shlen

vi i (sich)

паляўн. валя́цца [кача́цца] у бру́дзе (пра дзікоў)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Вы́качаць (БРС), вы́кынчыць ’выкачаць бялізну’ (Бяльк.) з н устаўным, відаць, экспрэсіўнага паходжання, вы́качацца ’выгадавацца, выжыць’ (БРС, КЭС, лаг.). Гл. качаць. Адносна апошняга значэння параўн. рус. дыял. вы́качаться ’акрыяць пасля хваробы’, укр. ви́качуватисяваляцца, ляжаць доўга’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

wallow [ˈwɒləʊ] v.

1. купа́цца (у промнях славы); атры́мліваць асало́ду, уце́ху;

wallow in luxury/money купа́цца ў раско́шы/зо́лаце;

wal low in grief патану́ць у го́ры

2. кача́цца; валя́цца

3. го́йдацца на хва́лях (пра судна)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

шы́шка ж., прям., перен. ши́шка;

вялі́кая ш.ирон. больша́я ши́шка;

на бе́днага Мака́ра ўсе ~кі ва́ляццапогов. на бе́дного Мака́ра все ши́шки ва́лятся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

hermliegen

* vi

1) (um A) ато́чваць, абкружа́ць, быць разме́шчаным наво́кал

2) валя́цца, быць раскі́даным

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Бадзя́цца ’бадзяцца, цягацца, валачыцца; валяцца’ (Шат., Касп., Нас., Янк. Мат., Бір. Дзярж., Гарэц., Бяльк.), ’валяцца’ (Жд.: бадзялася скошаная трава). Слова няяснага паходжання. Параўн. рус. дыял. (зах.) бодя́ться ’тс’, польск. дыял. badziać się, bodziać się ’бадзяцца’ (Карловіч: z Litwy). Даль выказвае (з запытаннем) не вельмі пэўную думку аб паходжанні ад бода́ть ’калоць, біць рагамі’. Магчыма, што гэта дзеяслоў экспрэсіўнага паходжання. Не выключаецца, што ёсць сувязь з бадзя́ць ’неахайна адносіцца, насіць (адзенне, абутак); пэцкаць’ (гл.), укр. гуц. ба́дити (абба́дити) ’знайсці’ (*baditi < *ob‑vaditi да *vada ’перашкода’; першапачаткова ’знайсці, перамагаючы перашкоды’ → ’шукаць, хадзіць шукаючы’ → ’бадзяцца’). Параўн. і палес. бада́ццэ ’пераадольваць цяжкасці; перабівацца’ (Лысенка, ССП). Тады ў бадзя́цца — экспрэсіўная палатальнасць (замест бада́цца). Наўрад ці ёсць сувязь з польск. badać się ’дапытвацца, дашуквацца’. Сюды ж бадзя́га ’валацуга’ (Касп., Нас., Бяльк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Валу́й1 ’шапкавы грыб сямейства сыраежкавых, Russula foetens’ (БРС, Касп., Серж. Грам., Гарэц., КЭС), валуі ’Vaccinium uliginosum L.’ (Кіс.). Рус. валуй, волуй ’грыб, Agaricus foetens’, укр. валуй ’тс’. Да вол (Фасмер, 1, 345). У семантычным плане параўн. другую назву гэтага грыба — бычок.

Валу́й2 ’вялікі дурань’ (З нар. сл.). Магчыма, да валяць, валяцца (параўн. валяй, рус. увалень).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

sprawl2 [sprɔ:l] v.

1. развалі́цца; расцягну́цца, валя́цца;

sprawl on the beach ляжа́ць на пля́жы;

send smb. sprawling збіць каго́-н. з ног;

He sprawled across the bed. Ён разлёгся ўпоперак ложка.

2. распаўза́цца ва ўсе бакі́, раскі́двацца, распасціра́цца;

Suburbs sprawl out into the countryside. Прыгарад распаўзаецца ва ўсе бакі.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

wallow

[ˈwɑ:loʊ]

v.i.

1) валя́цца, кача́цца

The pigs were wallowing in their pen — Сьві́ньні кача́ліся у сваі́м за́гарадзе

2) калыха́цца (пра вадапла́ў)

3) Figur., wallow in luxury — це́шыцца раско́шай

wallow in grief — патана́ць у го́ры

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Тухля́к1 ‘нешта смярдзючае, гніючае’ (Нас.; мёрск., Нар. лекс.), сюды ж, магчыма, і ‘лямпачка без шкла, капцілка’ (Бяльк.). Да тухлы (гл.), апошняе можа быць звязана і з тухнуць1 ‘пераставаць гарэць, кепска свяціць’.

Тухля́к2 ‘кухталь, штуршок’ (мёрск., Нар. лекс., Вушац. сл.), рус. смал. тухля́к ‘удар кулаком, тумак’. Відаць, з кухталь пад уплывам ту́хаць ‘біць, стукаць’, гл. тух.

Тухля́к3 ‘соня, сонька’ (ваўк., Федар. 4). Да тухнуць2 у значэнні ‘спаць’, сюды ж тухля́ць ‘марнець, гібець, пазбягаць працы, валяцца’ (Зайка Кос.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)