пераступі́ць I сов.

1. переступи́ть, перешагну́ть;

п. це́раз паро́г — переступи́ть (перешагну́ть) че́рез поро́г;

2. переступи́ть;

п. на но́вае ме́сца — переступи́ть на но́вое ме́сто;

п. з нагі́ на нагу́ — переступи́ть с ноги́ на́ ногу;

3. перен. переступи́ть, нару́шить; преступи́ть;

п. мяжу́ прысто́йнасці — переступи́ть (нару́шить) грани́цу прили́чия;

п. зако́н — преступи́ть зако́н

пераступі́ць II сов.

1. уступи́ть;

я ~пі́ў яму́ сваю́ чаргу́ — я уступи́л ему́ свою́ о́чередь;

2. (сделать уступку) уступи́ть;

старо́му чалаве́ку трэ́ба п. — ста́рому челове́ку на́до уступи́ть;

3. (што) поступи́ться (чем);

я лепш сваё ~плю́ — я лу́чше свои́м поступлю́сь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

піса́ць

1. schréiben* vt;

піса́ць бацька́м an die [den] Éltern schréiben*;

2. (ствараць) schréiben* vt; sich schríftstellerisch betätigen (быць пісьменнікам);

3. (фарбамі) málen vt;

◊ гэ́та ві́ламі па вадзе́ напі́сана ≅ das ist noch sehr zwéifelhaft; das steht noch in den Stérnen;

ду́рню зако́н не піса́ны für Dúmme gibt es kein Gesétz

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

асно́ўны háuptsächlich, Haupt-, Grund-; Stamm-; grúndlegend, wésentlich (істотны);

асно́ўныя зада́чы Háuptaufgaben pl;

асно́ўная ўстано́ўка Grúndhaltung f -;

асно́ўня ўва́га Háuptaugenmerk n -(e)s;

асно́ўная супярэ́чнасць Grúndwiderspruch m -(e)s, -sprüche;

асно́ўны капіта́л эк fíxes Kapitál, Grúndkapital n -(e)s, -e;

асно́ўны зако́н (канстытуцыя) Grúndgesetz n -es, -e, Verfássung f -, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Паста́ва ’становішча фігуры, корпуса, уласцівае каму-н.’, ’поза’ (ТСБМ, ТС), ’месца касьбы’ (шчуч., Сцяшк. Сл.) і пастанова ’звычай’ (ТС), лід. пастаўны́, постаўны́ і постаўны́ ’статны, стройны’ (Сцяшк. Сл., ТС), постаў ’скрутак палатна’ (ТС), лун. ’камяні ў жорнах’ (Шатал.). Укр. поста́ва ’знешнасць, постаць, выгляд’, ’поза, становішча цела’, ’сувой сукна такой даўжыні, якой ён выходзіць з варштату’, постав ’тс’, рус. ніжагар. постав ’стан, абрысы цела па росту, паводле статнасці’, ’талія, будова цела’, польск. postawa ’пастава цела’, ’пазіцыя, кірунак’, ’гордасць, пыха’, ’фігура; знешні выгляд’, postaw ’скрутак сукна’, ’аснова ткання (пража)’, ’60 пасмаў пражы’, н.-луж. postawa ’станіна’, ’падстаўка’, ’фігура’, в.-луж. ’фігура чалавека’, ’скульптура’, чэш. postav ’звой тканіны’, postava ’фігура цела чалавека’, ’літаратурны персанаж’, славац. ’тс’, ’асоба’, славен. postáva ’фігура, рост чалавека’, ’закон’, серб.-харв. по̏става ’падкладка (адзення)’, макед. постава ’тс’, ’вокладка’. Прасл. postava ’нешта пастаўленае, якое стаіць’, паводле Скока (3, 330), з’яўляецца аддзеяслоўным утварэннем, гэтаксама і postavъ ’скрутак сукна’, параўн. прасл. postaviti > бел. паставіць ’пабудаваць’, ’прызначыць на пасаду’, ’натапырыць поўсць’, ’даць адпачыць’, ’паставіць на стол’, ’змясціць, пакласці’ (ТСБМ), паста́віцца ’арганізавацца, стаць’ (бяроз., Сл. ПЗБ). Да ста́віць, стая́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пра́ўда, проўда ’ісціна, адпаведнасць рэчаіснасці’, ’правільнасць’, ’справядлівасць’, ’на самай справе, сапраўды’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Сл. ПЗБ, ТС), ’няўжо’ (паст., Сл. ПЗБ), ’так, але, дакладна’ (ТС), ст.-бел. ’права’: ни грабили товара силою без правды (Станкевіч, 1, 369). Рус., укр. пра́вда, ст.-рус. правьда, польск., в.-луж. prawda, н.-луж. pšawda, чэш., славац. pravda ’праўда’, серб.-харв. пра̑вда ’праўда; судовая справа’, славен. právda ’закон; палажэнне; судовая справа’, балг. пра́вда ’праўда’, ’пагалоўе скаціны’, макед. пра́вда ’праўда, справядлівасць’, ст.-слав. прдвьда ’тс’. Прасл. *pravьda (Слаўскі, SP, 1, 63) разглядаецца як іменны дэрыват ад *pravъ (гл. правы) (Фасмер, 3, 352; Махэк₂, 481; Шустар-Шэўц, 2, 1152; Мартынаў, Этимология–1968, 248; Скок, 3, 26; Сной₂, 559), аналагічны да крыўда (гл.), насуперак Трубачову (Этногенез₂, 222–223), які на падставе словаўтваральнай сувязі суфікса ‑ьda з дзеяслоўнымі ўтварэннямі на ‑itі‑ выводзіць гэтыя назоўнікі ад *kriviti і *praviti (гл. правіць) з семантыкай ’правеж, катаванне’. Сюды ж дэрываты: праўдзі́вы ’справядлівы, шчыры’ (Нас., ТС), про́ўдзіць ’гаварыць праўду’ (Шат.), пра́ўдзіць ’збывацца’ (Сл. ПЗБ). Але праўдзівы ў значэнні ’сапраўдны, нефальшывы’ — з польск. prawdziwy. Параўн. правдзівы грыб, гл. наступнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

