Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пераго́раць ’перагараваць’ (лях., Сл. ПЗБ), ’агораць, справіцца з чым-небудзь’ (Нар. Гом.) трэба разглядаць разам з аго́раць ’што-небудзь зрабіць, набыць з цяжкасцю’, горны ’гаротны, сумны’ (БРС), якія да прасл.*gorati: серб.-харв.пре́гор ’перажыванне, гора, смутак, журба’, ’забыццё журбы’; чэш.horati ’гарэць’, ст.-польск.gorać ’палаць, палымнець’, польск.gora ’агонь на пашы, які распальваюць пастухі’, рус.гора́ть ’знішчацца агнём’. Форма *gorati — даволі старая ступень вакалізму кораня побач з *gorěti і *‑garati, параўн. літ.garúoti ’выпарвацца; моцна жадаць’ побач з літ.gorúoti ’моцна жадаць; працаваць да поту’ (Трубачоў, Эт. сл., 7, 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́сець ’хвароба, пошасць’ (ТС). Імаверна, першаснае посесць ці поседзь (у фанетычным запісе слова адбілася аглушэнне канцавога зычнага) ад посе́сці ’набыць’ (ТС), параўн. польск.posiadać ’мець пры сабе’, адсюль посесць / поседзь ’набытая хвароба’; падобным чынам славен.nahod ’хвароба’ ’тое, што найшло, з’явілася’. Тады да сесці, сядаць (гл.). Параўн. таксама славен.дыял.pošast — тое, што і nahod ’хвароба, запаленне, насмарк, катар’, аналагічна, як і пошасць, утворана ад *pošedti, таксама каш.pošedło ’зараза’ (Куркіна, Диал. структура, 171). Не выключана таксама, што гэта эўфемізм ад *sětь ’госць’, параўн. рус.посетить ’наведаць’, ст.-сл.посѣтити ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нажыва́ць, нажы́ць
1. (набыць) erwérben* vt; verdíenen vt;
нажыва́ць маёмасць ein Vermögen erwérben*;
2.перан sich (D) zúziehen*; sich (D) hólen;
нажыва́ць непрые́мнасці sich (D) Únannehmlichkeiten zúziehen*;
нажыва́ць во́рагаў sich (D) Féinde máchen [scháffen]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
belt1[belt]n.
1. по́яс; пас, рэ́мень, папру́жка;
do up/fasten a belt завя́зваць, зашпі́льваць по́яс/папру́гу
2. по́яс, зо́на, раён; паласа́;
a shelter belt полеахо́ўная лясна́я паласа́;
We live in the commuter belt. Мы жывём у прыгарадзе.
♦
below the belt (уда́р) ніжэ́й по́яса;
have smth. under one’s beltinfml мець не́шта за плячы́ма; набы́ць, атрыма́ць не́шта
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вы́рабіцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.
1.Набыць пэўныя асаблівасці ў працэсе вытворчасці, работы. Шкура добра вырабілася.
2.Разм. Запэцкацца. Вырабіцца ў сажу.
3.Разм. Выйсці, выбрацца са складанага становішча; выкруціцца. [Калатухін:] — Ну, ледзь вырабіўся! Амаль з пасткі! Амаль не схапілі за руку!Мележ.// Вызваліцца ад каго‑, чаго‑н. Сымон, вырабіўшыся з-пад Мікіты, схапіў кабылу за аброць.Брыль.
4. Напрацавацца, нарабіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апрану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
1. Адзецца ў якую‑н. вопратку. Папалуднаваўшы, Люба апранулася ў кажушок і сабралася ісці.Мурашка.
2. Забяспечыць сябе неабходнай вопраткай. [Дэвіс:] — Вам трэба.. прыстойна апрануцца, набыць абутак.Васілевіч.
3. Адзецца прыгожа, выстраіцца. — А цяпер — дадому! — падаў каманду Грыб. — Апраніся, як на вяселле!Ваданосаў.
4.перан. Пакрыцца чым‑н. Дрэвы апрануліся ў зялёнае ўбранне. Берагі апрануліся ў бетон і граніт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблама́цца, ‑ломіцца; зак.
1. Ломячыся, аддзяліцца, адваліцца. Галіна абламалася.
2.Разм. Пад уздзеяннем асяроддзя набыць навыкі культурнага абыходжання. Дзе кухталём, дзе за касу, а дзе анучай — усё настаўляла яе [дачку], пакуль трохі каля людзей абламалася.Ермаловіч.
3. Паддацца чыім‑н. угаворам, націску і пад. Але мала-памалу абламаўся, пацішэў, тым болей што Жаўтых не вельмі зважаў на ягоныя «з генералам» подзвігі.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. Сукупнасць прыстасаванняў, прылад, механізмаў і пад., неабходных для чаго‑н. Электрычнае абсталяванне. Мантаж абсталявання. Завод аснашчаны самым новым абсталяваннем. □ [Іваноў:] — Падпольшчыкі Мінска просяць дастаць ім рускія шрыфты і друкарскае абсталяванне.Новікаў.// Мэбля для памяшкання; мэбліроўка. Абсталявання мала. Трэба набыць канапу, люстраную шафу, вялікі насценны гадзіннік, ды ці мала чаго!Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбагаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць багатым. Легенда казала — на гэтых землях самы найлепшы касец, самы працавіты плугар не разбагацее.Бялевіч.Міналі гады, суседнія арцелі адбудаваліся, разбагацелі.Марціновіч.//нашто. Набыць, атрымаць каго‑, што‑н.; разжыцца. Па сухіх месцах пайшоў у ход кустарэз, які як брытваю, зрэзвае не толькі кусты, але і самыя сосны. Разбагацеў ужо на тэхніку генерал.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)