Прыча́сце, прыча́сць ’абрад прычашчэння; віно з кавалачкамі просвіры, якое ўжываецца для прычашчэння’ (ТСБМ, Мік., Нас., Ласт., Др.-Падб.), параўн. таксама ў прыча́стку ’ўпрыкуску’ (ТС), ст.-бел. причастие, причастье (XVI ст.), рус. прича́стие, укр. прича́стя, балг. причастие, серб.-харв. при́чест ’прычасце’, макед. причест, ст.-слав. причѧстиѥ. Паводле Крукоўскага (Уплыў, 74), з рус. причастие, аднак можа быць працягам ў старабеларускай мове царкоўнаславянскага слова, дзе, на думку аўтараў БЕР (5, 744), з’яўляецца аддзеяслоўным дэрыватам ад причастити, якое калькуе с.-грэч. κοτνώνω = лац. communicare ’аб’ядноўваць’. Гл. таксама ЕСУМ, 4, 583 (украінскае слова лічыцца непасрэдным запазычаннем са стараславянскай).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́шчы 1 ’сапраўдны, ісцінны’ (Касп., ТС), ст.-бел. сущии ’прысутны’: сущоу емоу на пироу (Карскі 2-3, 465), suszczy ’будучы’: u wysokom tohda horode suszczy (Хроніка Быхаўца), параўн. укр. су́щий ’істотны, важны’, рус. су́щий ’існуючы, сапраўдны’. Запазычана са ст.-слав. сѫшти, дзеепрым. цяп. часу ад быти ’быць’.

Су́шчы 2 ’хвароба немаўлят’: дзіця ў сушчах (віц., Нар. медыцына). Характэрная для назваў хвароб форма мн. л., што Карскі (2–3, 331) тлумачыў “множественностью признаков”; зыходная форма *сушч (ад сухі, гл., параўн. рус. сушч ’сухар, сушаная дробная рыба’) як тоўшч і пад., да словаўтварэння параўн. радашча, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паслу́га ж.

1. услу́га, одолже́ние ср., любе́зность;

зра́біць ~гу каму́-не́будзь — оказа́ть услу́гу (любе́зность), сде́лать одолже́ние кому́-л.;

2. только мн., уст. услуже́ние, послу́га;

быць на ~гах у каго́-не́будзь — находи́ться в услуже́нии у кого́-л., быть на послу́гах у кого́-л.;

◊ мядзве́джая п. — медве́жья услу́га;

да ва́шых паслу́г — к ва́шим услу́гам;

плаці́ць ~гай за ~гу — плати́ть услу́гой за услу́гу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

thick​2 [θɪk] adj.

1. то́ўсты;

thick with dust пакры́ты то́ўстым сло́ем пы́лу;

thick type тлу́сты шрыфт

2. густы́ (лес, суп і да т. п.);

thick clouds ця́жкія хма́ры;

The air was thick with snow. Падаў густы снег;

The street was thick with traffic. Вуліца была забіта машынамі.

3. ні́зкі, хры́плы (пра го́лас)

♦

have a thick head infml быць тупава́тым;

have a thick skin быць таўстаску́рым;

give smb. a thick ear BrE, infml даць каму́-н. у ву́ха;

a bit too thick гэ́та ўжо зана́дта, залі́шне;

as thick as two short planks BrE, infml ≅ тупы́ як абу́х;

as thick as thieves infml ≅ іх вадо́й не разалье́ш; неразлу́чныя (сябры)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

bless [bles] v.

1. бла(га)слаўля́ць; свянці́ць, пасвянці́ць;

bless oneself жагна́цца, хрысці́цца;

The priest blessed the willow branches. Святар пасвянціў галінкі вярбы.

2. fml дабраслаўля́ць, услаўля́ць, усхваля́ць;

We bless your holy name, O Lord. Услаўляем тваё святое імя, Госпадзі.

3. прасі́ць мі́ласці ў Бо́га

4. быць удзя́чным, жада́ць дабра́;

God bless her for sincerity. Дай Божа ёй здароўя за яе шчырасць.

♦

be blessed with smth. быць надзе́леным/азо́раным чым-н.;

He was blessed with great talent. Бог даў яму вялікі талент;

God bless you! Дай вам Бог здаро́ўя!;

Bless me! О Бо́жа! (выражае здзіўленне, спалох і да т.п.);

Bless you! Будзь здаро́ў! (пры чханні)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

stick​1 [stɪk] n.

