нку м., парату́нак, -нку м.;
э́то на́ше спасе́ние гэ́та наш парату́нак;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГЕ́БЕЛЬ (Hebbel) Крысціян Фрыдрых
(18.3.1813, Весельбурэн, зямля Шлезвіг-Гольштэйн, Германія — 13.12.1863),
нямецкі драматург, паэт і празаік. Вывучаў права, філасофію, л-ру ў Гайдэльбергскім і Мюнхенскім ун-тах (1836—39). У аснове яго драматургіі метафізічная канцэпцыя ўсеагульнай віны чалавека, які толькі пакутамі і ахвярнасцю, блізкімі да самазнішчэння, можа наблізіць выратаванне свету. Вядомасць Гебелю прынесла ўжо першая п’еса «Юдзіф» (1840). П’еса «Марыя Магдаліна» (1844) паклала пачатак сучаснай мяшчанскай трагедыі. Сярод лепшых яго твораў «Ірад і Марыямна» (1850), «Агнеса Бернаўэр» (1851), «Гіг і яго пярсцёнак» (1856), трылогія «Нібелунгі» (1862), дзе аўтар імкнуўся праз старажытнае і легендарнае спасцігнуць сучаснасць. Пісаў таксама вершы, навелы. Свае эстэт.-філас. погляды выклаў у працах «Маё слова пра драму» (1843), «Пра стыль драмы» (1847) і інш.
Тв.:
Рус. пер. — Избранное. Т. 1—2. М., 1978.
Г.В.Сініла.
т. 5, с. 128
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
чуде́сный
1. (являющийся чудом) цудо́ўны; (удивительный, необычайный) дзіво́сны; (волшебный) чарадзе́йны;
ве́ра в чуде́сное ве́ра ў дзіво́сы (цу́ды);
чуде́сное спасе́ние дзіво́снае выратава́нне;
2. (чудный, прекрасный) цудо́ўны;
чуде́сный день цудо́ўны дзень;
у него́ чуде́сный вид у яго цудо́ўны вы́гляд.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БОГАШУКА́ЛЬНІЦТВА,
рэлігійна-філас. плынь, што ўзнікла ў пач. 20 ст. сярод расійскай ліберальнай інтэлігенцыі. Адзін з філас. вытокаў богашукальніцтва — канцэпцыя «ўсеяднання» У.С.Салаўёва і яго погляды на спасціжэнне быцця шляхам містычнага вобразна-сімвалічнага асвятлення, накіраванае на выратаванне грамадства з дапамогай тэорыі хрысц. «богачалавечага працэсу». Прадстаўнікі богашукальніцтва (М.А.Бярдзяеў, С.М.Булгакаў, Дз.С.Меражкоўскі, З.М.Гіпіус, М.М.Мінскі і інш.) шукалі «трэці шлях» паміж традыц. праваслаўна-дзярж. каштоўнасцямі і рэв. рухам, таму іх ідэалогія з абодвух бакоў сустракала непаразуменне і не мела вял. пашырэння. Прыхільнікі богашукальніцтва прапаноўвалі вучэнне пра новую рэліг. свядомасць, усталяванне божага царства ў зямным жыцці; крытыкавалі марксісцкую тэорыю класавай барацьбы як аднабаковую і недасканалую; негатыўна ставіліся да філас. матэрыялізму і лічылі яго «іншародным псіхічнаму складу» рус. чалавека. Цікавасць да богашукальніцтва праяўлялі прадстаўнікі мастацтва, асабліва прыхільнікі дэкадэнцтва і сімвалісты старэйшай генерацыі.
Літ.:
История философии. Т. 5. М., 1961;
Короткая Т.П. Религиозная философия в Белоруссии начала XX в.: Критич. анализ. Мн., 1983.
А.А.Цітавец.
т. 3, с. 202
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Спас 1 ‘Збавіцель; адна з назваў Хрыста’, ‘назва кожнага з трох асенніх царкоўных свят’ (ТСБМ), ‘Спас, свята 6/19 жніўня’ (Шат., Сл. ПЗБ, Жыв. сл.), Спас ‘імя аднаго са святых’ (Пятк. 2, Федар. 4), іспас ‘свята’ (Сержп. Прымхі), спасі́цель ‘тс ’ (Ян.), сюды ж спа́саўка ‘пост перад Спасам’ (ТСБМ, Касп., Байк. і Некр., Скарбы, Ян., Сл. ПЗБ), ‘сорт груш (яблык), якія паспяваюць перад Спасам’ (ТСБМ), спа́соўка ‘тс’ (ТС), ‘двухтыднёвы прамежак часу перад і пасля Спаса’ (ТС), спасо́ўкі ‘восеньскія мухі’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. Спас ‘Збавіцель, Хрыстос’. Укр. Спас ‘Збавіцель’, спа́сівка ‘пост у канцы лета’, ‘сорт яблык (груш)’, рус. Спас ‘Збавіцель, Хрыстос’, адкуль Спа́сов день, стараж.-рус. Съпасовъ дьнь (6 жніўня); таксама рус. Спас ‘свята (6/19 жніўня). Ад ст.-слав. съпасъ < съпасти ‘берагчы, ратаваць’, стараж.-рус. съпасти ‘выратаваць’ < прасл. *pasti ‘пасвіць; берагчы’; гл. Фасмер 3, 732), які адзначае тут кальку грэч. σωτήρ ‘Збавіцель’. Гл. таксама ЕСУМ, 5, 366.
Спас 2 ‘ратунак, выратаванне’ (Жд. 3, Ян., Шатал., ТС). Скарочана з спасе́нне (спасе́нье) (ТС, Нас., Шат., Гарэц.) ад спасці́ ‘выратаваць’ (Сл. ПЗБ), што праз царкоўнаславянскую з ст.-слав. съпасти. Гл. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)