ВАСІЛЕ́ВІЧ Іван Антонавіч

(1894, в. Будслаў Мядзельскага р-на Мінскай вобл. — 24.11.1937),

партыйны і дзярж. дзеяч БССР. У 1917—18 старшыня валвыканкома, нам. камісара, камісар па харчаванні Віленскай губ. З 1919 нам. наркома харчавання Літ.-Бел. ССР, кіраўнік харч. забеспячэння Паўд.-Зах. фронту, губхарчкамісар у Екацярынаславе, чл. РВС Харкаўскай ваен. акругі, кіраўнік падатковага ўпраўлення Наркамфіна СССР. У 1925 нарком унутр. гандлю, у 1926 нарком фінансаў БССР. У 1927—30 2-і сакратар, чл. Бюро ЦК КП(б)Б. З 1930 у органах Наркамзема СССР. Чл. ЦВК СССР у 1925—30. З 1932 кіраўнік зямельнага ўпраўлення Далёкаўсх. краю, старшыня Амурскага аблвыканкома, заг. сельгасаддзела Далёкаўсх. крайкома ВКП(б). У 1937 рэпрэсіраваны. Рэабілітаваны ў 1956.

т. 4, с. 22

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БА́РНАЙ

(Barnay) Людвіг (11.2.1842, Будапешт — 1.2.1924),

нямецкі акцёр і тэатр. дзеяч. Адзін з заснавальнікаў Нямецкага т-ра (1883) і кіраўнік Каралеўскага т-ра (1906—08; абодва ў Берліне), кіраўнік Прыдворнага т-ра ў Гановеры (1908—12). Акцёр-трагік. Асн. ролі: Гамлет, Атэла (аднайм. п’есы У.Шэкспіра), Вільгельм Тэль, Валенштайн («Вільгельм Тэль» і «Смерць Валенштайна» Ф.Шылера), Кін (аднайм. п’еса А.Дзюма-бацькі). Стварыў «Таварыства ням. супрацоўнікаў тэатра» (1871), прэзідэнтам якога быў да канца жыцця.

т. 2, с. 311

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АСА́НЬЯ

(Azana) Мануэль (10.1.1880, г. Алькала-дэ-Энарэс, Іспанія — 4.11.1940),

іспанскі дзярж. і паліт. дзеяч, пісьменнік. Заснаваў партыю Рэсп. дзеяння (1930). Ваенны міністр (1931), кіраўнік урада (1931—33). Лідэр Леварэсп. партыі (з 1934), адзін з заснавальнікаў Нар. фронту (1935). Пасля перамогі Нар. фронту (1936) лідэр яго правага крыла, кіраўнік урада, з мая 1936 да 1.3.1939 — прэзідэнт рэспублікі. Пасля перамогі франкістаў у 1939 эмігрыраваў у Францыю. Аўтар літ. эсэ, аповесцяў.

т. 2, с. 20

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БРЭ́СЦКІ АБЛАСНЫ́ РУ́СКІ ДРАМАТЫ́ЧНЫ ТЭА́ТР.

Існаваў з жн. 1940 да чэрв. 1941 у Брэсце. Створаны з выпускнікоў Дзярж. ін-та тэатр. мастацтва (маст. кіраўнік курса М.Тарханаў). Адкрыўся ў снежні спектаклем «Любоў Яравая» К.Транёва. Маст. кіраўнік т-ра Б.Кульнёў, рэж. В.Старасціна. Спектаклі вызначаліся высокапрафесійнай рэжысурай, акцёрскім ансамблем, глыбокай псіхал. распрацоўкай характараў: «Мяшчане» М.Горкага, «Небяспечны паварот» Дж.Б.Прыстлі. У 1941 пастаўлены «Слава» В.Гусева, «Самадуры» К.Гальдоні, працавалі над гіст. драмай «Мсціслаў Удалы» І.Прута.

Р.Б.Смольскі.

т. 3, с. 294

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

а́хмістр

(ст.-польск. ochmistrz < с.-в.-ням. hovemeister )

адміністрацыйная пасада ў гаспадарках магнатаў і шляхты ў сярэдневяковай Польшчы і Вялікім княстве Літоўскім; кіраўнік панскага двара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

худо́жественный в разн. знач. маста́цкі;

худо́жественный сове́т маста́цкі саве́т;

худо́жественный руководи́тель маста́цкі кіраўні́к;

худо́жественное произведе́ние маста́цкі твор;

худо́жественная литерату́ра маста́цкая літарату́ра;

худо́жественное исполне́ние маста́цкае выкана́нне;

худо́жественная вы́шивка маста́цкая вы́шыўка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

tutor​1 [ˈtju:tə] n.

1. ха́тні наста́ўнік, рэпеты́тар;

hire a tutor наня́ць прыва́тнага наста́ўніка

2. кіраўні́к гру́пы студэ́нтаў (у англійскіх універсітэтах); мало́дшы выкла́дчык вышэ́йшай навуча́льнай устано́вы (у ЗША)

3. кні́га з інстру́кцыямі;

a violin tutor шко́ла ігры́ на скры́пцы (назва падручніка)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

шэф м

1. (кіраўнік) Chef [ʃɛf] m -s, -s, Vórgesetzte (sub) m -n, -n;

2. (апякун – пра асобу, установу і пад.) Páte m -n, -n, betreúende Organisatión, Pátenorganisation f -, -en, Schírmherr m -(e)n, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

предводи́тель

1. (вождь) правады́р, -ра́ м.; (руководитель) кіраўні́к, -ка́ м.; (вожак) важа́к, -ка́ м.; (заправила) завада́тар, -ра м., завада́тай, -тая м.;

2. (дворянства) ист. марша́лак, -лка м., прадвадзі́цель, -ля м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

przewodnik

м.

1. праваднік; гід;

przewodnik wycieczek — кіраўнік турыстычнай групы;

2. правадыр;

3. даведнік (кніга);

4. фіз., хім. праваднік

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)