1. кало́к, ля́ска, кій;

a hockey stick клю́шка;

The house went to sticks and sta ves. Дом зусім разваліўся;

This boy wants the stick. Хлопчыку патрэбна лупцоўка.

2. плі́тка (шакаладу); кава́лачак (мелу), брыке́цік (масла)

3. пруто́к для вяза́ння

4. падсве́чнік

5. infml чалаве́к;

a queer stick дзіва́к;

good sticks до́брыя лю́дзі

♦

live in the sticks infml жыць у глушы́;

be in a cleft stick быць у цяжкава́тым стано́вішчы;

the big stick палі́тыка сі́лы;

get hold of the wrong end of the stick мець няпра́вільнае ўяўле́нне;

get/take a lot of stick (from smb.) infml атрыма́ць лупцо́ўку (ад каго-н.); быць раскрытыкава́ным ушчэ́нт

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

trim

[trɪm]

1.

v.t. (-mm-)

1) падстрыга́ць, абраза́ць

The gardener trimmed the hedge — Садо́ўнік падстры́г жывапло́т

2) упрыго́жваць, убіра́ць

The children trimmed the Christmas tree — Дзе́ці ўпрыго́жвалі каля́дную ялі́нку

3) ураўнава́жваць, збалянсо́ўваць (вадапла́ў, самалёт)

4) прыстасо́ўваць (пагля́ды, ду́мкі) да абста́вінаў

2.

adj.

у до́брым ста́не або́ пара́дку; аха́йны, акура́тны

3.

n.

1) фо́рма f., стан -у m.

to be in poor trim — быць ня ў фо́рме

2) пара́дак -ку m.

to be in poor trim — быць у благі́м ста́не

3) шалёўка, лі́штва f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

kondycja

kondycj|a

ж.

1. форма, стан, кандыцыя;

być w dobrej (słabej) ~i — быць у добрай (дрэннай) форме;

2. стан, становішча, сітуацыя;

~a finansowa — фінансавае становішча;

~a materialna — матэрыяльнае становішча

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ірва́ць і (пасля галосных) рваць, (і)рву́, (і)рве́ш, (і)рве́; (і)рвём, (і)рвяце́, (і)рву́ць; (і)рві́; незак., што.

1. Вырываць рэзкім рухам, з сілай выхопліваць.

І. з рук грошы.

2. Аддзяляць, адрываць ад сцябла, галінак (кветкі, плады і пад.).

І. яблыкі.

3. Раздзяляць на часткі, разрываць.

І. ніткі.

І. паперу.

4. Разбураць, узрываць што-н.

І. чыгунку.

5. перан. Спыняць, разрываць.

І. адносіны.

6. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Нарываць (разм.).

Палец ірве.

7. Выдаляць хірургічным шляхам (пра зубы).

І. зубы.

◊

Ірваць бакі (жываты) (разм.) — моцна смяяцца, заходзіцца ад смеху.

Ірваць жылы (кішкі, пуп) (разм.) — цяжка працаваць, надрывацца на якой-н. рабоце.

Ірваць з рук (разм.) — купляць нарасхват.

Ірваць на сабе валасы (разм.) — быць у адчаі, моцна перажываць.

|| аднакр. ірвану́ць і (пасля галосных) рвану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

кіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -піць; -пім, -піце́, -пя́ць; -пі́; незак.

1. Даходзіць да стану кіпення; закіпаць.

Вада кіпіць пры 100° па Цэльсію.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Булькаць, клекатаць ад пары, якая ўтвараецца пры награванні (пра вадкасці).

Малако кіпіць.

Чайнік кіпіць.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., ад чаго і без дап. Віраваць, клекатаць (пра вадкасці ў халодным стане).

Возера кіпела ад рыбы.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Развівацца, праяўляцца з сілай, бурна.

Работа кіпіць.

Нянавісць кіпела ў сэрцы.

5. перан., чым і без дап. Быць узрушаным, ахопленым якім-н. пачуццём.

Так і кіпіць чалавек злосцю.

Кіпела (безас.) у той час у душы.

|| зак. закіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́ (да 1, 2 і 4 знач.) і ускіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́, (да 4 знач.).

|| наз. кіпе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)