паро́дзісты, ‑ая, ‑ае.
1. Надзелены якасцямі добрай пароды (пра свойскую жывёлу). [Максім:] — Трэба будзе сапраўды папрасіць у Гайнай, каб прадала пародзістых кароў. Шамякін. // Які з’яўляецца прыкметай добрай пароды, сведчыць аб прыналежнасці да добрай пароды.
2. Уст. Надзелены рысамі, якія сведчаць аб арыстакратычным паходжанні. // Які з’яўляецца прыкметай такога паходжання. Седзячы ў доле і ўсё кашляючы,.. [Сотнікаў] пазіраў на свайго канваіра — маладога хлопца ў чорнай фарсістай кубанцы, яго прыгожы з пародзістым носам твар, на якім часам з’яўлялася нечакана прываблівая ўсмешка. Быкаў.
3. Разм. Моцнага складу, здаровы, дужы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бразгу́ль ’дзеравяны гаплік’ (Сцяшк. МГ). Мабыць, таго ж паходжання (літ.), што і брызгуль, брэзгуль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Варча́ць ’бурчаць’ (Яруш., Бесар.). Прасл. *vъrčati — дзеяслоў гукапераймальнага паходжання. Аб яго этымалагічных сувязях гл. варката́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рахо́тка ’лазневая мачалка’ (Касп.). Няясна. Магчыма, да раха (гл.) ці аднаго паходжання з рахава (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ке́рыць ’гуляць, п’янстваваць’ (Нас., Яруш.), ’маніць’ (Сцяшк. Сл.). Слова балт. паходжання. Параўн. літ. gerti, gerióii ’піць, п’янстваваць’, gėržias ’п’яніца’. Таго ж паходжання рус. кирять ’выпіваць’, польск. kirzyć ’п’янстваваць’, кіту ’п’яны’. Пранікненне да ўсходнеславянскіх і польскай моў ішло праз арго. Незразумелым застаецца другое значэнне (’маніць’). Параўн. Бандалетаў, Этимология–1980, 68–69.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аво́хці ’гора мне’ (БРС, Янк. БП, Нас., Бяльк., Гарэц.) да а(в)ох ці выклічнікавага паходжання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Балала́йка (БРС). Рус. балала́йка, укр. балала́йка. Як і балаба́йка (гл.), гукапераймальнага паходжання. Параўн. Фасмер, 1, 113.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Варкава́ць ’буркаваць’ (Яруш.), варкува́ць (Бяльк.). Дзеяслоў гукапераймальнага паходжання (*vъrkovati). Падрабязней аб яго прасл. сувязях гл. варката́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ке́бзаць ’пэцкаць’ (Жыв. сл.). Магчыма, балт. паходжання (< kebsóti). Параўн. літ. kebli пакрыцца клейкай коркай’ (Фрэнкель, 233).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)