verábschieden

1.

vt

1) звальня́ць

éinen Offizíer ~ — зво́льніць афіцэ́ра ў адста́ўку

2) право́дзіць, рабі́ць право́дзіны (каму-н.)

3) прыма́ць, зацвярджа́ць (напр. закон)

2.

(sich)

(von D) разві́твацца (з кім-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

трады́цыя, ‑і, ж.

Гістарычна выпрацаваныя звычаі, погляды, нормы паводзін, густу і пад., якія пераходзяць ад папярэдняга да наступнага пакалення. Крытычныя традыцыі Бялінскага. Рэвалюцыйныя традыцыі пралетарыяту. Класічныя традыцыі тэатра. □ [Пятро Тадаровіч] чапляўся за зямлю, за традыцыі працавітага простага чалавека, за жыццё. Чорны. Ламаць устаноўленыя традыцыі нельга было без рызыкі здабыць славу нейкага адшчапенца і чалавека падазронага, асабліва ў такі час, калі настаўнікі зарэкамендавалі сябе як людзі з крамольніцкім складам мыслей. Колас. // Парадак, няпісаны закон, што ўстанавіўся ў паводзінах, быце. Стаць традыцыяй. Увайсці ў традыцыю. □ Начальнік порта ў захапленні ад адвагі капітана, які застаўся адзін .. і не пакідаў судн[а] паводле лепшых мараходных традыцый. Самуйлёнак. У брыгадзе з’явілася і такая традыцыя — калектыўна адзначаць дні нараджэння. Лось. // Норма чаго‑н. Традыцыя сцэнічнага вымаўлення.

[Ад лац. traditio — перадача.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі́; -ве́дзены; зак.

1. каго на што. Ведучы, дапамагчы ўзысці, падняцца наверх чаго-н.

У. дзіця на ганак.

2. што на каго-што. Узняць (вочы, позірк), паглядзець уверх.

У. вочы на каго-н.

3. што. Прывесці ў гатовае да выстралу становішча (пра зброю).

У. курок.

4. што. Збудаваць, паставіць.

У. будынак.

У. помнік.

5. перан., каго-што ў што. Узвысіць да якога-н. стану, звання; надаць чаму-н. іншае ці важнае значэнне.

У. ў ранг заслужанага дзеяча навукі.

У. ў абсалют.

У. што-н. у закон.

6. перан., што на каго. Несправядліва прыпісаць каму-н. што-н.

У. паклёп на каго-н.

7. што ў што (у якую-н. ступень, у квадрат, у куб). Памножыць лік (ці велічыню) сам на сябе столькі разоў, колькі вызначае паказчык ступені.

У. сем у куб.

|| незак. узво́дзіць, -о́джу, -о́дзіш, -о́дзіць.

|| наз. узвядзе́нне, -я, н. і узво́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

übertreten

I übertreten

* vi (s)

1) вы́йсці з бераго́ў

2) (zu D, in A) перайсці́ (у іншую арганізацыю, на чый-н. бок)

II übertréten

* vt

1) пераступі́ць (межы)

2) пару́шыць (закон)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

canon

I [ˈkænən]

n.

1) царко́ўны зако́н, кано́н -у m.

2) пра́віла n., станда́рт -у m.

the canons of good taste — пра́вілы до́брага гу́сту

3) афіцыйны сьпі́с кні́гаў Бі́бліі

4) сьпі́с сьвяты́х

5) Print кано́н (вялі́кі шрыфт — 48 пу́нктаў)

II [ˈkænən]

n.

кано́нік -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)